زیان 20 هزار میلیارد تومانی بانک ایران زمین

سعید رشیدی
 خبرنگار
بانک ایران زمین از جمله بانک‌های خصوصی است که در دهه 80 و در راستای برنامه‌های توسعه‌ای به‌وجود آمد، این بانک در سال 1390 فعالیت خود را آغاز کرد. سهام بانک در سال 1389 در بازار فرابورس ایران منتشر شد و هم‌اکنون در بازار نارنجی در حال معامله است. بانک ایران زمین از آغاز فعالیت‌های خود با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو بود و در این سال‌ها نتوانست از فعالیت‌های خود سود شناسایی کند. موضوعی که در سال 1400 همچنان تداوم دارد و با توجه به رویه این بانک به نظر نمی‌رسد تحول مثبتی در آن رخ داده باشد. گزارش پیش‌رو به بررسی اجمالی عملکرد بانک، با استفاده از اطلاعات و صورت‌های مالی منتشر شده، می‌پردازد.
7 هزار میلیارد دیگر به زیان بانک افزوده شد
با انتشار صورت‌های مالی (حسابرسی نشده) بانک ایران زمین (با نماد بورسی «وزمین») برای 9 ماهه منتهی به آذرماه سال‌جاری مشخص شد، روند زیاندهی شرکت بیش از هر زمان دیگر تشدید و زیان خالص شرکت به بیش از 7 هزار میلیارد تومان رسیده است. عددی که در حدود 70 درصد بیشتر از دوره مشابه در سال قبل و بیش از کل عملکرد سال 1399 است. مدیران بانک علت اصلی افزایش زیان خود را عدم شناسایی سود نسبت به بدهی تعاونی مولی‌الموحدین می‌دانند، در حالی که سود تعاونی مولی‌الموحدین در سال 1399 در حدود یک هزار و 400 میلیارد تومان بوده که حتی اگر این مبلغ تماماً به بانک ایران‌زمین تعلق بگیرد باز هم این بانک زیانده خواهد ماند و این رقم در مقابل زیان انباشته 20 هزار میلیارد تومانی بانک، قابل توجه نخواهد بود. بانک ایران زمین در بخش‌های عملیاتی نیز با مشکلات زیادی روبه‌رو بوده که سامان دادن به این مشکلات نیازمند صرف هزینه‌های بسیار گزافی است.
کاهش 83 درصدی موجودی نقد
طبق صورت‌های مالی منتشر شده برای 9 ماهه سال‌جاری مجموع موجودی نقد بانک ایران زمین با 83 درصد کاهش به حدود 75 میلیارد تومان رسیده است. گرچه این عدد با افزایش 85 درصدی در تسهیلات اعطایی و 41 درصدی سایر حساب‌های دریافتنی، مطابقت دارد، اما باید توجه داشت کاهش بیش از حد در موجودی نقد بانک‌ها می‌تواند فعالیت‌های آنها را با ریسک‌هایی از جمله ریسک نقدینگی و افزایش هزینه تأمین منابع روبه‌رو کند. این بانک در مدت مذکور در حدود 620 میلیارد تومان درآمد حاصل از تسهیلات اعطایی و سپرده‌گذاری و اوراق بدهی شناسایی کرده که نسبت به مدت مشابه سال قبل با افزایش 120 درصدی روبه‌رو شده است. در آمدهایی که نتوانسته هزینه‌ها را پوشش دهد و هزینه 7 هزار و 100 میلیارد تومانی سود سپرده‌ها، در کنار افزایش 58 درصدی در هزینه‌های اداری و عمومی، افزایش 324 درصدی در هزینه مطالبات مشکوک‌الوصول، افزایش 74 درصدی در هزینه استهلاک و افزایش 3500درصدی در هزینه‌های مالی، منجر به شناسایی زیان بالا در دوره عملکرد 9 ماهه، شده است.
افزایش سرمایه بانک در گرو حسابرسی
زیان انباشته بانک ایران زمین در ادوار گذشته منجر شد که این بانک تحت ماده 141 قانون تجارت قرار گیرد. از این‌رو بانک برای خروج از این شرایط باید اقدام به افزایش سرمایه از طریق آورده نقدی می‌کرد که در این راستا پروژه افزایش سرمایه به میزان یک هزار و 600 میلیارد تومان از محل آورده نقدی با صرف سهام و سلب حق تقدم سهامداران قبلی (در راستای کاهش میزان تملک سهامداران عمده بانک)، کلید خورد. اما موضوع افزایش سرمایه این شرکت تا به امروز محقق نشده که دلیل اصلی آن عدم شفافیت در صورت‌های مالی بوده است. صورت‌های مالی این بانک در ادوار گذشته حسابرسی نشده است و مشخص نیست که آیا ارقام ذکر شده در صورت‌های مالی بانک تا چه میزان با واقعیت تناسب داشته است.
در این خصوص مدیران بانک سعی دارند که توپ را در زمین بانک مرکزی انداخته و عدم صدور مجوز از طرف این بانک را علت اصلی انجام نشدن افزایش سرمایه نشان دهند.