ماهواره ایرانی در مدار 500 کیلومتری زمین

کارشناسان در گفت‌و‌گو با «ایران» یادآور شدند قرارگرفتن ماهواره‌های بومی در مدار 500 کیلومتر لئو برای نخستین بار، دستاورد بزرگی است

در اسفندماه سال گذشته نیروی هوافضای سپاه پاسداران، ماهواره «نور ۲» را از کویر شاهرود به فضا پرتاب کرد؛ ماهواره‌ای بومی که دید بسیار وسیعی دارد و علاوه بر کاربرد نظامی، می‌تواند عوامل محیطی و پدیده‌ها را نیز در حوزه بلا‌های طبیعی، میزان آبگرفتگی سیلاب‌ها، در حوزه سنجش محصولات زیر کشت کشاورزی شناسایی کند. حالا این ماهواره خبرساز شده و یکی دیگر از موفقیت‌های ایران در حوزه فضا را به رخ کشیده است. وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از ارسال نخستین تصاویر کاربردی رنگی توسط این ماهواره از مدار لئو (۵۰۰ کیلومتری زمین)، آن هم با وضوح و دقت تفکیک زیاد به ایستگاه زمینی خبر داد و یادآور شد که به این ترتیب، ایران عملاً به جمع باشگاه کشورهای صاحب فناوری ماهواره‌ای پیوسته است.
عیسی زارع‌پور این موضوع را در صفحه اینستاگرم خود با انتشار عکس ارسالی از ماهواره نور۲ مربوط به مرودشت فارس و خورموج بوشهر خبر داد و نوشت: «تصاویر ارسالی از ماهواره نور2 را دیدم. نخستین‌بار است که ماهواره بومی ایرانی تصاویر کاربردی رنگی با وضوح و دقت تفکیک زیاد ارسال می‌کند. از دیدن این دستاورد بزرگ به خود بالیدم و به جوانان ایرانی، که از میان دشمنی‌ها، تحریم‌ها و تنگناها پیش رفته‌اند و در بیکران آسمان و فضا رقیب کشورهای صاحبنام در این حوزه شده‌اند درود فرستادم. وی افزود: چه کسی باور می‌کرد که روزی ماهواره ایرانی در مدار 500 کیلومتری زمین قادر باشد از همه‌جای کره زمین تصویربرداری رنگی کرده و این تصاویر را به ایستگاه‌های زمینی که آنها هم به دست جوانان ایرانی ساخته شده‌اند مخابره کند؟ چه کسی باور می‌کرد که ایران به جمع باشگاه کشورهای صاحب فناوری ماهواره‌ای بپیوندد؟ وی تأکید کرد: حالا هم فناوری ساخت ماهواره، هم ارسال و استقرار ماهواره و هم راه‌اندازی و کاربردی کردن ماهواره در دستان دانشمندان ایرانی است؛ صدها نخبه و نابغه‌ که تعهد و تخصص را با هم آمیخته‌اند، سال‌ها است برای توسعه دانش فضایی در گمنامی کار کرده‌اند تا بدین جا رسیده‌ایم. شیر مادر و نان پدر حلالتان باد که گل کاشتید».
تست‌های موفقیت‌آمیز
مهدی سالم سخنگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت‌و‌گو با روزنامه «ایران» دریافت تصاویر رنگی از ماهواره سنجشی نور 2 را موفقیت بزرگی عنوان کرد. وی با بیان اینکه این اتفاق بزرگ دارای چندین پیامد مثبت است گفت: ارسال این تصاویر نشان می‌دهد که سیستم ماهواره نور2 با دقت بالا در مدار 500 کیلومتری لئو استقرار یافته و تست‌ها هم موفقیت‌آمیز بوده‌اند. سالم افزود: همچنین می‌توان نتیجه گرفت که اجزای این ماهواره بومی به‌درستی در حال کار کردن است چراکه توانسته تصاویر رنگی خوبی را ارسال کند. موضوع مهمتر اینکه ماهواره نور 2 توانسته است اطلاعات را دریافت و بخوبی به پایگاه‌های داده در کشور ارسال کند. به گفته وی پایگاه‌های زمینی ویژه دریافت اطلاعات از ماهواره نور 2 بخوبی توانسته‌اند از پس مأموریت خود بربیایند و این داده‌ها را دریافت و ذخیره کنند. سخنگوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات یادآور شد: تمام این موارد نشان می‌دهد نه تنها چرخه مورد نیاز برای استفاده از ماهواره در کشور وجود دارد بلکه این چرخه به‌درستی کار کرده و حالا دیگر کامل شده است. سالم افزود: ما گام به گام در حال تکمیل کردن این چرخه هستیم و با ادامه این روند موفقیت آمیز، می‌توانیم در پرتاب ماهواره به فضا به تثبیت برسیم. وی همچنین از وجود چندین ماهواره دیگر برای پرتاب خبر داد و گفت: این ماهواره‌ها در صف انتظار پرتاب هستند و امیدواریم آنها نیز بعد از پرتاب موفق، چرخه کاملی را تجربه کرده و کشور را از این بخش بی‌نیاز کنند.
