بخشیدن بی‌تعارف

آزاده سهرابی
روانشناس
بسیاری از ما تصور می‌کنیم معنای «بخشش» را به خوبی می‌دانیم. بسیاری درباره بخشیدن دیگران سخن می‌گوییم اما بخشش بسیار رازآلود است. وقتی پای بخشش به میان می‌آید که دو ویژگی به ذات وجود داشته باشد. شاید بتوان گفت نیکی و شفقت به اضافه رها کردن ارادی رنجش توسط فردی که آسیبی دیده است، می‌شود بخشش. شاید مهم‌ترین مسأله روانی که در حواشی بخشش وجود دارد این است که این فرایند باید کاملاً صادقانه و آگاهانه طی شود برای همین است که رها کردن، بخشیدن، گذشت کردن آنقدر که در زبان به راحتی جاری می‌شود، از نظر فرایندی درون روانی ساده نیست. فرایند بخشش بدون طی کردن تجربه هیجانات زیربنایی که فرد در هنگام آسیب دیدن تجربه کرده است، عملاً اتفاقی فیک است. فرد در کلام بخشیده است اما در اعماق وجودش کافی است تا رویدادی آن خاطرات و هیجانات را دوباره برافراشته کند. برای همین است که بسیار مهم است تا «بخشش» به دور از فشار و اجبار صورت بگیرد چون همان‌طور که ذکر شد این عمل کاملاً ارادی است و اگر با اجباری اجتماعی، فردی، درون رابطه‌ای و... صورت بگیرد در عمل هیچ «بخششی» صورت نگرفته است. گاه آسیب شکلی عیان دارد مثل اینکه قاتلی جان عزیزی از ما را عمد یا غیرعمد گرفته باشد یا یک رفتار تجاوزکارانه مشهودی داشته باشد که حقوق ما را زیر پا گذاشته است و گاه می‌تواند شکلی ناپیدا داشته باشد و حتی ناخواسته که فرد مقابل روحش هم از آن خبر ندارد که عموما می‌توان انواع آن را در اتاق‌های درمان دید. این ماه، ماه بخشش است اما می‌خواهیم عمیق درباره آن سخن بگوییم چون ماه میهمانی بزرگ‌ترین بخشنده عالم «خداوند» است.