نگاهی به حوزه زنان در سالی که گذشت

مهسا قوی‌قلب
خبرنگار
بخش پررنگ‌تر آسیب‌های طلاق -که بسیار وابسته به فرهنگ است- بدون تردید متوجه زنان است. بخش زیادی از زنان پس از طلاق فرصت ازدواج مجدد ندارند و تبدیل به خودسرپرست یا حتی سرپرست خانواده -فرزندان- می‌‌شوند. شاید همین جا بود که موضوعی به اسم عدالت جنسیتی در جامعه نمود بیشتری پیدا کرد چون در روزگار کنونی شمار زنانی که ازدواج نمی‌کنند یا طلاق می‌‌گیرند بیشتر از گذشته است؛ از این منظر باید گفت فعالیت‌هایی که برای ارتقای جایگاه و معیشت زنان در جامعه می‌‌شود دارای اهمیت است تا از آسیب‌های احتمالی روزگار پس از طلاق زنان نیز در این میان کاسته شود. با پشت سر گذاشتن سال 1400 حالا بسیاری از زنان نگاه‌شان به 1401 است تا قوانین و مصوباتی در حمایت از زنان وضع شود. هر چند این قوانین همه زنان از جمله زنانی که ازدواج کرده‌اند را شامل می‌‌شود اما نمی‌توان انکار کرد که تأثیر برخی از این قوانین برای زنانی که در کانون خانواده‌ای نیستند، بیشتر است. موارد دیگری از مصوبات و حمایت‌ها از زنان نیز به‌طور مشخص به بحث آسیب‌پذیری زنان در زندگی مشترک مربوط می‌‌شود مانند ساز و کارهایی که این روزها برای مهریه در نظر گرفته شده یا قوانینی که منتظر تصویب هستند یا موضوع منع خشونت علیه زنان که شاید با بازنگری مشخص‌تری در این قوانین برخی ازدواج‌های غلط از ابتدا شکل نگیرد یا جلوی رسیدن به مرز طلاق گرفته شود.
بدون تردید داشتن تمهیدات پیشگیرانه همیشه مؤثرتر از روبه‌رو شدن با آسیب و بعد ایجاد راهکارهای کنترل آسیب است.
سارا باقری، فعال حوزه زنان و حقوقدان درباره وضعیت زنان در سال 1400 به «ایران» می‌گوید: به صورت کلی، برنامه‌ای که مشخصاً برای زنان متصور بوده، بحث تحقق عدالت جنسیتی است که در همه این سال‌ها تلاش شده عدالت جنسیتی صورت بگیرد. در حوزه‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی در این باره فعالیت‌هایی شده است. به اعتقاد من سال گذشته به واسطه شرایط کرونا و قرنطینه که زندگی همه افراد جامعه را تحت تأثیر خود قرار داده مشارکت اقتصادی زنان کمتر شد و شاهد بودیم در تابستان 1400 اعلام کردند، نزدیک به 30 درصد، نرخ بیکاری زنان افزایش پیدا کرده و با توجه به سهم اندک و ناچیزی که در حوزه اقتصاد دارند، این رقم خیلی بزرگ است و زمانی بیشتر نمود پیدا می‌کند که به واسطه جدایی‌هایی که صورت می‌گیرد یا از دست دادن مرد سرپرست خانوار، زنان به‌طور مستقیم سرپرست خانوار شده و باید مسئولیت و تعهد اقتصادی که نسبت به خانواده دارند را عهده‌دار شوند، این امر سبب می‌شود در نهایت وضعیت اقتصادی زنان ناپایدار شود.
به گفته او در حوزه زنان سرپرست خانوار باید تمهیدات بیشتری اندیشیده شود، در واقع کمتر شاهد بودیم که اتفاق جدیدی در این حوزه بیفتد. باید سعی شود، بازار کار زنان تسهیل شود، با توجه به آسیب‌های جدی در زمان کرونا که نسبت به زنان صورت گرفته، می‌طلبد حمایت‌های بیشتری هم وجود داشته باشد.
باقری اضافه می‌کند: در سالی که گذشت امیدوار بودیم، لایحه تأمین امنیت زنان در برابر خشونت به نتیجه برسد. این لایحه از طرف معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهور به مجلس ارسال شده ولی همچنان می‌بینیم که در کمیسیون اجتماعی مجلس در حال رایزنی است و خبری از تصویب نیست. امیدوارم با توجه به اخباری که با آنها روبه‌رو شدیم و قتل‌هایی که شاهد بودیم، این لایحه هرچه سریعتر به نتیجه برسد. اخباری که نام برده شد، اذهان عمومی را هم تحت تأثیر قرار داده و مشوش می‌کند. افکار عمومی بارها در سال گذشته با شنیدن چنین اخبار تلخی جریحه‌دار شد. در سال جدید با تأیید نمایندگان مجلس شورای اسلامی و تصویب قانون در این خصوص می‌توانیم شاهد خشونت‌های کمتری با وجود حمایت‌های قانونی خاص در این زمینه باشیم.
این وکیل دادگستری به طرح دیگری که در سالی که گذشت، اشاره کرده و توضیح می‌دهد: طرحی هم در مجلس با عنوان تعیین سقف میزان مهریه مطرح و بنا شد، تعداد 14 سکه تمام بهار آزادی به عنوان مهریه تعیین شود، البته فعلاً در قالب طرح مطرح شده و خیلی هم درباره آن صحبتی به میان نیامد، اما در هرحال در حوزه زنان با توجه به شرایط نامطلوبی که در حوزه خانواده نسبت به زنان وجود دارد، ممکن است خیلی از زنان نسبت به تصویب این طرح متضرر شوند. البته فعلاً در مجلس در قالب همان 14 سکه رایزنی و گمانه‌زنی وجود دارد و به طور جدی وارد صحن علنی مجلس نشده تا تصمیم‌گیری جدی شود با وجود این فعالان اجتماعی در حال همکاری هستند تا بتوانند به بهترین نحو ممکن از زنان در خصوص این طرح حمایت کنند.