توانمندسازی 5700 زن سرپرست خانوار در دستور کار

گروه اجتماعی/روز گذشته در صحن علنی مجلس شورای اسلامی و در جریان بررسی گزارش کمیسیون اجتماعی درباره اقدامات صورت گرفته در حوزه زنان سرپرست خانوار، مسئولان دولتی به ارائه آمار و آسیب‌شناسی این حوزه پرداختند.
حدود60 درصد زنان سرپرست خانوار در ایران در گروه سنی بالای 50 سال قرار دارند و 7 هزار و 818 نفر از زنان سرپرست خانوار را زنان دارای معلولیت تشکیل می‌دهند. پیش از این مدیرکل دفتر توانمندسازی خانواده و زنان سازمان بهزیستی به‌عنوان یکی از نهادهای حمایتی در گفت‌و‌گو با «ایران» از تأمین منابع مالی برای حمایت زنان سرپرست خانوار خبر داد و اینکه طی ماه گذشته 15 هزار و 600 زن سرپرست خانوار تحت پوشش چتر حمایتی سازمان بهزیستی قرار گرفتند. فاطمه عباسی همچنین گفته بود که طی سال گذشته با وجود شیوع بیماری کرونا و افزایش مشکلات اقتصادی ناشی از این بیماری با اقدامات صورت گرفته توسط بهزیستی بالغ بر 13 هزار زن نان‌آور خانواده توانمند شده، از چرخه حمایت بهزیستی خارج شدند. زنان سرپرست خانواری که جزو 6 دهک پایین جامعه هستند به‌عنوان گروه هدف سازمان بهزیستی به شمار می‌آیند. به گفته عباسی در بحث توانمندسازی، هدف سازمان بهزیستی این است که به جای تکیه بر نقاط ضعف و پرداخت مستمری که البته با توجه به شرایط کنونی مبلغی ناچیز است، روی نقاط قوت و توانمندسازی این زنان تکیه شود. به گونه‌ای که آنها بتوانند بدون نیاز به حمایت دیگران، چرخ اقتصادی زندگی خویش را به دست بگیرند.
در حال حاضر 3 طرح برای توانمندسازی این گروه از جامعه اجرایی شده است. نخست اشتغال فردی و خانگی. دومین طرح حمایتی در قالب گروه‌های همیار از سال 79 اجرایی شده است. طرح تأمین مالی خرد با رویکرد بانکداری پیوندی نیز مابین سازمان بهزیستی، بانک کشاورزی و یک مؤسسه دیگر در 22 استان کشور در حال اجرا است. با همه اینها نهادهای دیگری به جز بهزیستی هم در مقابل این زنان مسئولیت دارند از جمله معاونت زنان، کمیته امداد امام خمینی (ره)، شهرداری‌ها و آموزش فنی و جمعیت هلال احمر. آمار‌های موجود از افزایش تعداد زنان سرپرست خانوار خبر می‌دهد که روز گذشته نیز مجلسیان و مسئولان دولتی آن را تأیید کردند.
افزایش آمار زنان سرپرست خانوار با وجود توانمندسازی شمار زیادی از آنها
به گزارش ایسنا، علی‌محمد قادری در جلسه علنی صبح روز گذشته مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در حال حاضر ۲۴۷ هزار خانوار زن سرپرست و نیازمند وجود دارد که با احتساب بعد خانوار معادل ۵۸۱ هزار نفر می‌باشد. در سراسر کشور جمعیتی معادل هشت درصد از جمعیت خانوارهای زن سرپرست است.
رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: با وجود اقدامات توانمندسازی و خروج سالانه تعدادی از زنان سرپرست خانوار به‌دلیل افزایش روزافزون این آمار در حال حاضر ۸۰ هزار خانوار پشت نوبت دریافت خدمات مستمر و غیرمستمر در سازمان بهزیستی قرار دارند، همچنین تعداد بیش از ۴۳ هزار زن سرپرست خانوار شهری تحت پوشش بیمه‌های تأمین اجتماعی این نهاد قرار دارند.
رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: اقداماتی از جمله آماده‌سازی شغلی زنان، پرداخت سرمایه کار و همچنین مداخلات تخصصی مددکاری اجتماعی در مراقبت از خانواده‌های تحت پوشش با رویکرد مدیریت مورد با اولویت زنان فاقد همسر در دستورکار است. سازمان بهزیستی چالش‌هایی در راستای حمایت از زنان سرپرست خانوار دارد؛ شامل کمبود شدید اعتبارات در خصوص طرح‌ها و برنامه‌های خاص توانمندسازی که نیاز به ۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد اعتبار مصوب، دارد. رئیس سازمان بهزیستی گفت که ارتباط مستقیم بین توانمندسازی و داشتن شغل مناسب با بسیاری از متغیرهای روانشناختی از قبیل سلامت روان، عزت نفس، احساس رضایت از خود و خودپنداری مثبت و سایر مؤلفه‌ها از چالش‌های اساسی هستند. پایین بودن بضاعت زنان سرپرست خانوار جهت تأمین سهم آورده اولیه در تهیه مسکن اجتماعی یکی از موضوعات مهم در این حوزه است.
قادری اضافه کرد: سازمان بهزیستی با بیش از ۵۳ فعالیت تخصصی، حمایتی و اجتماعی گستره‌ای از فعالیت‌های متنوع، متکثر و متعدد را دارد که متأسفانه با این میزان فعالیت نمی‌تواند مأموریت‌های بنیادی خود را پیگیری کند. این سازمان در جایی مسئولیت پیشگیری و مبارزه با مواد مخدر و معتادین متجاهر را دارد و در جایی دیگر صیانت از کودکان کار به این سازمان سپرده شده است. رئیس سازمان بهزیستی ادامه داد: آسیب‌های متنوعی که شاهد آن هستیم و اورژانس اجتماعی که بدون ساختار است، فرزندان معتاد زیر ۱۸ سال و زندگی نباتی افراد دارای معلولیت ساکن در سازمان نشان می‌دهد که این سازمان محروم نیازمند حمایت و یاری نمایندگان است.
وی اضافه کرد: سازمان بهزیستی باید یک سازمان غیردولتی و سازمانی شبیه به هلال احمر باشد تا بتواند با حمایت شرکای اجتماعی خود به مأموریت ذاتی و اساسی خود رسیدگی کند، این سازمان یک سازمان تمام عیار اجتماعی ۲۴ ساعته است که سرریز آسیب‌ها از جمله آسیب‌های اجتماعی به آن روانه می‌شود.
قانون توسعه اقداماتی برای هم افزایی بین دستگاهی
احمد وحیدی وزیر کشور نیز روز گذشته در مجلس درباره اقداماتی که در حوزه وزارت کشور برای زنان سرپرست خانوار صورت گرفته است، گفت: از حیث سیاستگذاری با استفاده از پتانسیل‌های موجود در کشور در جهت اجرایی شدن بند (پ) ماده (۸۰) قانون توسعه اقداماتی در راستای هم‌افزایی بین دستگاه‌ها و پشتیبانی مالی صورت گرفت. همچنین در شورای اجتماعی موضوع زنان سرپرست خانوار مورد بررسی قرار گرفته است هر چند که اصل مسأله مرتبط به ستاد ملی زنان و خانواده و مسئولیت آن برعهده معاونت زنان ریاست‌جمهوری است که در شورای فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز به آن پرداخته می‌شود اما از آنجا که زنان سرپرست خانوار با اجتماع در ارتباط هستند در شورای اجتماعی نیز به این مباحث پرداخته‌ایم.
وی در خصوص حوزه پشتیبانی و حمایت مالی از طرح‌های توانمندسازی و حمایت از زنان سرپرست خانوار گفت: حمایت از زنان دارای همسران زندانی و توانمندسازی زنان سرپرست خانوار در ۱۰ استان در دستور کار قرار دارد. ما زنان سرپرست خانواده را در ۴ دسته؛ همسران فوت شده، زنان مطلقه، مجرد قطعی و بدسرپرست تقسیم‌بندی می‌کنیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: همچنین در این بخش طرح توانمندسازی بانوان سرپرست خانوار در ۱۰ استان با مشارکت سه‌جانبه برای ۵ هزار و ۷۰۰ زن سرپرست خانوار اجرا شده است. در استان‌های سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی، خوزستان، البرز، فارس، کردستان، کرمان، کرمانشاه و هرمزگان این مهم دنبال شده است. اولویت دادن به موضوع زنان سرپرست خانوار در همه برنامه‌های فوق‌العاده برای کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از محل سازمان امور اجتماعی بویژه در برنامه‌های جلوگیری از طلاق، اعتیاد، مفاسد اخلاقی و مناطق حاشیه‌نشین انجام شده است. وحیدی بیان کرد: تأمین اعتبار و حمایت از اجرای ۲۵۰ برنامه در حوزه زنان با اولویت زنان سرپرست خانوار توسط ۲۰ دستگاه اجرایی با اعتباری بالغ بر ۲۵۰ میلیارد تومان از محل اعتبارات کنترل و کاهش آسیب‌های اجتماعی از طریق سازمان امور اجتماعی وزارت کشور از دیگر اقدامات انجام شده است.
