شب درخشش «موقعیت مهدی» و «علف‌زار»

گروه فرهنگی/ ایام پر تب‌وتاب رقابت حساس سینمای ایران، بازار داغ انتقادها و دفاعیه‌های سینما دوستان و فوتوکال‌‎های پربازدید سینماگران و نشست‌های البته نه‌چندان خبرساز و جدی فیلمسازان شامگاه جمعه 22 بهمن‌ماه با معرفی برگزیدگان چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر به پایان رسید و طبق تیتر کلیشه‌ای همیشگی سیمرغ‌ها به آشیانه رسیدند. اگرچه ویترین این دوره، از نام‌های قدیمی هم خالی نبود اما همان‌طور که انتظار می‌رفت جشنواره در قرق فیلمسازان جوان بود و در لیست نامزدها و منتخبان نهایی نیروهای تازه‌نفس سینما بودند که رکورد‌دار دریافت جایزه شدند. «موقعیت مهدی» و «علف‌زار» دو فیلم اولی این دوره از جشنواره با نامزدی در 14 و 13 رشته به ترتیب بر صدر لیست کاندیداها نشستند. در نهایت این دو فیلم توانستند با کسب 5 سیمرغ پیشتاز فاتحان سیمرغ شوند. فیلم‌ «برف آخر» با ۴ جایزه در رتبه‌ بعدی قرار گرفت.
سیمرغی که به آشیانه نرسید
در روزهای پایانی جشنواره طبق روال هر ساله گمانه‌زنی‌ها درباره اینکه چه کسانی جایزه خواهند گرفت بر سر زبان‌ها افتاد و با اعلام کاندیداها حرف و حدیث‌ها حول محور سلیقه هیأت داوران چرخید و غیبت برخی چهره‌ها خبرساز شد. جواد عزتی (مرد بازنده) بزرگترین غایب این فهرست بود و در کنار او برخی هم از نادیده گرفتن بازی مهران مدیری (خائن کشی)، پریناز ایزدیار (ملاقات خصوصی) و پگاه آهنگرانی (بدون قرار قبلی) نوشتند. اعتراض بزرگ اما چند ساعت قبل از اعلام کاندیداها به جریان افتاده بود؛ اتفاقی که اظهارنظرهای معمول درباره سلیقه داوران را زیر سایه قرار داد. سیمرغ مردمی جشنواره فیلم فجر کمتر از یک روز مانده به اختتامیه جشنواره در حالی که «ملاقات خصوصی» اولین ساخته امید شمس صدرنشین فروش و فیلم منتخب مردم بود، به دلیل ابهامات در روند برگزاری حذف شد. با وجود اینکه مطرح شدن شائبه‌های مختلف، در سال‌های اخیر اعتبار این جایزه را در مظان اتهام قرار داده بود اما حذف یکباره آن در روز پایانی همه را شوکه کرد. تهیه کننده فیلم «ملاقات خصوصی» معترض بزرگ این تصمیم بود. امیر بنان در اولین واکنش، در صفحه اینستاگرامش مسعود نقاش‌زاده را خطاب قرار داد و از بی‌پاسخ بودن دبیرجشنواره انتقاد کرد. او در ادامه با انتشار نامه‌ای به دبیر جشنواره فجر اثر خود را از داوری در این رویداد خارج کرد. با وجود خروج معترضانه «ملاقات خصوصی» حضور این فیلم در لیست کاندیداها، باعث شده بیانیه‌نگاری امیر بنان تا ساعت شروع اختتامیه ادامه داشته باشد. او در نامه‌ای سرگشاده لحظاتی پیش از آغاز این آیین مجدداً بر خروج فیلمش از جشنواره چهلم فیلم فجر تأکید کرد.
