چالش کمبود سرویس ایاب و ذهاب برای80 هزار دانش‌آموز استثنایی

گروه اجتماعی/ دکتر مجید هداوند معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان این که سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور متولی ارائه خدمات به 7 گروه مختلف معلولیتی شامل نابینایان، ناشنوایان، معلولان جسمی-حرکتی، کم توانان ذهنی، دانش‌آموزان چند معلولیتی، دانش‌آموزان با اختلالات یادگیری و اختلالات رفتاری و هیجانی است و به بیش از 150 هزار دانش‌آموز معلول خدمات ارائه می‌کند، گفت: حدود 80 هزار دانش‌آموز در مدارس خاص استثنایی به تحصیل مشغول هستند که یکی از ملزومات حضور این دانش‌آموزان در مدارس، مسأله سرویس ایاب و ذهاب است.
دانش‌آموز دارای معلولیت باید حتماً سرویس مناسب‌سازی شده داشته باشد که بتواند از خانه به مدرسه بیاید. هداوند افزود: بحث سرویس ایاب و ذهاب وقتی جدی‌تر می‌شود که بپذیریم آموزش حضوری برای این دانش‌آموزان لزوم و اهمیت بیشتری دارد، چرا که آموزش‌ها تخصصی است و خانواده‌ها بخصوص در گروه کم توانان ذهنی با توجه به خاص بودن محتواهای درسی نمی‌توانند آموزش‌های تخصصی به دانش‌آموزان بدهند بنابراین تأکیدمان بر آموزش حضوری است و یکی از پایه‌های اساسی آموزش حضوری در مدارس خاص بحث سرویس ایاب و ذهاب است که امسال نگرانی جدی ای در این خصوص داریم، البته خوشبختانه هر سال بودجه سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور از رشد خوبی برخوردار بوده  و تنها در بعضی سال‌ها تخصیص اعتبارات متفاوت بوده است، هر سال سازمان اعتباراتی را به استان ها تحت عنوان سرویس ایاب و ذهاب ابلاغ می‌کند که این مبالغ امسال با بحث افزایش هزینه قیمت سرویس‌ها هماهنگی ندارد و ما نگران هستیم که با این اعتبارات تا پایان سال نتوانیم جوابگوی خواسته دانش‌آموزان باشیم، البته امیدواریم برای شروع سال تحصیلی جدید بتوانیم با مشارکت اولیا و خیرین محترم دغدغه سرویس ایاب و ذهاب را برای دانش‌آموزان دارای معلولیت و خانواده‌های آنها مرتفع کنیم.

کمبود نیروی انسانی در مدارس استثنایی
معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در ادامه با اشاره به وجود حدود 150 هزار دانش‌آموز در سیستم آموزشی این سازمان افزود: 1700 مدرسه خاص به 80 هزار دانش‌آموز با نیازهای ویژه خدمات ارائه می‌کنند و حدود 70 هزار دانش‌آموز هم در 20 هزار مدرسه عادی تحت عنوان دانش‌آموزان تلفیقی- فراگیر به تحصیل مشغولند.
وی در ادامه به مشکل کمبود نیروی متخصص در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اشاره کرد و گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات ما کمبود نیروی انسانی است چرا که کادر آموزشی در سازمان باید نیروهای تخصصی، چند مهارتی و کارآزموده باشند، این نیروها را هر سال از دانشگاه فرهنگیان و استخدام ماده 28 از معلمان بازنشسته، طرحی و سرباز معلم‌ها تأمین می‌کنیم اما با استانداردهایمان فاصله زیادی داریم چرا که مدارس ما صرفاً محل آموزش نیست بلکه برای این دانش‌آموزان در کنار آموزش بحث توانبخشی را هم شروع می‌کنیم. بنابراین بخصوص در مورد نیروهای توانبخشی در مراکز، کمبود نیروی توانبخشی داریم که شامل گفتار درمان، کاردرمان، شنوایی شناس و فیزیوتراپ است.
دکتر هداوند مشکل سازمان در جذب این افراد را چنین مطرح کرد: در جذب نیروی تخصصی توانبخشی مشکل داریم چون جزو طبقه‌بندی مشاغل نیستند و طی این چند سال هم نتوانستیم استخدامی از این افراد را داشته باشیم البته به‌دنبال رفع این مشکل با سازمان امور استخدامی کشور هستیم تا بتوانیم کمبود نیروی توانبخشی‌مان را تا حدودی جبران نماییم.وی با تأکید بر این که تمام مدارس استثنایی از 14 فروردین ماه به طور کامل بازگشایی شده‌اند، گفت: تأکید اصلی ما در سازمان با تأکید بر توانبخشی آموزش حضوری است و بر همین اساس از ابتدای سال تحصیلی با مدارس زیر 50 نفر بازگشایی‌ها را شروع کردیم و از 14 فروردین همه مدارس ما با رعایت شیوه نامه‌های بهداشتی و استلزاماتی که باید برای دانش‌آموزان دارای معلولیت مورد توجه قرار بگیرد بازگشایی شده‌اند.

