جشنواره چهلم پر رنگ‌تر از پارسال

رضا  آشفته
منتقد
به نظر می‌رسد که جشنواره چهلم تئاتر فجر بهتر از جشنواره سی و نهم برگزار شود. این یک گمانه است که بر پایه داده‌های موجود و اعلام عمومی حاضران در جشنواره امسال انجام می‌شود. با آنکه پارسال جشنواره تئاتر فجر به امید اجراهای ۹۸ برگزار می‌شد و کورسویی از امید در آن دمیده می‌شد اما امسال و جشنواره چهلم بدون امید و بیم بسیار بود چون تقریباً تئاتر در سال ۹۹ تعطیل بود و امسال هم تا همین روزها جسته گریخته شاهد اجراهایی بودیم که اکثراً هم چنگی به دل نمی‌زدند اما انگار شانس یار بود و ورق یکباره برگشت و همه چیز مهیا شد که یک جشنواره درخور تأمل پیش رویمان قرار بگیرد.
این گفته را به استناد بخش‌های متفاوت جشنواره و حضور کارگردانان و آثارشان می‌توان فهمید. بنابر تجربه سالیان گذشته، بویژه با آمدن آثار چشمگیر خارجی و حتی رقابت‌شان با کارهای داخلی می‌توانیم تازگی قابل وصفی را در برخی از سال‌ها در جشنواره تئاتر فجر ملاحظه کنیم که سال‌های پس از آن، شاهد دگرگونی آثار ایرانی بر پایه همین دیده‌ها می‌شدیم. یعنی یک نگاه بنیادین و پژوهش محور حاکم بر گزینش آثار خارجی بود که همواره تأثیر بهترین نمونه‌هایش بر آثار ایرانی برای سال‌های سال بر جای می‌ماند و چون سرچشمه‌ای بانی دگرگونی تئاتر ما می‌شد و چه بسا گاهی نیز این دگوگونی نیازمند سال‌ها مطالعه و تمرین و کار کردن باشد و برای نمونه می‌توان به هملت کار اوستر مایر از آلمان اشاره کرد که در سال ۱۳۹۶ در تالار وحدت اجرا شد. تأثیر اوستر مایر نیازمند چندین سال است که باید بر تئاتر ما سپری شود که بتوانیم مثل همان کار را اجرا کنیم اما این آرزو کاملاً شدنی است و می‌توانیم امیدوارانه در این مسیر همچنان چشم انتظار حضور بهترین کارهای بین‌المللی باشیم. این همان مسیر بایسته‌ای است که تئاتر ایران را پابرجا، پایدار و پویا خواهد کرد.به هر روی، جشنواره چهلم با همین جدول و حضور نام‌های متنوع و شناخته شده مانند گلاب آدینه، رضا صابری، علیرضا نادری، علی شمس، تینو صالحی، سجاد افشاریان، کهبد تاراج، رضا گشتاسب، اکبر آیین، لیلی عاج، محمد برهمنی، مهسا غفوریان، محمد نیازی، پیام لاریان، رضا بهرامی، وحید نفر و بسیاری از چهره‌های تئاتری جوانتر که با شور و انگیزه به‌دنبال شناخت تئاتر و حضور در فضای فرهنگی و هنری کشورمان هستند، برگزار می‌شود‌. هر یک از این اهل فرهنگ و هنر به گونه‌ای در تثبیت تئاتر ایران تأثیرگذارند و چه بسا با خشکیدن بلای کرونا، بتوان به سال‌های بهتر چشم امید بست و با خود گفت که جشنواره‌های دیگر فارغ از این دردسرها و ممنوعیت‌ها جلوه حقیقی تری نیز به خود گیرد.