از «دوست نابغه من» تا «چهارگانه ناپلی»

نگار شهبازی
نمایشگر عروسکی
النا فرانته نام مستعار نویسنده‌ای ایتالیایی است که در شهر ناپل به دنیا آمده است؛ این نویسنده که خالق «چهارگانه ناپلی» است، در اثرش درباره زندگی دو دوست به نام‌های النا و لیلا می‌نویسد. او داستان را از دوران کودکی آنها یعنی حوالی سال ۱۹۵۰ آغاز می‌کند و تا سالخوردگی‌شان ادامه می‌دهد. ماجرا از زبان النا گرکو نقل می‌شود که صادقانه و شجاعانه به بیان احساسات و اتفاق‌ها می‌پردازد و به گونه‌ای کاملاً نامحسوس لایه‌های عمیق آدمی را کشف می‌کند. این رمان که به ظاهر بسیار زنانه می‌نماید، در عمق  ملموس است و هر مخاطب را مجذوب می‌کند.
آشنایی من با این مجموعه چهار جلدی که با ترجمه روان سودابه قیصری توسط نشر ثالث در سال 1399 منتشر شد، از طریق سریالی دو فصلی به نام «دوست نابغه من» بود. داستان این سریال آنچنان تأثیرگذار بود که به سراغ چهارگانه مکتوب رفتم و آن را از ابتدا خواندم و حظی دو چندان بردم. عنوان نخستین کتاب، «دوست باهوش من» بود. کتاب دوم، «داستان یک اسم جدید» نام داشت، سومین کتاب، «آنها که می‌روند و آنها که می‌مانند» و عنوان چهارمین کتاب، «داستان کودک گمشده» بود. از این 4 کتاب تا کنون دو فصل سریال بسیار وفادارانه از کتاب اول و دوم ساخته شده است که به دوران کودکی و نوجوانی و جوانی دو دختر می‌پردازد. جذابیت و گیرایی بی‌همتای آن مرا به سراغ میانسالی و سالمندی دو دوست کشاند و به سراغ کتاب سوم و چهارم رفتم و خواندم و خواندم و هیچ کجا رها نکردم؛ به طوری که صفحات آخر را با دلتنگی قابل پیش‌بینی اما نگفتنی و شاید حتی بتوان گفت با خساست خواندم و به ناگزیر باید پذیرفت که هر پایانی اجتناب‌ناپذیر است.
سریال «دوست نابغه من» و «چهارگانه ناپلی» از هر وجه به چشم بنده بی‌نقص بودند؛ در سریال، از انتخاب بازیگران و نماها تا طراحی صحنه و لباس، رنگ غالب بر کار و انتقال حس در درست‌ترین جایگاه ساخت قرار می‌گیرند.
به واسطه شباهت‌هایی که فرهنگ ما به ایتالیایی‌ها دارد، درک فقر و خشونت و تلاش‌ها و روابطی که در محله کودکی دو دختر جریان دارد، عمیقاً محسوس و ملموس است و داستان تا به دنیای امروز پیش می‌رود که آشناتر است! پیشنهادش می‌کنم تا گذر دوران را خیلی نرم، درست مثل زندگی واقعی با کشف لایه‌های عمیق درونی بشر با این اثر هم تجربه کنید و درگیر ماجراهایش که شاید در خیلی مواقع آشنا بنمایند، بشوید و در فضای نوستالژیک اش گذری داشته باشید.