آغاز جنگ نیابتی در زمین اوکراین

زهره صفاری/ ساعاتی پس از خروج هیأت واشنگتن از کی‌یف و اعلان جنگ واشنگتن با ارسال تسلیحات و کمک نظامی به اوکراین، وزیر خارجه روسیه با هشدار به ناتو درباره آغاز یک جنگ نیابتی با مسکو، خطر بروز جنگ جهانی سوم و تهدید هسته‌ای را بسیار جدی خواند.
به گزارش خبرگزاری «تاس» روسیه، «سرگئی لاوروف» در گفت‌وگو با تلویزیون رسمی روسیه با تأکید بر اینکه شرایط جنگ زمینی در اوکراین به پیشروی روند مذاکرات صلح وابسته است، گفت: «پیشروی جنگ ارتباط مستقیمی با مذاکرات صلح دارد. اما همان طور که از همان ابتدا هم ما و هم شخص رئیس جمهور به عنوان هدف این عملیات نظامی عنوان کردند، امکان دادن به مردم اوکراین برای انتخاب شرایط زندگی‌شان، دارای اهمیت است.»
وی در حالی که رفتار غرب و موضع گیری هیأت امریکایی در سفر اخیر به کی‌یف را ارزیابی می‌‌کرد، ادامه داد: «خطر بروز جنگ هسته‌ای نباید کوچک شمرده شود و مهم‌ترین بند توافق برای پایان جنگ نیز باید به کنترل شرایط نظامی و جنگ وابسته باشد. روسیه تمام تلاش خود را برای جلوگیری از بروز جنگ هسته‌ای انجام داده و این اصل اولیه ما است، اما در حال حاضر این تهدید قابل ملاحظه شده است. شاید خیلی‌ها بتوانند ارزیابی روی کاغذ از تبعات داشته باشند، اما من نمی‌خواهم این کار را انجام دهم و فقط می‌‌گویم خطر بسیار جدی و واقعی است و نباید آن را کوچک شمرد.»
به باور ناظران «رویترز»، مسکو بارها هدف از آنچه را که «عملیات نظامی» در اوکراین نامیده، غیرنظامی کردن اوکراین و حفاظت از آن در برابر فاشیسم اعلام کرده است؛ موضوعی که اوکراین با اتکا به دیدگاه غرب آن را تکذیب می‌‌کند. «لاوروف» معتقد است: «امریکا در عمل همه راه‌های ارتباطی را بسته است آن هم به این خاطر که ما مجبور به دفاع از روسیه در اوکراین بودیم.» و حالا به نظر می‌‌رسد وعده غرب برای ارسال سلاح‌های پیچیده مانند موشک‌های ضدتانک، خودروهای زرهی و پهپادهای پیشرفته نیز معنایی جز افزایش تنش‌ها و کشدار کردن جنگ در اوکراین نخواهد داشت. موضوعی که وزیر خارجه روسیه درباره آن گفت: «این سلاح‌ها هدف مشروع ارتش روسیه در جریان این عملیات نظامی هستند. انبارهای سلاح تا به حال چندین بار در غرب اوکراین توسط نیروهای روسی منهدم شده‌اند و اینها استثنا نیستند. ناتو نیز ستون این جنگ نیابتی با روسیه است و کارش را نیز با ارسال سلاح انجام می‌‌دهد. اما به هر حال جنگ، جنگ است.» امریکا علاوه بر وعده‌های پرطمطراق کمک‌های نظامی و تسلیحاتی به اوکراین، میزبانی از نمایندگان بیش از 40 کشور جهان را در نشستی خواهد داشت که محور مذاکرات آن تعیین چهارچوب ارسال تسلیحات به اوکراین است.
انتقاد از زلنسکی
وزیر خارجه روسیه رویکرد مذاکره‌کنندگان اوکراینی را برای صلح نامناسب خواند و با انتقاد از عملکرد «ولودیمیر زلنسکی»، بازیگر سابق و رئیس جمهور فعلی اوکراین در پیشبرد مذاکرات صلح به عنوان مسئولیت اصلی‌اش، او را مانند «بوریس جانسون»، نخست وزیر انگلیس عوام‌فریب خواند و گفت: «آنها هر دو ویترین را خوب می‌‌چینند و نمونه آن نیز در برهه فعلی تظاهر به مذاکره است.» «لاوروف» اشاره‌ای نیز به رفتار «زلنسکی» با استناد به توافق مینسک کرد و افزود: «زلنسکی در حقیقت با اتهام‌زنی به روسیه درباره نقض توافق، آن را دفن کرده است و از عمل به مفاد آن سر باز می‌‌زند.»
واکنش‌ها به هشدار روسیه
کارشناسان الجزیره، دو ماه پس از آغاز عملیات نظامی روسیه در اوکراین، هدف فعلی مسکو را متمرکز بر تسلط بر دونباس می‌‌دانند، اما در عین حال مقامات اوکراینی همچنان هشدارها را جدی نگرفته‌اند. «دیمیترو کوئلبا»، وزیر خارجه اوکراین با اشاره به هشدار جنگ هسته‌ای «لاوروف» گفت: «همه امیدهای روسیه برای دور کردن جهان از حمایت اوکراین از بین رفته است، بنابراین صحبت از بروز جنگ جهانی واقعی، معنایی جز احساس شکست روسیه در اوکراین ندارد و در این شرایط جهان باید پشتیبانی از اوکراین را چند برابر کند.»
در همین حال بریتانیا نیز اظهارات «لاوروف» را بیش از یک تهدید و بلوف دانست. به نوشته «سی ان بی سی»، «جیمز‌هایپی»، از نمایندگان پارلمان انگلیس در این باره گفت: «لاوروف 15 سال عنوان وزیر خارجه روسیه را یدک می‌‌کشد و با این حرف یک‌جور بلوف زده است.»
مقامات چین نیز خواستار تمرکز بر دیپلماسی برای حل بحران اوکراین شدند و پکن را بی‌تمایل به بروز جنگ جهانی سوم خواندند. به نوشته «تاس»، «وانگ ونبین»، وزیر خارجه چین در این باره گفت: «هیچ کس خواهان جنگ جهانی سوم نیست و به همین خاطر ضروری است که همه از فرایند مذاکرات صلح میان روسیه و اوکراین حمایت کنند.»
همزمان با این تحولات «آنتونیو گوترش»، دبیرکل سازمان ملل به رغم انتقادات فراوان مقامات اوکراینی برای برنامه سفرش به مسکو و سپس کی‌یف، دیروز میهمان «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه شد و گفت: «ما به یافتن راه‌هایی برای ایجاد شرایط گفت‌وگویی موثر و تسریع در ایجاد شرایط حل مسالمت‌آمیز بحران اوکراین بسیار علاقه‌مند هستیم.»