امضای فرمان اجرایی تفاهم تاریخی تهران و باکو

گروه سیاسی/ امضای فرمان «الهام علی‌اف»، رئیس جمهور آذربایجان برای ایجاد ارتباطات جدید بین منطقه اقتصادی و همچنین توافق تلفنی وزیر خارجه ایران با همتای ترکمنستانی‌اش برای برگزاری نشستی درباره دریای خزر دو تحولی بود که از به اجرا درآمدن تفاهمات صورت گرفته میان ایران و همسایگان آسیایی اش برای تعمیق همکاری‌های اقتصادی حکایت دارد. روز گذشته رئیس جمهور آذربایجان با امضای فرمانی یادداشت تفاهم بین دولت جمهوری آذربایجان و ایران در مورد ایجاد ارتباطات جدید بین منطقه اقتصادی زنگزور شرقی و جمهوری خودمختار نخجوان از طریق خاک ایران را امضا کرد. موضوعی که پیشتر از سوی ناظران به عنوان یک رویداد تاریخی در روند همکاری دو کشور یاد شده بود. توافق برای ایجاد راه‌های ارتباطی منطقه اقتصادی «زنگزور شرقی» اسفندماه سال گذشته در خلال سفر رستم قاسمی، وزیر راه کشور به باکو بین دو کشور امضا شد. این مسیر ۵۵ کیلومتری شامل ساخت جاده‌ها، توسعه حمل و نقل ریلی و خطوط ارتباطی دیگر در کنار تأمین برق می‌شود. در این دیدار، شرکت‌های ایرانی که در ساخت این بزرگراه همکاری دارند نیز در کنار مقام‌های دو کشور حضور داشتند.
دالان «زنگزور» از گذشته برای اتصال بخش مرکزی جمهوری آذربایجان به نخجوان وجود داشته‌ است که از زمان جماهیر شوروی سابق از طریق یک خط ریلی برقرار بوده است اما با افزایش نزاع‌های تاریخی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان احیای این مسیر نیز به یک موضوع مناقشه‌ برانگیز دیگر تبدیل شده بود. جمهوری آذربایجان پس از گرفتن «زنگزور»  در جنگ دو سال پیش با ارمنستان درصدد بازسازی این مسیر برای حذف ایستگاه‌های بازرسی دولت ارمنستان برآمد. ارمنستان در میانه کریدور «زنگزور»  قرار دارد و جمهوری آذربایجان می‌‌کوشد با دور زدن خاک ارمنستان دو منطقه نخجوان و منطقه زنگزور را به صورت زمینی به یکدیگر وصل کند.
اهمیت راه ارتباطی جدید
مسیر تازه از طریق ایران به بخشی از کریدور حمل و نقل شمال- جنوب تبدیل می‌‌شود و ایران و جمهوری آذربایجان تأکید کرده‌اند که این کریدور بین‌المللی علاوه بر حمل و نقل،‌ برای انتقال برق هم اهمیت دارد. پیش‌تر «حکمت حاجی‌اف» معاون رئیس جمهور جمهوری آذربایجان در یادداشتی به اهمیت ایجاد این کریدور ارتباطی اشاره کرده و گفته بود که این پروژه به طور کامل تصویر حمل و نقل و ارتباط منطقه را تغییر می‌‌دهد و زمینه ایجاد یک کریدور چند منظوره جدید را فراهم می‌کند که شامل جاده‌ها، راه آهن، خطوط برق و ارتباطات دیجیتال است که جمهوری آذربایجان، ایران و ترکیه را در اوراسیا متحد می‌کند. به گفته «شاهین مصطفی‌اف»، معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان روی این بزرگراه ۵۰ تا ۵۵ کیلومتری، دو پل احداث خواهد شد که هزینه یکی از آنها را ایران و هزینه دیگری را جمهوری آذربایجان خواهد داد.
به اعتقاد ناظران از آنجایی که کریدور «زنگزور» فرصت‌های توسعه منطقه‌ای را باز کرده و موقعیت قفقاز جنوبی را به عنوان یک مرکز حمل و نقل تقویت می‌‌کند، مشارکت ایران در این کریدور هم به نفع کشور و هم منطقه است. گفتنی است اشتراکات تاریخی، فرهنگی و زمینه‌‌های همکاری‌‌های اقتصادی مشترک دوجانبه میان تهران و باکو همگی از تمایل دو طرف برای افزایش و تعمیق روابط دوجانبه حکایت می‌‌کند و می‌‌توان مشاهده کرد که جمهوری آذربایجان و ایران روابط عمیقی در حوزه‌‌های تجاری، اقتصادی، انرژی، گمرک و سرمایه‌گذاری داشته و میان دو کشور فرصت‌‌های خوبی برای اجرایی کردن پروژه‌‌های مشترک در این حوزه‌‌ها وجود دارد.
توافق برای نشست مشترک درباره دریای خزر
«رشید مردوف»، وزیر خارجه ترکمنستان در گفت‌وگوی تلفنی روز گذشته با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه کشورمان پیشنهاد کرد که نشست مشترکی بین وزرای خارجه پنج کشور حوزه دریای خزر برای گسترش همکاری‌های چندجانبه و فراهم کردن نشست سران برگزار شود. وزیر امور خارجه ترکمنستان به پیشرفت‌های صورت گرفته در سطح کارشناسی در جهت آماده‌سازی پیش‌نویس‌های همکاری در حوزه دریای خزر، همکاری در عرصه‌های علمی، عملیات جست‌وجو و نجات، همکاری‌ها در چهارچوب مبارزه با گسترش مواد مخدر در دریای خزر و همچنین تعمیق همکاری‌ها بین کشورهای حوزه این دریا اشاره و نشست مشترکی بین وزرای امور خارجه پنج کشور حوزه دریای خزر برای گسترش همکاری‌های چندجانبه و فراهم کردن نشست مشترکی در سطح سران این کشورها را پیشنهاد کرد. امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه کشورمان نیز با اشاره به تداوم توسعه روابط دوستانه و رو به پیشرفت دو کشور، بر نگاه مثبت جمهوری اسلامی ایران نسبت به گسترش این روابط در تمامی زمینه‌ها و بخصوص افزایش همکاری‌ها بین کشورهای حوزه دریای خزر تأکید کرد.