دردسرهای خلق بالا، خلق پایین

آزاده سهرابی
روانشناس
این روزها یکی از اختلالاتی که زیاد مردم برچسب آن را روی خود یا دیگری می‌‌زنند، اختلال دوقطبی است. در ابتدا اینکه در اختلال دوقطبی ما با سه مدل متفاوت بروز بیماری روبه‌رو هستیم. در این بیماری دوره‌هایی از مانیا یا شیدایی به همراه دوره‌های افسردگی یا بدون آن تجربه می‌‌شود. اگر کسی را در اطراف‌تان دیدی که حداقل یک هفته در اکثر ساعت‌های روز غیرعادی و نامتناسب با شخصیتی که از او سراغ دارید خوش اخلاق و معاشرتی و با انرژی شده است، فعالیت زیاد دارد و خواب کم، رفتارهای پرخطر مثل رانندگی‌های پر خطر دارد و... خودبزرگ‌بینی دارد یا پرحرف شده است و اعتراف می‌‌کند که سرعت افکارش زیاد شده است، براحتی حواسش پرت می‌‌شود و از محرکی به محرک دیگر توجه می‌‌کند و اینها در حدی شدید است که عملکرد فرد را مختل کرده است او نیاز به مداخله دارو درمانی دارد و به احتمال زیاد به اختلال دوقطبی نوع یک مبتلا شده است. در برخی مواقع شدت دوره شیدایی در فرد زیاد نیست ولی فرد 4 روز در اکثر ساعت‌های روز با شدت پایین‌تری علائم بالا را بروز می‌‌دهد و تغییر مود او برای اطرافیان مشهود است. همچنین نشانه‌های افسردگی یا غیرقابل پیش‌بینی بودن ناشی از نوسان بین دوره‌های افسردگی و هیپومانیا باعث می‌‌شود که کارکرد فرد مختل شود. در این صورت نیز مداخله دارو درمانی نیاز است و احتمالاً فرد به دوقطبی نوع دو مبتلاست. حال اگر فردی را سراغ دارید که حداقل دو سال است که در دوره‌های متعددی شاهد هستید که نشانه‌های‌ هیپومانیا داشته و دوره‌های متعدد افسردگی به طوری که خیلی هم واضح نمی‌توان گفت همه متر و معیارهای این دو دوره‌ها را کامل طی می‌‌کند احتمالاً فرد دچار اختلال ادواری خویی است و مجموعه این اختلالات را اختلال دوقطبی می‌‌گویند.
دوره‌های مانیا در سینما
یکی از فیلم‌هایی که دوره مانیا یا شیدایی را خوب معرفی می‌‌کند، فیلم مخبر به کارگردانی استیون سودربرگ است. مارک ویتاکر (با بازی مت دیمون) مدیر اجرایی است که اختلال دوقطبی دارد. او موافقت می‌کند که اطلاعات داخلی شرکت را برای تحقیقات در اختیار اف‌بی‌آی بگذارد. او در عین حال میلیون‌ها دلار از پول شرکت را برای خود برمی‌دارد. قرار گرفتن در حالت شیدایی به او کمک می‌کند این برنامه فوق‌العاده پیچیده را برای مدتی ادامه دهد. با این حال، استرس و فشار ناشی از این نقشه پیچیده وضعیت او را بدتر می‌کند.
اما مستند راک ‌اند رولر دوقطبی که یک مستندنگاری است نیز فیلم خوبی برای شناخت این بیماری است که هریس اوزانویچ آن را کارگردانی کرده است. این فیلم بر اساس زندگی مائورو رانالو ساخته شده است. این فرد از 16 سالگی گوینده‌ ورزشی بوده و تنها مجری در دنیای ورزش رزمی است که همه ورزش‌های رزمی تلویزیونی را گزارش می‌کند. مائورو از نوجوانی با اختلال دوقطبی زندگی کرده است. او این مستند را برای به اشتراک گذاشتن مسیر زندگی و سختی‌های خود ساخته است. در این مستند، او به حرفه خود و تأثیر آن بر اختلال دوقطبی اشاره می‌کند.