گریز نظام آموزشی و درمانی از یک اختلال

فریبا خان احمدی
خبرنگار
 چهل و نهمین آزمون دستیاری پزشکی در حالی قرار است پنجشنبه ۲۲ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ برگزار شود که همچنان حاشیه‌ها پیرامون قدیمی بودن منابع و شائبه‌های تخطی وزارت بهداشت از آیین‌نامه مربوط به تغییر منابع، نقل برخی محافل شده است. در این آزمون 12 تا 14 هزار پزشک عمومی به رقابت می‌پردازند تا پس از قبولی بتوانند در رشته‌های تخصصی پزشکی تحصیل کنند و با عنوان دستیار یا رزیدنت در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی به ارائه خدمات بپردازند اما مدتی است که حواشی‌های زیادی درباره برگزاری حساس‌ترین آزمون علوم پزشکی مطرح می‌شود؛ ماجرایی که مشابه آن در آزمون چهل و هشتم دستیاری پزشکی نیز تکرار شد و در نهایت با اعتراض داوطلبان برگزاری آزمون از اسفند 99 به 8 تیر 1400 موکول شد ( دلیل این تعویق رأی موقت دیوان عدالت اداری مبنی بر رسیدگی به اعتراض داوطلبان آزمون دستیاری و رعایت فاصله آزمون‌ها بود.) حاشیه پراکنی‌ها پیرامون برگزاری چهل و نهمین آزمون دستیاری که فردا برگزار می‌شود به یکی از مباحث داغ این روزها در حوزه سلامت کشور بدل شده است. اعتراض داوطلبان چهل و نهمین آزمون دستیاری پزشکی متوجه این موضوع است که برخی از دروس منابع آزمون دستیاری پزشکی با توجه به تحولات گسترده دانش پزشکی و همچنین تغییرات کتب منابع درسی، نیاز به به‌روز‌رسانی دارد اما منابع قدیمی هنوز در این آزمون منبع هستند. البته پیش از این داوطلبان همین آزمون به زمان برگزاری امتحان دستیاری اعتراض داشتند. طبق تقویم آزمون‌ها باید آزمون دستیاری در اسفند ماه 1400 برگزار می‌شد اما با توجه به تعویقی که در آزمون ماقبل آن رخ داد و آزمون به 8 تیر 1400 موکول شد در نهایت دیوان عدالت اداری رأی به رعایت ایجاد فاصله یک ساله میان دو آزمون داد.
داوطلبان معترض چه می‌گویند؟ طبق اعلام یکی از اعضای دیده‌بان شفافیت و عدالت، دو تا از رفرنس‌هایی که در منابع آزمون آمده، تاریخ گذشته است به طوری که 13 سال از عمر یکی از منابع می‌گذرد و این در حالی است که طبق آیین‌نامه قبلی وزارت بهداشت، قانون بر این بود که هر 5 سال یک بار منابع آزمون دستیاری به روز شود یعنی منابع 6 سال پشت سر هم تکراری نباشد. داوطلبان می‌گویند که کهنگی در دانش پزشکی معنی ندارد و امسال برای ششمین بار است که از دو تا منابع قدیمی طرح سؤال می‌شود.با این وجود شورای آموزش پزشکی و تخصصی به عنوان مرجع اصلی تصمیم‌گیری در زمینه آزمون دستیاری در رشته‌های تخصصی، فوق‌تخصصی و فلوشیپ در دی ماه ۱۴۰۰ در اولین جلسه خود در وزارت بهداشت دولت سیزدهم تصمیم گرفت یک بار برای همیشه موضوع زمان برگزاری آزمون را حل کند. بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی و رئیس شورای آموزش پزشکی و تخصصی اعلام کرد، شورا تصمیم گرفته آزمون دستیاری را به صورت ثابت در اردیبهشت ماه هر سال و آزمون دستیاری دوره چهل و نهم نیز در اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ برگزار شود. وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی درباره منابع آزمون دستیاری نیز خاطرنشان کرد: در مورد رفرنس‌های آزمون دستیاری نیز روال، تصمیم هیأت ممتحنه و اعضای بورد است و حتماً رفرنس‌ها باید از قبل اعلام شده باشد تا متقاضیان بتوانند خودشان را برای آزمون، آماده کنند که این مورد نیز توسط شورای آموزش پزشکی و تخصصی اعلام خواهد شد.این تصمیم نهایی، برخی از شرکت کنندگان چهل و نهمین آزمون دستیاری که 12 هزار نفر هستند را راضی نکرده و آنها همچنان بر عدم ابلاغ رأی دیوان عدالت اداری و استنکاف وزارت بهداشت از اجرای قوانین خود اعتراض دارند.اخبار رسیده به ما نشان می‌دهد، انتخاب سؤالاتی با مضامین و مفاهیم مشکوک و درمان‌های قدیمی و منسوخ در آزمون 49 دستیاری پزشکی طرح نخواهند شد. در همین زمینه وزارت بهداشت نیز بر اساس اختیارات خود در تاریخ ۲۱ دی ماه ۱۴۰۰ آیین‌نامه آزمون را تغییر داده و اعلام کرد که آزمون ۴۹ مشابه آزمون ۴۸ نخواهد بود. وزیر بهداشت،درمان و آموزش پزشکی نیز چند روز پیش در برنامه تلویزیونی آب پاکی را روی دست همه معترضین برگزاری این آزمون ریخت و به صراحت تأکید کرد که آزمون دستیاری با رعایت کامل موازین قانونی برگزار می‌شود. استدلال حقوقی وزارت بهداشت این است که رأی دیوان عدالت اداری در مورد آزمون ۴۸ بوده و در حکم دیوان آمده که این حکم برای آزمون‌های «مشابه» هم جاری است، اما در حال حاضر آیین‌نامه تغییر کرده و وزارت بهداشت معتقد است آزمون ۴۹ مشابه آزمون قبلی نخواهد بود.
