عادی سازی غیرعادی

شیوا حسنی
پژوهشگر
روزنامه اسرائیلی هیوم روز یکشنبه 29 مه گزارش داد که تعدادی از مقامات ارشد اسرائیلی در دهه گذشته مخفیانه از عربستان سعودی دیدن کردند، از جمله بنی گانتز، وزیر دفاع (زمانی که رئیس ستاد ارتش اسرائیل بود) و این نشانه تعمیق روابط پنهانی بین اسرائیل و پادشاهی عربستان است.
«تامیر پاردو»، رئیس سابق آژانس اطلاعاتی موساد و یوسی کوهن و مایر بن شبات، مدیران سابق شورای امنیت ملی نیز به عربستان سفر کردند. تا پیش از این، چنین دیدارهایی به غیر از سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی به عربستان سعودی در نوامبر 2020، زمانی که یوسی کوهن، رئیس وقت موساد، او را همراهی می‌کرد، به‌صورت پنهانی انجام می‌شد. گزارش‌های رسانه‌ها در هفته‌های اخیر درباره روابط نزدیک‌تر عربستان و اسرائیل، طبیعتاً محور عربستان و اسرائیل را در مرکز توجه اسرائیل و جهان عرب قرار داده است.
مقامات صهیونیستی گفتند که این افشاگری در پرتو این خبر است که اسرائیل در حال بررسی درخواست عربستان برای تغییر وضعیت بین‌المللی دو جزیره در دریای سرخ است و اسرائیل و عربستان سعودی را به اولین عادی‌سازی روابط نزدیکتر می‌کند. Top of Form Bottom of Form اسرائیل و عربستان سعودی سال‌هاست که گفت‌و‌گوهای پنهانی در مورد امور دیپلماتیک، امنیتی و تجاری انجام داده‌اند. مقامات ارشد اسرائیل که عمدتاً به مسائل دفاعی مربوط می‌شوند، هر از گاهی از عربستان سعودی دیدن می‌کنند. با این حال، عربستان سعودی تمایلی به رسمی کردن این روابط، عمدتاً به‌دلیل درگیری اسرائیل و فلسطین ندارد. برخی می‌گویند: راه عادی‌سازی روابط بین دو کشور هنوز طولانی است.
توافقی که بین مصر و عربستان منعقد شده است بر انتقال جزایر تیران و صنافیر در دریای سرخ از حاکمیت مصر به عربستان متمرکز است.
در سال 2017، مصر و عربستان سعودی توافق کردند که جزایر به ریاض بازگردانده شوند، اقدامی که توسط پارلمان و دادگاه عالی مصر تأیید شد. همچنین با توجه به مفاد معاهده صلح کمپ دیوید بین مصر و اسرائیل در سال 1979، به تأیید اسرائیل نیاز داشت. (اسرائیل این جزایر را در سال 1956 تصرف کرد، اما چهار ماه بعد، آنها را به مصر بازگرداند.
هر گونه اختلاف در مورد توافقنامه صلح بین اسرائیل و مصر طبق این توافق قرار است با مذاکره بین دو کشور حل و فصل شود. مصر در سال 1967 تنگه‌ها را به روی کشتی‌های اسرائیل مسدود کرد، اقدامی که به‌عنوان یکی از عوامل برای شروع جنگ شش روزه عنوان می‌شود. اسرائیل بار دیگر جزایر را به تصرف خود درآورد، اما آنها را به همراه نیمی از شبه جزیره سینا در آوریل 1982، سه سال پس از امضای پیمان صلح کمپ دیوید به مصر بازگرداند.)
امریکا، به‌دلیل دست داشتن محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی در قتل جمال خاشقجی و اختلاف بر سر پرونده‌های منطقه و موضوع انرژی روابط دو کشور در فراز و نشیب قرار دارد. صهیونیست‌ها ارزیابی می‌کنند که امریکایی‌ها می‌خواهند روابط خود را با عربستان مجدداً به حالت قبل برگردانند. با احتمال سفر رئیس‌جمهور «جو بایدن» به عربستان و با توجه به تحولاتی که در پس‌زمینه بحران انرژی جهانی ناشی از جنگ در اوکراین و تلاش‌های ایران برای افزایش میزان فروش نفت، صورت می‌گیرد، روابط عربستان و امریکا بار دیگر به حالت عادی برخواهد گشت و عربستان تولید نفت را افزایش خواهد داد.
هرچند نمی‌توان گفت که روند عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی به کدام سمت و سو خواهد رفت، اما عربستان به‌دنبال این است بخصوص بعد از صحبت‌های بن سلمان مبنی بر اینکه، اسرائیل دشمن نیست و باید با این رژیم گفت‌و‌گو کرد، به نظر می‌رسد روابط دو رژیم بیش از گذشته تعمیق خواهد شد.