درآمد 20 میلیارد دلاری گردشگری با حضور در بازار سرمایه؛ چگونه؟

علی رحیم‌پور، کارشناس ارشد اقتصاد گردشگری/ در دوسال گذشته قرار بود که بسیاری از شرکت‌های حوزه گردشگری و صنایع دستی وارد بازار سرمایه شوند و از مزایای ورود به بورس، حداکثر استفاده را داشته باشند اما به دلیل شیوع ویروس کرونا، کسب و کار اکثر این شرکت‌ها دچار مشکل و زیان جدی شد.
بنابراین با این زیان قابل توجه، بسیاری از این شرکت‌ها، یا امکان ورود به بورس را از دست داده‌اند یا اگر هم بتوانند وارد بازار سرمایه بشوند، حرفی برای گفتن نخواهند داشت و یا اینکه مورد استقبال فعالان بازار سرمایه قرار نمی‌گیرند.
درحال حاضر در 10 کشور برتر دنیا، از جمله امریکا، ایتالیا، آلمان، اسپانیا، چین، ترکیه و مالزی که به عنوان رقبای اصلی صنعت گردشگری درسطح بین‌المللی مطرح هستند اکثر شرکت‌های فعال، عمدتاً هلدینگ‌ها هستند که بخش قابل تجهی از شهروندان در آن کشورها از طریق بازار سرمایه، سهامدار این شرکت‌ها محسوب می‌‌شوند.
حتی بخش عمده کارکنان این هلدینگ‌ها هم باداشتن سهام در عملیات مالی این شرکت‌ها مشارکت دارند که این امر، به ارتقای جایگاه صنعت گردشگری و تأمین منابع مالی مورد نیاز آنها کمک می‌‌کند.
شرکت‌های بزرگ در دنیا از بازار گردشگری، درآمد قابل توجهی دارند و عمده ترقی و پیشرفت این شرکت‌ها مرهون عرضه سهام این شرکت‌ها در بورس است.
در سطح جهانی، عمده شرکت‌های پیشرفته صنعت گردشگری، شرکت‌های بزرگی هستند که سهام آنها در بازارهای بورس بین‌الملل ارائه شده و اکثر شرکت‌ها که در صنعت گردشگری از آنها به عنوان گروه بزرگ عمده فروش هتلداری و تورگردانی دنیا یاد می‌‌شود، حضور فعالی در بازار بورس دارند.
بنابراین آنها نمی‌توانند اقدام به ایجاد زنجیره‌ای از هتل‌های بزرگ کنند مگر اینکه سهام شان دربازار سرمایه بین‌ الملل ارائه شود.
اما چرا صنعت گردشگری در ایران دچار عقب‌ماندگی شده است؟
یکی ازدلایل عقب‌ماندگی صنعت گردشگری در کشور، عدم توجه ونبود حمایت‌های دولتی و نهادهای عمومی از راه‌اندازی شرکت‌های بزرگ درحوزه گردشگری و حتی حمل و نقل است، در حالی که در کشوری همچون امارات متحده عربی یا قطر، یک شرکت بزرگ در این زمینه ثبت و راه‌اندازی می‌‌شود و افراد مختلف از طریق بورس در این شرکت‌ها سهامدار می‌‌شوند.
هرچند که در کشور درگذشته در زمینه گردشگری و حمل و نقل گردشگری، شرکت‌های صاحب برندی وجود داشت که واگذار شدند درحالی که می‌‌توانست برای صنعت گردشگری کشوردر سطح بین‌المللی قابل توجه باشد.
حتی در این سال‌ها، گروه هتل‌های هما به تأمین اجتماعی واگذار شد که نشان می‌‌دهد کارهای غیرتخصصی زیادی در این سال‌ها در حوزه گردشگری انجام شده است.
درحال حاضر 27 اثر گردشگری ایران ثبت جهانی شده و گردشگران زیادی در سراسر دنیا علاقه‌مند به بازدید از این آثار هستند.
اما هنوز هم دیر نشده و ایران از جمله مقاصد مهم گردشگری دنیا محسوب می‌‌شود.
بنابراین درگام نخست، باید با حمایت دولت و نهادهای عمومی بخش گردشگری را راه‌اندازی کرده و از شعارزدگی خارج شویم.
طبق برنامه توسعه قرار بود که 60 درصد سهام گروه‌های هتلداری و گردشگری دولتی و یا نهادهای عمومی غیر دولتی به بخش خصوصی واگذار شود در حالی که اکثر این شرکت‌ها در دو سال اخیر متضرر شده‌ و شرایط ورود آنها به بورس سخت شده است.
قطعاً اگر صنعت گردشگری ایران بخواهد در 10 سال آینده و درمنطقه حرفی برای گفتن داشته باشد چاره‌ای جز اینکه سهام این شرکت‌ها در بورس عرضه شود، نیست.
شکی نیست که بهترین راه تأمین منابع ارزان قیمت برای صنعت گردشگری بازار بورس بوده که در این صورت، می‌‌توان طرح‌های توسعه‌ای صنعت گردشگری را اجرایی کرد.
حتی در این راستا می‌‌توان به انتشار اوراق مشارکت مبادرت ورزید و فعالان این صنعت در کشورهای منطقه نیز در این مسیر سرمایه‌گذاری کنند.
در شرایط فعلی، راه نجات صنعت گردشگری از این بحران، تغییر ترکیب سهامداران هلدینگ‌های گردشگری وابسته به دولت و نهادهای عمومی و انتقال مالکیت آنها در بازار بورس است.
هر چند که بسیاری از مدیران عامل این شرکت‌ها علاقه‌ای ندارند که با واگذاری سهام این دست شرکت‌ها در بورس اختیارات آنها محدود شود.
اما واقعیت این است که با واگذاری سهام این شرکت‌ها در بورس، نه تنها شفافیت بر این شرکت‌ها حاکم شده و از معافیت مالیاتی برخوردار می‌‌شوند، بلکه منابع مالی ارزان قیمت به سمت شرکت‌های گردشگری سرازیر شده و این صنعت دچار یک جهش جدی خواهد شد.
در این بین، نوسانات یکسال اخیر باعث شد تا مردم اعتماد خود را به بازار سرمایه ازدست بدهند و در خلال این امر، بیشترین ضربه را شرکت‌های گردشگری خوردند که قرار بود وارد بورس شوند و در عمل همه برنامه‌های این شرکت‌ها برای ورود به بورس با چالش مواجه شد.
راه حل این امر کمک دولت به شرکت‌های فعال در صنعت گردشگری بوده تا بتوانند به شرایط قبل از شیوع ویروس کرونا برگردند و سهام آنها در نهایت در بورس عرضه شود.
اگر قرار است که طبق افق چشم‌انداز، ایران میزبان 20 میلیون گردشگر با درآمد 20 میلیاد دلار باشد چاره‌ای جز حمایت مستقیم دولت ازاین شرکت‌ها نیست تا با عرضه سهام آنها در بازار سرمایه این صنعت دچار تحول جدی شود.