ابوالفضل باقری فرد معاون آموزشی وزارت بهداشت نیز در این زمینه تأکید می‌کند، اصرار وزارت بهداشت مبنی بر عدم تعویق این آزمون رعایت عدالت آموزشی برای داوطلبانی است که بر اساس تقویم آزمون‌ها خود را آماده کرده‌اند، ازجمله استعدادهای درخشان که مستقیماً و بدون گذراندن طرح در آزمون شرکت می‌کنند و نیز پزشکان عمومی جوانی که مدتی است تمام کارهای خود را تعطیل و آماده آزمون شده‌اند و تعدادشان هم بسیار زیاد است.باقری درباره رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر تعویق آزمون دستیاری نیز اعلام کرد که این رأی در دولت قبل برای آزمون دستیاری ۴۸ (سال گذشته) بوده است، اما در دولت جدید با اصلاح آیین‌نامه‌ها که اتفاقاً از وظایف قانونی وزارت بهداشت است، آزمون ۴۹ با رعایت کامل موازین قانونی برگزار خواهد شد. مهم‌ترین علت مخالفت با تعویق امتحان، عدم حضور بموقع دستیاران در بیمارستان‌ها و دانشگاه‌ها است که نظام آموزشی و درمانی کشور را مختل می‌کند و این خط قرمز وزارت بهداشت است زیرا سلامت مردم به خطر می‌افتد.
همچنین طبق اعلام عباسی مشاور اجرایی دبیر شورای آموزش پزشکی؛ در آزمون دستیاری دوره ۴۹ دو منبع مورد اعتراض واقع شده که این منابع مربوط به سنوات قبل است، علت انتخاب این دو منبع آن بوده که تا زمان اعلام منابع آزمون، منبع فارسی جامع و مورد تأیید بورد در بازار وجود نداشته است و اگر هم منبع اینچنینی وجود داشت، منابع آزمون پیش کارورزی که داوطلبان از آن استفاده کردند با منابع آزمون دستیاری متفاوت می‌شد. این دو منبع در مجموع ۱۲ سؤال از ۲۰۰ سؤال معادل ۶ درصد سؤالات آزمون را شامل می‌شوند و بدیهی است از موضوعاتی که احتمال تغییر یا به‌روز شدن آنها وجود دارد، سؤال طرح نمی‌شود تا مورد ابهامی برای داوطلبان وجود نداشته باشد.مشاور اجرایی دبیر شورای آموزش پزشکی می‌گوید: «استفاده از این مستمسک که منابع به‌روز نیست، مبنای منطقی ندارد. بر مبنای مصوبه شورای آموزش پزشکی محدودیت زمانی برداشته شده است، بنابراین برگزاری آزمون دستیاری به طور کامل قانونی است و رأی دیوان عدالت اداری مبنی بر تغییر زمان آزمون مربوط به آزمون قبلی است.»گرچه کمتر از 48 ساعت به برگزاری چهل و نهمین آزمون دستیاری زمان باقی مانده بود اما اعتراض‌ها همچنان پیرامون این موضوع ادامه دارد. با وجود این روز گذشته مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ای از توزیع کارت ورود به این آزمون خبر داد و اعلام کرد که این آزمون روز پنجشنبه برگزار خواهد شد.