جبران بخشی از قدرت خرید کم‌درآمدها

مهدی صادقی شاهدانی
رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)
 یارانه 100 هزار تومانی به نام یارانه فجر به مناسبت پیروزی انقلاب اسلامی به چهار دهک پایین درآمدی پرداخت شد. چندی پیش دولت اعلام کرد از ابتدای بهمن ماه کسانی که در بخش برق و گاز بیش از استاندارد مصرف کنند هزینه انرژی آنها بدون یارانه محاسبه خواهد شد و اگر دولت از این منبع یارانه 100 هزار تومانی را تأمین کرده باشد نه تنها باعث افزایش نقدینگی نخواهد شد که منجربه افزایش قدرت خرید خانوار می‌شود. در طول سال‌های گذشته بسیاری از اقشار کم‌درآمد قدرت خرید خود را از دست دادند و این اقدام دولت تا حدی می‌تواند جبران سال‌های گذشته باشد. هرچند باید توجه داشت پرداخت 100 هزار تومان یارانه به اندازه 45 هزار تومانی که در ابتدای هدفمندی یارانه‌ها پرداخت می شد قدرت خرید ندارد اما بهره‌مندی اقشار کم درآمد کار مهمی بود که انجام شد. دولت اکنون محدودیت‌های بودجه‌ای در اختیار دارد و توقعی نیست که بیش از این میزان قصد داشته باشد به عناوین مختلف یارانه نقدی را افزایش دهد. همچنین به دولت پیشنهاد می‌شود از طریق حذف یارانه ثروتمندان، یارانه اقشار کم‌درآمد را به‌طور ثابت افزایش دهد. در این صورت افزایش نقدینگی در اقتصاد به دلیل افزایش یارانه به وجود نمی‌آید و افزایش قدرت خرید اقشار کم‌درآمد را به دنبال دارد. در ابتدای پرداخت یارانه نقدی به دلیل اینکه قدرت تفکیک دهک‌های درآمدی وجود نداشت به همه مردم پرداخت شد اما چندی بعد بار مالی آن برای دولت آنقدر سنگین شد که پرداخت آن با چالش‌هایی همراه بود. البته باید توجه داشت یارانه نقدی که پرداخت می‌شود از محل افزایش نقدینگی نیست و منبع آن از افزایش قیمت حامل‌های انرژی است که خود مردم آن را پرداخت می‌کنند. اقتصاد ایران با محدودیت‌های درآمدی مواجه شده که نتیجه سیاست غلط سال‌های گذشته است. عملکرد دولت سیزدهم در طول چند ماه گذشته نشان می‌دهد مانند گذشته نیست و توانسته در برخی بخش‌ها تحول ایجاد کند. مهمترین موضوعی که دولت باید نسبت به آن اهتمام جدی داشته باشد در بحث هدفمندی یارانه‌ها است. اولین گام مثبت دولت حذف یارانه انرژی پر مصرفان بوده اما این اقدام به تنهایی کافی نیست و باید ثروتمندان نیز از لیست دریافت یارانه نقدی حذف شوند.