از کار تلویزیونی «بلوچیو» تا فیلم مستند «کوئن»

وصال روحانی/ در جشنواره بین‌المللی امسال فیلم کن فرانسه که هفتاد و پنجمین دوره آن را شکل می‌دهد، بعضی آثار ویژه در بخش‌های جنبی به نمایش درمی‌آیند که ارزش بذل توجه را دارند. درحالی که قسمت مسابقه با دربر داشتن 21 فیلم طبق معمول بیشترین توجه را برانگیخته، شماری از کارگردانان نامدار آثار جدیدشان را در سایر بخش‌ها به معرض نمایش و آزمون گذاشته‌اند تا مشخص شود که بازخورد عمومی نسبت به آن چیست و در قدم بعدی خود بتوانند با اصلاحات و ترمیم‌های تازه این فیلم‌ها را به شکل کامل‌تر وارد چرخه اکران عمومی کنند. این در حالی است که سینماگران نامدار جهان همیشه کوشیده‌اند بهترین و سنجیده‌ترین کارهای خود را به کن بیاورند و در درجه اول در بخش مسابقه شرکت کنند و اگر بنا به مصالحی این کار امکانپذیر نشد، فیلم‌های خود را در بخش‌های غیررقابتی و به‌صورت اشانتیون در کن در معرض دید بگذارند.

از سینما تا تلویزیون
یکی از سینماگران برجسته‌ای که امسال راهی خلاف این را طی کرده، مارکوبلوچیو کارگردان مشهور و پرسابقه ایتالیایی است. او با کار در مدیوم تلویزیون غریبه نیست اما تقریباً تمامی آثار یک ربع قرن اخیر او فیلم‌های بلند سینمایی با مضامین جنایی و اجتماعی بوده‌اند و بعضی ملودرام‌های خانوادگی او در جشنواره‌هایی مثل کن و ونیز با واکنش مثبت اهالی سینما مواجه شده و اگرچه اغلب از جوایز بی‌بهره مانده‌اند اما بر اعتبار و کارنامه مثبت بلوچیو افزوده‌اند. وی امسال با تغییر این رویه یک مینی سریال تلویزیونی به‌نام «شب می‌آید» (یا «شب هنگام») و بهتر بگوییم نسخه‌ای شسته و رفته و دو ساعته از آن را به کن می‌آورد و در بخش موسوم به «پره میر» (اولین‌ها) به نمایش می‌گذارد و امیدوار است این نسخه سینمایی بتواند با گرفتن نمره قبولی راه پخش هر چه موفق‌تر این مینی سریال را در شبکه‌های اروپایی هموار نماید. فقط بلوچیو نیست که چنین راهی را برای خود برگزیده است و اولیویه آسایاس کارگردان مطرح فرانسوی هم در جدیدترین مرتبه شرکتش در این جشنواره نه یک فیلم بلند سینمایی بلکه یک مینی سریال به اسم «ایرماوپ» را به کن خواهد آورد و این کار اجتماعی و خانوادگی با پس زمینه‌ای تاریخی و البته یک فیلم زندگینامه‌ای است.
 
ورود کوئن به وادی جری لی لوئیس
اتان کوئن فیلمساز معروف و پرتجربه امریکایی که بیش از 45 سال است با مشارکت برادرش (جوئل کوئن) به ساخت فیلم‌های بلند سینمایی اشتغال دارد و جدیدترین محصول موفق و خبرساز آنها نسخه‌ای سینمایی از روی «مکبث» نمایشنامه جاودان ویلیام شکسپیر بوده این بار نه یک فیلم بلند داستانی و نه یک کار کلاسیک تئاتری بلکه فیلمی مستندوار و زندگینامه‌ای پیرامون جری لی لوئیس را به کن خواهد آورد و لوئیس هنرمندی است که سال‌ها به کار موسیقی و برخی فعالیت‌های دیگر هنری مشغول بوده و اعتبار زیادی در جهان غرب برای خود کسب کرده است. با تذکر این نکته که جری لی لوئیس نباید با جری لوئیس اشتباه گرفته شود و آنها آدم‌هایی به کلی متفاوت‌اند (جری لوئیس فقید یکی از 10 کمدین اول تاریخ سینما به شمار می‌آید) باید افزود که اتان کوئن در این فیلم ابعاد مختلف زندگی اجتماعی و کارهای هنری جری لی لوئیسی را پوشش داده و کوشیده او را همان گونه توصیف کند که در عالم واقعیت بوده و نه در شکل و صورت‌های مختلفی که رسانه‌ها و استودیوهای هنری غرب کوشیده‌اند او را جلوه بدهند و لزوماً منطبق با واقعیت هم نبوده است. اتان کوئن نام جنبی «دردسر در ذهن» را برای این فیلم برگزیده است و شاید این ترکیب و واژگان با هدف نشان دادن همان خصلت‌ها و دغدغه‌هایی انتخاب شده باشند که با زندگی جری لی لوئیس عجین بوده و استودیوها کوشیده‌اند وی را با چنین صنعت‌ها و روالی پیش روی مردم بگذارند تا بر حجم دردسرسازی و به اعتقاد آنها جذابیت لوئیس اضافه شود و او با خبرسازی‌های فزون‌ترش بتواند بر میزان فروش کارهای هنری‌اش بیفزاید.
 
حضوری 70 درصدی در کن
واقعیت امر هر چه باشد به انتخاب و اصرار اتان کوئن فیلم «دردسر در ذهن» نه در بخش‌های اصلی‌تر کن 2022 بلکه در قسمت «نمایش‌های ویژه» پخش می‌شود و این فیلمساز هنوز مشخص نکرده که به مناسبت نمایش فیلم تازه‌اش در کن به این جشنواره خواهد آمد یا خیر. جشنواره‌ای که پس از تعطیل شدن مرتبط با کرونایش در سال 2020، دوره 2021 خود را هم یک ماه و نیم دیرتر از زمان‌های معمول و با مراقبت‌های شدید بهداشتی و با حضور فقط یک‌سوم از حدنصاب‌های عادی‌اش در مورد میهمانان و مدعوین و در تیرماه 1400 برگزار کرد ولی امسال در عین حفظ پروتکل‌های بهداشتی جمعیت بیشتری را فراخوانده و می‌خواهد با چیزی حدود 70 درصد از میهمانان معمول خویش، به برپایی گردهمایی همیشگی‌اش همت بگمارد.