از کلاچان تا کلن

کارن کیهانی آهنگساز و نوازنده سنتور یکی از سه آهنگساز ایرانی است که اثرش با عنوان «زاگرس» در اولین پروژه موسیقایی آنسامبل آلمانی موزیک فابریک در سال ۲۰۲۲ میلادی در تاریخ ۲۰ دی ماه در سالن «کمِد» مدیا پارک شهر کلن اجرا شد. این اثر به سفارش آنسامبل موزیک فابریک در سال ۱۳۹۹ و در روستای کلاچان مازندران برای عود، فلوت، ترومپت دو دهانه، ویولن و سازهای کوبه‌ای نوشته شده و دومین قطعه از مجموعه «ناگفته‌ها» از کارن کیهانی‌ است. کارن کیهانی این قطعه را تحت تأثیر بخشی از شعر «عشق عمومی» از احمد شاملو و با نگاهی به زاگرس زیبا که در آتش می‌سوزد، نوشته ‌است.
 قصه نیستم که بگویی
نغمه نیستم که بخوانی
صدا نیستم که بشنوی
یا چیزی چنان که ببینی
یا چیزی چنان که بدانی
من درد مشترکم
مرا فریاد کن....

سفر مقام‌های باستانی ایران به کلن

ارشیا صمصامی‌نیا آهنگساز ایرانی است که قطعه «ریز لحظه‌ها شماره چهار» او با آنسامبل موزیک فابریک اجرا شد. این اثر که چهارمین قطعه از مجموعه‌ای به همین نام یعنی «ریز لحظه‌ها» است. برای ساز عود، فرنچ هورن، فلوت، ویولن، پرکاشن و الکترونیک براساس هشت مقام اصلی موسیقی باستانی ایران نوشته است.هر چند که او تلاش کرده از فواصل موسیقی ایرانی در این قطعه به گونه‌ای استفاده کند که هویت ایرانی بودن گنگ و محو شنیده شود.
صمصامی‌نیا در ساخت «ریز لحظه‌ها شماره چهار» از مقام‌ها و فواصل موسیقی باستانی ایران در راستای متریال و ابزاری برای آهنگسازی با رویکردی نو به دور از هرگونه خودنمایی فرهنگی و اگزوتیسم هنری استفاده کرده است و در صورت آنالیز اثر توسط موزیسین‌ها، بهره‌مندی از فواصل موسیقی ایرانی به چشم می‌خورد.

ردپای صادق هدایت در موسیقی معاصر

سارا اباذری دیگر آهنگساز ایرانی است که اثری با عنوان «س.گ.ل.ل» را متأثر از داستان کوتاه علمی تخیلی صادق هدایت با همین نام، به سفارش آنسامبل موزیک فابریک برای ساز عود، فلوت، هورن، سازهای کوبه‌ای و ویولن ساخته است.
در داستان صادق هدایت عناصر و مفاهیم متضاد و شخصیت‌های داستان در دو هزار سال بعد در جهانی کنار هم قرار می‌گیرند که در آن پیشرفت علوم و تکنولوژی عادات بشر را تغییر داده (پیری و ناخوشی و زشتی برطرف شده) ولی خستگی و دلزدگی از زندگی بی‌مقصد تنها درد باقی‌مانده است.
وجود همزمان لایه‌های متفاوت در فضایی علمی تخیلی، اشاراتی به بقایایی از سویه‌های احساسی و معنوی در دیالوگ‌های شخصیت‌ها، به کارگیری واژه‌های لاتین بعضاً ابداعی از سوی هدایت، مسبب چگونگی طراحی فضای کلی قطعه و ایجاد رابطه عود با سازهای دیگر است. در این قطعه، که بر اجزای از هم گسسته بداهه‌نوازی کوتاهی از عود بر پایه موسیقی سنتی استوار است، سازهای دیگر در تقلایی برای همسویی با موتیف‌های عود و در برخی اوقات نادیده‌ گرفتن آن و اجرای موسیقی‌ای کاملاً متفاوت، در نوسانند.

اصوات شرقی ذهن یک آهنگساز آلمانی

آنسامبل موزیک فابریک در اولین پروژه موسیقایی خود در سال میلادی جدید علاوه بر سفارش ساخت آثاری برای آنسامبل و عود به سه آهنگساز ایرانی، از یواخیم هاینز آهنگساز برجسته آلمانی نیز برای ساخت قطعه‌ای با محوریت ساز عود دعوت کرده است. او که از دوران دانشجویی‌اش دردانشگاه هنر «برِمن» و بهره‌مندی از استادانی چون یونگی پاک پان و گونتر شتینکه در زمینه تحصیل آهنگسازی به طور جدی بر موسیقی الکترونیک متمرکز شده است، قطعه«عود و الکترونیک» را برای آنسامبل موزیک فابریک نوشته است که به گفته خودش در قالب یک پارتیتور متعارف شکل نگرفته‌است که نوازنده آن را تفسیر و اجرا کند. هاینز که هم اکنون رئیس استودیو الکترونیک FMSB در  دانشگاه موزیک‌دراما و مدیا در شهر هانوفر است و به‌عنوان مدیر جامعه موسیقی معاصر هانوفر (HGNM)، به برگزاری و میزبانی کنسرت‌ها، وُرک‌شاپ‌ها و مباحثاتی با موضوعیتِ تعامل سازهای آسیایی و موسیقی معاصر می‌پردازد بر این باور است که اصوات شرقی در اجرایش بواسطه حضور یاسمین شاه‌حسینی نوازنده عود به گوش مخاطبان رسیده است.