یک موفقیت بزرگ برای صنعت فضایی
یاسر عشورزاده، کارشناس حوزه خدمات فضاپایه نیز در این‌باره به «ایران» گفت: ما هم از صفحه اینستاگرام وزیر ارتباطات از ارسال تصاویر رنگی توسط ماهواره سنجشی نور 2 مطلع شدیم که خبر خوبی است و نشان از موفقیت ما در پرتاب ماهواره‌های بومی به فضا دارد.
وی افزود: برای اولین بار است که ما توانسته‌ایم ماهواره بومی خودمان را در کشور داشته باشیم و این پرتاب، از جهت تثبیت بسیار مورد توجه بوده است. موضوع مهمتر اینکه برای نخستین بار است ماهواره‌های بومی ما در مدار 500 کیلومتر لئو قرار می‌گیرند که خود دستاورد بسیار بزرگی است. این کارشناس فضاپایه ادامه داد: چون می‌خواهیم به تثبیت مداری برسیم همان‌طور که در دنیا نیز مرسوم است معمولاً در این محموله‌ها و برای بحث تثبیت، از ماهواره‌هایی با مشخصات فنی بالا استفاده نمی‌کنند.
وی افزود: طبق ادعای خبرنگاران حوزه دفاعی، رزولوشن تصاویر ارسال شده از ماهواره نور2، حدود 10 متر است اما ظاهراً تصاویری که عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صفحه اینستاگرامی خود منتشر کرده است با دقت اصلی‌اش منتشر نشده است چراکه ما این عکس‌ها را با الگوریتم‌های خود مورد ارزیابی قرار دادیم اما طبق این ارزیابی، رزولوشن دو تصویر منتشر شده، 30 متر نشان داده می‌شود.  به اعتقاد این کارشناس، اکنون مهمترین بحث این است که ما پرتاب و ماهواره بومی داریم و به تصاویر رنگی RGB و مادون قرمز (NRI) که برای حوزه‌های کشاورزی، توسعه شهری، پایش جنگل‌ها و... کاربرد دارد، دست یافته‌ایم.
جهش برای استارتاپ‌ها
مهدی آل‌یعقوب کارشناس فضا پایه نیز دراین باره می‌گوید: درحال حاضر ما دو گروه تصاویر ماهواره‌ای داریم. گاه ماهواره‌های بین‌المللی تصاویر آنلاین مجانی در گستره بزرگی از محصولات ارسال می‌کنند که با توجه به هزینه بالا، اگر این اتفاق توسط ماهواره‌های ایرانی هم رخ بدهد، شاید چندان تأثیر‌گذار نباشد. اما گروه دوم، تصاویر و محصولاتی هستند که کیفیت و رزولوشن خیلی بالاتری دارند و هزینه خرید و استفاده از این تصاویر بسیار سرسام‌آور است به گونه‌ای که شرکت‌های کوچک و متوسط نمی‌توانند به این حوزه ورود کنند و شرکت‌های بزرگتر هم به صورت موردی قابلیت استفاده از این تصاویر را دارند. وی افزود: پس اگر ماهواره‌های ایرانی بتوانند تصاویری با کیفیت تفکیکی بالا تولید کنند و با قیمت پایین در اختیار کاربران قراردهند، می‌توان انتظار داشت که در حوزه‌های کشاورزی، بلایای طبیعی، آب، هواشناسی و محیط زیست، جهش خوبی در کار استارتاپ‌ها و شرکت‌های فعال ایرانی در این حوزه ایجاد شود چراکه با وجود داده‌های بهتر، ارزان‌تر و باکیفیت‌تر می‌توانند خروجی‌های بهتری تولید کنند. اکبر رضایی یک کارشناس دیگر حوزه فضاپایه هم درباره نحوه فعالیت ماهواره نور 2 به «ایران» گفت: اکنون ماهواره نور 2 را در مدار داریم و وزیر ارتباطات هم از تصاویر ارسالی آن رونمایی کرده است. البته ارسال ماهواره سنجشی به فضا، تنها به این ماهواره ختم نمی‌شود و ماهواره‌هایی هم با رزولوشن 10 تا 15متر در نوبت پرتاب قرار دارند. این کارشناس یادآور شد: با پرتاب این ماهواره‌ها می‌توان سطح زمین اعم از معادن، منابع آبی و جنگل‌ها و... را رصد کرد که به این ترتیب، هم هزینه‌ها کاهش می‌یابد و هم سرعت دسترسی به داده‌ها و پایش آنها بالاتر می‌رود. وی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود ارزش خدمات حوزه ماهواره‌های سنجش از راه دور سالانه به طور متوسط تا ٧درصد رشد کند و این رقم تا 10 سال آینده به 15 میلیارد دلار برسد.