مراکز نیکوکاری، امداد‌رسانی فارغ از بوروکراسی اداری

پرستو رفیعی
خبرنگار
پشتیبانی از محرومان و مستضعفان یکی از اهداف والای انقلاب اسلامی به شمار می‌آید. توصیه‌های مکرر بنیانگذار انقلاب و همچنین توجه و تأکید ویژه رهبر معظم انقلاب بر ایجاد رفاه اجتماعی برای دهک‌های پایین جامعه و رفع محرومیت‌ها سبب شده حمایت از نیازمندان و رفع مشکلات آنها در رأس برنامه‌های حمایتی کشور قرار گیرد.
کمیته امداد امام خمینی(ره) به‌عنوان بزرگترین نهاد حمایتی کشور بیش از چهار دهه است در راستای ارتقای سطح معیشت اقشار ضعیف و آسیب‌پذیر جامعه و همچنین توانمندسازی آنها فعالیت می‌کند هرچند که مدت‌هاست فعالیت‌های این نهاد حمایتی هم شکل و شمایلی دیگر به خود گرفته است. تأسیس مراکز نیکوکاری در محلات که با حضور ریش سفیدان و معتمدین محل اداره می‌شوند و در راستای کمک‌رسانی و یاری قشر ضعیف و مستضعف جامعه فعالیت می‌کنند نمونه‌ای بارز از خدمت‌رسانی به دهک‌های پایین جامعه است که توسط خود مردم صورت می‌گیرد.
ایجاد اشتغال برای خانواده‌های تحت حمایت و نیازمندان هم همواره یکی از دغدغه‌های مسئولان کشور و همچنین مسئولان در کمیته امداد است که حالا با تصمیم شورای عالی اشتغال به یکی از مهم‌ترین مأموریت‌های این نهاد در سال 1401 تبدیل شده است.
سیدمرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد امام خمینی(ره) در این باره به «ایران» می‌گوید: ایجاد اشتغال و توانمندسازی مددجویان طبق نظر رهبر معظم انقلاب از مهم‌ترین اهداف این سازمان است، چرا که حدود یک سوم از جمعیت بیکار کشور یعنی حدود یک و نیم میلیون نفر، از مددجویان و نیازمندان تحت پوشش این سازمان هستند. از این‌رو با تلاش‌های صورت گرفته در طول برنامه ششم توسعه کشور توانستیم حدود 900 هزار شغل برای جامعه هدف ایجاد کنیم تا این افراد نیز همانند سایر افراد جامعه بتوانند از سطح مناسب معیشت برخوردار شوند. البته برنامه‌های این نهاد حمایتی به گونه‌ای است که این تعداد شغل تا پایان سال به یک میلیون فرصت شغلی می‌رسد.
وی با تأکید بر اهمیت ایجاد اشتغال پایدار برای رفع محرومیت در جامعه که از اهداف انقلاب اسلامی به شمار می‌آید، خاطرنشان می‌کند: در سال 97 تا 99 به طور میانگین یک سوم اشتغال کشور توسط کمیته امداد ایجاد شد. این رقم در سال 99 با ایجاد 200 هزار شغل جدید رشد قابل توجهی یافت به طوری که می‌توان گفت در سال 99 حدود 38 درصد اشتغال کشور توسط این نهاد ایجاد شده است.
رئیس کمیته امداد با تأکید براینکه ایجاد اشتغال برای دهک‌های پایین جامعه طبق نظر شورای عالی اشتغال از اولویت‌های این نهاد حمایتی  است، خاطرنشان می‌کند: در سال 99 درآمد مددجویان از طرح‌های اشتغال 17500 میلیارد تومان و در سال های 96 تا 99 این رقم 36 هزار و 800 میلیارد تومان بوده که بسیار بیشتر از مجموع مستمری پرداختی به مددجویان است.
موضوع اشتغال همواره در سرلوحه برنامه‌های کمیته امداد قرار داد به همین دلیل در سال آینده نیز براساس تصمیم شورای عالی اشتغال، کمیته امداد ایجاد 500 هزار فرصت شغلی برای خانوارهای دهک‌های یک تا پنج را برعهده گرفته است که در این زمینه نیازمند همراهی دولت و مجلس بویژه در تعیین تسهیلات در قالب تبصره 16 هستیم.
وی با تأکید بر اینکه یکی از رسالت‌های کمیته امداد توانمندسازی دهک‌های پایین جامعه و محرومیت زدایی از طریق دستیابی به خودکفایی در جامعه هدف است می‌گوید: خوشبختانه از ابتدای فعالیت معاونت اشتغال در کمیته امداد، 800 هزار خانوار به خودکفایی رسیده و از چرخه حمایت کمیته خارج شده‌اند.
