اصل، منافع ملی ایران است

گروه سیاسی/ موضع جمهوری اسلامی ایران در قبال آنچه اکنون در اوکراین و شرق اروپا در حال رخ دادن است، حفظ استقلال در سیاست خارجی، گفت‌وگوی طرف‌ها برای پایان دادن به منازعه و در کنار همه این‌ها، غیرقابل قبول دانستن رویکردهای توسعه‌طلبانه و تهدیدزای ناتو در شرق اروپا است؛ رویکردهای نظامی خصمانه‌ای که دست‌کم آنچه را خود غربی‌ها، نظم جهانی می‌خوانند زیر سؤال برده و تهدیدی جدی برای کشورهای مستقل محسوب می‌شود. بویژه اینکه همه طرف‌ها، ناتو را بازوی نظامی نظام سیاسی و اقتصادی غرب می‌دانند. مروی بر اظهارات و موضعگیری‌های مقام‌های مختلف جمهوری اسلامی ایران و حتی تماس تلفنی آیت‌الله رئیسی با ولادیمیر پوتین، مؤید این رویکرد ایران نسبت به وقایعی است که برخی آن را به منزله آغاز ترتیبات نوین در نظام بین‌الملل می‌دانند.
تماس تلفنی پنجشنبه گذشته آیت‌الله رئیسی رئیس جمهور کشورمان با رئیس جمهور روسیه، در روز نخست جنگ اوکراین انجام شد؛ اما واقعیت این است که این تماس، دو مسأله را شامل می‌شد؛ هم موضوعات مربوط به مذاکرات هسته‌ای که در وین درحال انجام است، هم تحولات راهبردی مربوط به آنچه در اوکراین درحال رخ دادن است.
درباره آنچه در اوکراین در جریان است، می‌توان دریافت که ایران، رویکرد خصمانه ناتو در گسترش به شرق و تهدید کشورهای خارج از چهارچوب تنظیمات غرب را مسأله‌ای راهبردی و غیرقابل پذیرش دانسته و درعین حال، جنگ را نیز تأیید نمی‌کند. گویی علت‌العلل جنگ اخیر را می‌توان توسعه‌طلبی بازوی نظامی غرب دانست. این گزاره را می‌توان بخشی از رویکرد ایران در قبال آن چیزی دانست که اکنون میان روسیه و اوکراین در جریان است.
در همین راستا، دفتر مطبوعاتی کاخ کرملین با اشاره به اینکه «آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهور اسلامی ایران و ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در گفت‌وگویی تلفنی درباره وضعیت پیرامون مذاکرات وین و آخرین وضعیت اوکراین گفت‌وگو و تبادل نظر کردند» اظهار کرد: «ولادیمیر پوتین عصر پنجشنبه در گفت‌وگو با سید ابراهیم رئیسی، وی را از سیر اوضاع پیرامون اوکراین در رابطه با تصمیم برای اجرای عملیات ویژه نظامی برای دفاع از ساکنان جمهوری‌های دونباس مطابق با معیارهای قوانین بین‌المللی و تعهدات روسیه در توافقنامه‌های دوستی و همکاری و کمک متقابل با جمهوری‌های خلق دونتسک و لوهانسک آگاه کرد.» در بیانیه کاخ کرملین آمده است: «رئیس جمهور ایران نیز به نوبه خود، نگرانی روسیه در عرصه امنیتی به خاطر اقدامات بی‌ثبات کننده امریکا و پیمان ناتو را قابل درک خواند.» محمد جمشیدی، معاون سیاسی دفتر رئیس‌ جمهور نیز با تشریح ابعاد این تماس، نسبت به فضاسازی‌ها واکنش نشان داد. جمشیدی در گفت‌وگویی تلویزیونی، با اشاره به اینکه بین جمهوری اسلامی ایران و کشورهای مختلف گفت‌وگوهای مختلفی وجود دارد که نمونه آن گفت‌وگو با رئیس‌ جمهور فرانسه بود که در روزهای اخیر انجام شد، اظهار کرد: «گفت‌وگو با پوتین هم از حدود ۵ روز قبل برنامه‌ریزی شده بود و کسانی که با فضای دیپلماتیک آشنا هستند، می‌دانند هماهنگی گفت‌وگوهای دیپلماتیک خصوصاً بین رؤسای جمهور امری زمانبر است و این گونه نیست که در همان روز یا همان ساعت تماس برقرار شود.»
بحران اوکراین ریشه در اقدامات ناتو دارد
رویکرد جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات شرق اروپا، به زبان‌ها و بیان‌هایی دیگر از سوی وزیر امور خارجه و سخنگوی دولت تکرار شد. کما اینکه حسین امیرعبداللهیان، در موضعگیری نسبت به این تحولات، هم اقدامات تحریک‌آمیز ناتو در این قسمت از جهان را تقبیح و رد کرد، هم اعلام کرد که جنگ، راه حل مسائل نیست. وی پنجشنبه گذشته، یعنی در نخستین روز آغاز درگیری‌ها در اوکراین، در«توئیتر» نوشت: «بحران اوکراین ریشه در اقدامات تحریک‌آمیز ناتو دارد. ما توسل به جنگ را راه حل نمی‌دانیم.» وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد که «برقراری آتش‌بس و تمرکز بر راه حل سیاسی و دموکراتیک یک ضرورت است.» علی بهادری جهرمی، سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران نیز تا روز جمعه، دو بار در این باره موضع گرفت. وی با بیان اینکه تکیه به امریکا امنیت‌آور نیست، در اظهار نظری دیگر نوشت: «‏دغدغه‌های امنیتی درباره روند فزاینده و تحریک‌آمیز گسترش ناتو به شرق برای همه کشورهای مستقل و مخالف سلطه امریکا، قابل درک است. در عین حال، پایبندی به حقوق بین‌الملل و حقوق بشردوستانه و تکیه بر گفت‌وگو و دیپلماسی برای توقف درگیری‌ها ضروری است.»
غرب مسئول مستقیم جنگ‌ها است
در همین حال، دریابان علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی نیز در موضعگیری خود نسبت به جنگ اوکراین، بیش از همه مسئولیت وقوع این بحران را متوجه غرب دانست. او در صفحه مجازی خود نوشت: «هیچ چیز نفرت انگیزتر از جنگ نیست، اما وقتی غرب به روش‌های مختلف به دنبال ضربه به امنیت ملی کشورها است، عملاً مسئول مستقیم جنگ‌ها و بحران‌هایی است که باهدف ایستادگی در برابر راهبرد غرب شکل می‌گیرد.»