این رشد شکرگزاری دارد
آیین اختتامیه جشنواره با حدود 20 دقیقه تأخیر ساعت 18:50 با اجرای محمد سلوکی آغاز شد. پس از صحبت‌های مسعود نقاش‌زاده دبیر چهلمین جشنواره فیلم فجر و پخش کلیپ یادبود همه رفتگان سینما، آیین بزرگداشت احمدرضا معتمدی با حضور علی نصیریان، محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی برگزار شد. نصیریان از رشد تئاتر و سینما در دوران قبل و بعد از انقلاب گفت: «هم تئاتر و هم سینما در جشنواره‌های بین‌المللی می‌درخشد، من سرافراز و خوشبختم. خدا را شکر می‌کنم که هرچند در خرابه‌ها تمرین می‌کردیم اما به اینجا رسیدیم. این رشد شکرگزاری هم دارد. خوشحالم که زنده ماندم تا شماها را ببینیم.» او از کردار، اخلاق، اندیشه، تسلط بر کار و درک سینمای احمدرضا معتمدی یاد کرد و با تأکید بر اینکه پشتوانه یک هنرمند در هر زمینه هنری فرهنگ است، افزود: «فرهنگ، غذای روح و جان یک ملت است. ملت تنها نان و آب خالی نمی‌خواهند، روح و جان ملت با سینما و تئاتر و کتاب سیر می‌شود. ما محتاج فهمیدن و فرهنگ و ذوق و سلیقه هستیم و جوانان ما نوآورانه کارهای فوق‌العاده‌ای می‌کنند.»
از ادای احترام طناز طباطبایی تا شوخی هادی حجازی‌فر
رخداد قابل اشاره و جذاب این دست مراسم‌ معمولاً صحبت‌های برگزیدگان هنگام دریافت جایزه است. فرشته حسینی که دیپلم افتخار بهترین نقش مکمل زن را برای «دسته دختران» دریافت کرد از همسرش نوید محمدزاده تشکر کرد: «نوید برایم خیلی لحظه مهمیه که تو نگاهم می‌کنی.» طناز طباطبایی بعد از دریافت سیمرغ نقش اول زن برای «بی‌رؤیا»، به علی نصیریان ادای احترام کرد: «ما هر چه داریم مدیون آقای نصیریان و این نسل طلایی هستیم. من همیشه منش و رفتار او را سرلوحه کار خودم قرار دادم.» هادی حجازی‌فر با لو رفتن اسامی برگزیدگان در دقایق اولیه مراسم اختتامیه در یکی از سایت‌های فروش آنلاین بلیت سینما و همچنین حدف سیمرغ مردمی شوخی کرد: «هرچه می‌شود گردن ما می‌افتد. لو رفتن برندگان امسال کار ما نبود!» او همچنین گفت: «بچه‌های گروهم مؤمن‌ترین آدم‌ها بودند به کاری که انجام می‌دادند. وقفه‌های یک ماهه بدون دستمزد را تحمل کردند‌. ما آمدیم بمانیم و این تازه اول راه است.»

دنبال سینمای اخلاقگرا هستیم
 محمد مهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخشی از این مراسم گفت که سینمای امروز سقف توقعات ما نیست و در ادامه بر سینمای اخلاق‌گرا و اهمیت دیپلماسی فرهنگی تأکید کرد. متن صحبت‌های او را در ادامه می‌خوانید. چهلمین جشنواره فیلم فجر امشب به پایان می‌رسد و عدد چهل عددی مقدس در فرهنگ دینی ماست. از صبح فردا جشنواره چهل و یکم فیلم فجر برای ترسیم سینمایی امیدآفرین، آگاهی‌بخش و انگیره‌دهنده شروع به کار می‌کند. عدالت فرهنگی که شعار دولت ماست، در این دوره از جشنواره با اکران آثار در ۳۱ استان به ثمر نشست. انواع ژانرها در سینما حضور داشتند و با حضور چهار نسل هنرمند سینمای بعد از انقلاب، جشنواره رونق گرفت. با بررسی تجارب به دست آمده در این چهل سال و با بررسی نقاط ضعف و قدرت برای اعتلای سینمای ایران و متناسب با ارزش‌های انقلاب اسلامی گام خواهیم برداشت. سینمای ما موفقیت‌های زیادی تاکنون به ارمغان آورده اما چیزی که امروز می‌بینیم سطح توقع ما را برآورده نمی‌کند و به دنبال اعتلای هر چه بیشتر هستیم. در این دوره از جشنواره نام و آوازه سردار شهید قاسم سلیمانی درخشید. امروز در آغاز گام دوم انقلاب اسلامی هنر باید پیشتاز باشد. با سینما می‌توان روایت اصیل ایرانی را به تصویر کشید. با دیپلماسی فرهنگ و هنر که برای دولت اهمیت بسیار دارد می‌توان موفق بود.