نقش آفرینی خیرین در قالب مراکز نیکوکاری
بختیاری همچنین به لزوم توسعه فرهنگ انفاق و نیکوکاری در کشور اشاره می‌کند و می‌افزاید: تأسیس مراکز نیکوکاری در محلات با هدف توسعه فرهنگ انفاق و نیکوکاری صورت گرفته است. در این مراکز کمک‌رسانی به نیازمندان به خود مردم محله واگذار می‌شود و این مردم هستند که در امر خدمت‌رسانی در محلات نقش آفرینی می‌کنند، چرا که آنها بهتر نیازمندی‌های محلات را می‌شناسند و اقشار ضعیف ساکن در محلات را به سادگی و در کمترین زمان شناسایی می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: توانمند‌سازی خانواده‌ها یکی از اهدافی است که در مراکز نیکوکاری محلات دنبال می‌شود. این توانمندی می‌تواند در زمینه کمک به اشتغال یا پرداخت کمک هزینه مسکن، معیشت، درمان و حتی پرداخت کمک هزینه تحصیلی دانش‌آموزی و دانشجویی باشد.
به گفته رئیس کمیته امداد، اقدامات انجام شده در مراکز نیکوکاری با بهره‌گیری از ظرفیت و توان نیکوکاران و خیرین صورت می‌گیرد. همچنین از آنجایی که مساجد یک مکان مذهبی و محور اعتماد آحاد مردم است مراکز نیکوکاری با اولویت مساجد در محلات ایجاد می‌شود. افرادی که در این مراکز فعالیت می‌کنند عمدتاً از خیرین، معتمدین و افراد شاخص محلات و اعضای هیأت امنای مساجد انتخاب می‌شوند که هم خیرین و هم نیازمندان آنها را می‌شناسند و به آنها اعتماد دارند.بختیاری تصریح می‌کند: درحال حاضر8971 مرکز نیکوکاری فعال در کشور وجود دارد که بیش از 4000 مرکز نیکوکاری در مساجد محلات مستقر هستند و فعالیت می‌کنند. البته قابل ذکر است که این مراکز برای رفع نیاز همه نیازمندان محله است و مخصوص گروه خاصی نیست. بیشترین تعداد مراکز نیکوکاری در استان تهران شکل گرفته است و پس از آنها استان‌های خراسان رضوی، اصفهان، فارس، کرمان، مازندران، البرز، گلستان، آذربایجان غربی و گلستان بیشترین مراکز نیکوکاری را نسبت به سایر استان‌ها به خود اختصاص داده‌اند.
رئیس کمیته امداد تأکید می‌کند: طی 10 ماه سال‌ جاری نزدیک بر 4 هزار800 میلیارد تومان خدمت در این مراکز ارائه شده است.
ساخت 360 هزار مسکن در دستور کار کمیته
 بختیاری با بیان اینکه ساخت 360 هزار واحد مسکن مددجویی از دیگر مأموریت‌ها و برنامه‌های پیش روی کمیته امداد است، می‌گوید: تأمین مسکن نیازمندان و اقشار آسیب پذیر کشور از طریق احداث، خرید، کمک به تعمیرات و بهسازی و مقاوم‌سازی و همچنین تأمین ودیعه و اجاره بها صورت می‌گیرد. البته اولویت تأمین مسکن برای مناطق روستایی، محروم و مرزی کشور و مناطق در معرض آسیب و بلایای طبیعی است.
وی اضافه می‌کند: از سال 1367 تا 1392 یعنی طی 28 سال میزان مشارکت در تأمین مسکن مددجویان یعنی احداث و تکمیل و همچنین خرید مسکن  حدود 338700 مورد بوده است و مشارکت در تعمیر و بازسازی مسکن این گروه از جامعه نیز حدود 1080000 مورد به ثبت رسیده است. این اقدام روندی افزایشی داشته به طوری که تنها در سال 99 مشارکت در تأمین مسکن مددجویان به 25851 و مشارکت در تعمیر مسکن آنها به 107433 مورد رسیده است.رئیس کمیته امداد تصریح می‌کند: تا تاریخ 30 دی ماه سال 1400 حدود 34685 مسکن در حال ساخت است و 19288 مسکن تحویل مددجویان شده است. همچنین تا این تاریخ 26293 مسکن در حال تعمیر و 28199 مسکن تعمیر و تحویل شده است.
بختیاری در ادامه به پرداخت 12 هزار میلیارد تومان وام به نیازمندان و مددجویان تحت پوشش امداد اشاره می‌کند و می‌گوید: این مبلغ از سال 95 تا به امروز پرداخت شده است. در حال حاضر سقف وام‌های کارگشایی پرداختی 10 میلیون تومان با باز پرداخت 60 ماه و بدون کارمزد در نظر گرفته شده است که امیدواریم در سال آینده این میزان افزایش یابد.
وی تأکید می‌کند: پرداخت وام از سال 95 در قالب صندوق امداد ولایت صورت گرفته و از زمان آغاز به کار فعالیت این صندوق تا به امروز بیش از 12 هزار میلیارد تومان در قالب یک میلیون و 800 هزار فقره وام به اقشار آسیب‌پذیر و مددجویان تحت پوشش کمیته امداد پرداخت شده است.