برش

سفارتخانه‌های ایران در 5 کشور آماده‌باش هستند
تمهیدات وزارت‌ امور خارجه برای بازگشت ایرانیان مقیم اوکراین


حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان عصر روز گذشته در گفت‌وگو با سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه با اشاره به تحولات در اوکراین و حضور شهروندان ایرانی در این کشور، ضمن ابراز امیدواری در حل و فصل بحران از طریق سیاسی اظهار داشت: تلاش داریم تا شهروندان ایرانی را از طریق کشورهای همسایه اوکراین به جمهوری اسلامی ایران بازگردانیم. وزیر امور خارجه کشورمان تأکید کرد: تأمین امنیت و سلامت شهروندان ایرانی ساکن در اوکراین اولویت جدی ما است و انتظار داریم شرایط برای خروج امن آنها فراهم شود.
ارتباط مداوم سفارت با ایرانیان
در همین راستا، سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدامات این وزارتخانه جهت رسیدگی به امورایرانیان مقیم اوکراین و حل و فصل مشکلات آنها، گفت: با شروع بحران و بالا گرفتن تنش‌ها در منطقه، وزارت امور خارجه و سفارت جمهوری اسلامی ایران در کی‌یف از۲۴ و ۲۵ بهمن تا به حال اقدامات گسترده و متنوعی را در این خصوص انجام داده‌اند. با توجه به پیش‌بینی‌های دقیقی که در وزارت امور خارجه انجام شده بود، ستاد بحران سریعاً در محل وزارت امور خارجه تشکیل و تلاش شد تا حداکثر هماهنگی‌ها با هدف مدیریت بهتر اوضاع و در صورت لزوم، تسهیل خروج شهروندان و دانشجویان ایرانی انجام پذیرد.  به گزارش ایرنا، خطیب‌زاده اضافه کرد: امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، چندین بار با سفیر کشورمان در کی‌یف تماس تلفنی برقرار کرده و دستورالعمل‌های لازم در جهت ارائه خدمات فوری و ویژه به ایرانیان مقیم را مورد تأکید قرار داده و در آخرین اقدام نیز با وزیر خارجه مجارستان گفت‌وگوی تلفنی داشت تا خروج ایرانیان از مرزهای آن کشور را تسهیل کند. همچنین سفارت کشورمان در کی‌یف در تماس مداوم با تمامی اتباع ایرانی بویژه دانشجویان بوده و به‌صورت تلفنی و حضوری به‌ سؤالات و درخواست‌های ایرانیان عزیز پاسخ خواهد گفت.
حضور سفیر در میان ایرانی‌ها
دریافت نظرات و درخواست‌های ایرانیان از طریق تماس‌های تلفنی و صفحات سفارت در فضای مجازی، ارائه خدمات کنسولی فوری به برخی متقاضیان در طول شبانه‌روز،  پاسخگویی به سؤالات و نگرانی‌های ایرانیان و دانشجویان در شبکه‌های مختلف اجتماعی و دیدار سفیر کشورمان با جمع‌های مختلفی از دانشجویان ایرانی از دیگر اقدامات ما در این زمینه بوده است. سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین افزود: ارسال دستورالعمل‌های لازم به سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای همسایه اوکراین که امکان عزیمت هموطنان به آنجا متصور است از اقدامات دیگر بوده است. سفارتخانه‌های ما در لهستان، مجارستان، بلاروس، مولداوی و رومانی در حالت آماده‌باش کامل بوده و اختیاراتی برای مدیریت عبور ایرانیان به ایشان داده شده است.‌ خطیب‌زاده گفت: هماهنگی و اتخاذ تمهیداتی با هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران برای تخلیه اتباع کشورمان از دیگر اقدامات مهم در آغاز این بحران بوده است که در صورت امکان انجام‌ پرواز و صدور مجوز از طرف دولت اوکراین و اطمینان از امنیت پرواز بسرعت انجام‌ می‌شود.
 بازگشت ایرانی‌ها از طریق رومانی
منوچهر مرادی، سفیر جمهوری اسلامی ایران در اوکراین هم اعلام کرد: هماهنگی‌هایی با تهران داشتیم تا تمهیداتی برای عبور اتباع ایرانی از مرز مولداوی و چند کشور دیگر در همسایگی اوکراین فراهم شود. مرادی همچنین با سرکشی به محل اسکان برخی دانشجویان ایرانی مقیم کی‌یف از نزدیک با آنها گفت‌وگو کرد و در جریان مشکلات آنها قرار گرفت.
سفارت جمهوری اسلامی ایران در رومانی هم در اطلاعیه‌ای درباره انتقال ایرانیان به کشور اعلام کرد: هماهنگی‌های اولیه با مقامات رومانیایی برای مراجعت شهروندان ایرانی از طریق خاک رومانی به ایران به عمل آمده است.