وزیر کشور در پایان بیان کرد: یکی از اقدامات خوب صورت گرفته ایجاد دفاتر تسهیل‌گری در ۲۱ استان و ۲۰۵ محله است، شناسایی افرادی که نیاز به کمک دارند یکی از مسائل مهمی است که هم‌اکنون صورت گرفته است. تقویت بانک اطلاعاتی جهت شناسایی دقیق این افراد، تقویت اعتبارات تخصیص یافته خصوصاً در اوایل هر سال، به‌هم‌رسانی کنشگرهای اجتماعی فعال در حوزه زنان و سازماندهی حلقه‌های میانی و تصمیم‌سازی و جهت‌دهی در رابطه با طرح توانمندسازی از جمله مسائلی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
انسیه خزعلی معاون امور زنان ریاست‌جمهوری نیز خبر داد که طرح جامعی برای کسب و کار مبتنی بر ایجاد پایدار اشتغال با نگاه به خانواده تنظیم شده است که براساس این طرح جامع، پایداری مشاغل طی ۴ سال مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: براساس این طرح ازدواج دهه شصتی‌ها و ارائه تسهیلات برای پیشگیری از خود سرپرستی این زنان در دستور کار قرار گرفته است، همچنین اشکالاتی در ارائه وام‌های خوداشتغالی ۵۰ میلیون تومانی وجود داشت که بعضاً افراد به ۳ ضامن نیاز داشتند، اما اکنون این وام‌ها به‌صورت قرض‌الحسنه و با یک ضامن ارائه می‌شود. در این میان با همکاری بانک مرکزی مقرر شده کارآفرینانی که زنان سرپرست خانوار را به کار می‌گیرند، بتوانند تسهیلات دریافت کنند؛ همچنین جذب اعتبار از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی یکی دیگر از موضوعاتی است که در دستور کار قرار گرفته است. براین اساس طی چند وقت گذشته فقط در یکی از استان‌ها به زنان سرپرست خانوار ۱۰ میلیارد تومان وام داده شده، در حالی که این رقم در گذشته حتی به یک میلیارد هم نمی‌رسید.
در جلسه علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی همچنین محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در جمع‌بندی مطالب مطرح شده اظهار داشت: امروز موضوع زنان و خانواده مستقیماً بر روی پویایی و پیشرفت کشور تاثیر دارد. وی با بیان اینکه، توجه به خانواده از اولویت‌های جدی کشور است، به نقل یکی از سخنان رهبر انقلاب پرداخت و گفت: در جلسه‌ای که در محضر رهبر انقلاب در رابطه با آسیب‌های اجتماعی داشتیم، ایشان به مسئولان فرمودند ۲۰ سال نسبت به موضوع زنان و آسیب‌های اجتماعی غفلت و کوتاهی کرده‌ایم.
رئیس مجلس تصریح کرد: بخشی از این غفلت و کوتاهی در واقع متوجه یکایک ما در دولت و مجلس است. ما امروز قریب به 5 میلیون نفر زن سرپرست خانوار داریم و 52 درصد اینها فاقد بیمه و مستمری هستند، 38 درصد آنها جزو 3 دهک پایین جامعه و 19 درصد آنها نیز تحت هیچ پوشش حمایتی نیستند. قالیباف گفت: در این شرایط اقتصادی امروز که خانواده‌هایی که مرد و زن خانه هردو شاغلند و در مشکلات اقتصادی دست و پا می‌زنند، یک زن سرپرست خانوار چه وضعیتی دارد؟ همه ما در دولت و مجلس باید دست به دست هم دهیم و این مشکل را حل کنیم.