شبکه شاد برای دانش‌آموزان استثنایی کاربردی ندارد
هداوند در ادامه با بیان این که آموزش مجازی در حوزه دانش‌آموزان دارای معلولیت با سختی‌های زیادی همراه بود، افزود: طی دو سال گذشته که کرونا دغدغه همه کشورها بوده است و همه در اولین قدم مدارس را تعطیل کردند گرایش‌ها به سمت آموزش مجازی رفت که به‌دلیل نبودن زیرساخت های مناسب این کار برای دانش‌آموزان دارای معلولیت با سختی بیشتری همراه بود چون یا زیرساختی نبود یا اگر بود عملاً کارایی زیادی نداشت.
با راه‌اندازی شبکه شاد متوجه شدیم که این شبکه کارایی زیادی برای دانش‌آموزان استثنایی ندارد و باید مناسب‌سازی‌هایی روی آن آغاز شود. تلاش کردیم بیش از دوازده مورد عدم مناسب‌سازی را با همکاری همراه اول و کارگروه‌های فنی سازمان برای نابینایان، ناشنوایان و کم توانان ذهنی مناسب‌سازی کنیم، خوشبختانه  با ایجاد 800 کانال در شبکه شاد و بیش از 10 هزار محتوایی که در شاد بارگذاری شد خانواده‌ها، معلمان و همکاران توانبخشی  از طریق آموزش‌های از راه دور مورد آموزش با محتواهای مناسب‌سازی شده قرار گرفتند، البته با توجه به خانواده محور بودن آموزش در برنامه‌های سازمان قطعاً آموزش از راه دور یکی از برنامه‌های ما در سازمان آموزش و پرورش استثنایی است حتی قبل از کرونا هم گروهی از دانش‌آموزان جسمی- حرکتی شدید که قادر نبودند در مدرسه حضور پیدا کنند به‌صورت آموزش از راه دور تحت آموزش قرار می‌گرفتند و حتماً در سازمان آموزش و پرورش استثنایی روند آموزش مجازی را ادامه خواهیم داد.
معاون برنامه‌ریزی آموزشی و توانبخشی سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در پایان با بیان این که بر اساس آمار سال تحصیلی 1400-1399بیش از 60 درصد دانش آموزان استثنایی در گروه کم توان ذهنی، 5500 نفر در گروه آسیب دیده شنوایی، 8 هزار نفر دانش‌آموز چند معلولیتی، 2 هزار نفر دانش‌آموز جسمی- حرکتی، 2200 نفر دانش‌آموز با آسیب بینایی و 2500 دانش‌آموز طیف اوتیسم در سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور به تحصیل مشغولند، گفت: امیدواریم با برقراری سرویس‌های ایاب و ذهاب بتوانیم شور و نشاط را به مدارسمان بر گردانیم تا دانش‌آموزانمان بتوانند در یک فضای سالم و بهداشتی تحصیل کنند و دچار مشکل نشوند.