دینداری و تأثیر دین بر زندگی امروزی

شهره طاعتی
مددکار اجتماعی
مراسم‌ مذهبی فارغ از ماهیت دینی و یادآوری‌های مذهبی و تاریخی، دارای ماهیتی با تأثیرگذاری بر روح و روان افراد یک جامعه نیز هستند. در ایران وقتی صحبت از برنامه‌های مذهبی می‌شود اکثر افراد به یاد برگزاری جشن یا مراسم سوگواری برای یکی از ائمه و بزرگان می‌افتند. درست است که آن مراسم نیز نشان از اثراتی مانند تزکیه روان شرکت کننده دارند اما آنچه که در این یادداشت درباره آن صحبت می‌کنیم، تأثیر خود وجود مناسبات دینی و مذهبی بر جامعه است. همه انسان‌ها در درون خود به یک نیروی فوق بشری ایمان دارند که آنها با استناد به آن نیرو و توکل به آن در سختی‌ها به آرامش دست می‌یابند و در شادی‌ها از آن سپاسگزاری می‌کنند. دین بر جنبه‌های مختلف زندگی بشری اثرات عمیق و طولانی مدتی داشته است. در بخش فرهنگی، اجتماعی، روابط اجتماعی مؤثر افراد و دیگر بخش‌های زندگی بشر تأثیرات آن را می‌توان دید.
رابطه‌ای را که یک فرد با حضور در یک مراسم مذهبی برقرار می‌کند از چند جهت می‌توان بررسی کرد. یک جهت آن ارتباط هنرمندانه انسان با خداست که از طریق ایمان و اعتقادات دینی‌اش برقرار می‌کند و دیگری ارتباطی است که فرد با دیگر افراد حاضر در آن برنامه‌ها و مراسم‌ ایجاد می‌کند که هر دوی این رابطه‌ها نتایج غیرقابل انکاری در روان آنها دارد.
در دنیایی که توسط خداوند خلق شده، هر انسانی رابطه خود با نیروی اعتقادی‌اش را به اندازه و میزان درکش از خالق و دنیای پیرامونش و دینی که به آن معتقد است، طراحی می‌کند. در طراحی این مدل، عوامل متعددی اثرگذار هستند مانند انرژی‌های جمعی، محرک‌های اجتماعی، آموخته‌های فرد از دوران کودکی‌اش از دین و مذهب و نوع نگرشی که جامعه از دین به افراد می‌دهد نیز مؤثر می‌باشد.
فرایندی که در مراسم مذهبی در ذهن و روان افراد اتفاق می‌افتد، نوعی ارتباط بسیار ظریف و هنرمندانه است که به واسطه آن بین انسانها و خداوند و بزرگان ادیان اتفاق می‌افتد که در خلق آثاری مانند تصنیف‌های مذهبی، نقاشی‌های مناسبتی، خطاطی، دیوارنگاره‌ها، طراحی هیأت‌های مذهبی و.... نمایان می‌گردد.
در ایران و در بین مسلمانان ایران این فرایندها و آثار هنرمندانه‌ای را که از دل این برنامه‌ها بیرون می‌آیند به خوبی می‌توانیم در اعیاد مذهبی، سوگواری‌های مذهبی و شب‌های ماه مبارک رمضان مشاهده کنیم. شور و هیجان مثبتی که از درون این برنامه‌ها در خلق شرکت کنندگان ایجاد می‌گردد نیز یکی دیگر از اثراتی است که از خود به جای می‌گذارند.