سفیـران تحــریم و تحقیـر

تقریباً برای اکثر ناظران محرز شده است که جشنواره فیلم کن واقع در کشور فرانسه، کارناوالی سیاسی است که وزن هنری آن به مراتب کمتر از وزن حاشیه‌های سیاسی آن است. در حقیقت، به بیان دقیق‌تر باید گفت که اساساً آنچه در جشنواره‌های دیگر جنبه حاشیه‌ای دارد، در جشنواره کن، متن محسوب می‌شود و جنبه مرکزی دارد. از جایزه نخل طلای این جشنواره به فیلمی موهن و ضداسلامی و اظهارات ضدایرانی بازیگران ایرانی این جشنواره! تا خبر تعرض دو نفر از بازیگران «برادران لیلا».
اینکه جایزه نخل طلای این جشنواره به یک فیلم تماماً ضداسلامی و جایزه بهترین بازیگر زن جشنواره به بازیگری که کارنامه هنری خاصی ندارد و شهرتش را مدیون حواشی غیراخلاقی زندگی‌اش است، تعلق گرفت، به هیچ‌وجه برای ناظران غیرمنتظره نبود؛ اما آنچه در نگاه نخست تعجب‌برانگیز به نظر می‌رسید این بود که هنرمندان ایرانی حاضر در کن که از طریق استفاده از امکانات رسمی و منابع مالی کشور به این نقطه رسیده‌اند، چگونه می‌توانند پا روی شرافت ملی و مذهبی خود بگذارند و آن اظهارات شرم‌آور را نسبت به کشور خود بر زبان آورند؟ البته با نگاهی اجمالی به سابقه این افراد، این تعجب اولیه هم رفع می‌شود.
حقیقت این است که وقتی ترانه علیدوستی درباره زیست اجتماعی در کشورش می‌گوید: «وقتی در کشوری همه‌چیز ممنوع باشد، یعنی شما از صبح که بیدار می‌شوید مشغول جنگیدن هستید، از لباسی که با آن به سرکار می‌روید گرفته تا موسیقی که در ماشین‌ گوشی می‌دهید تا روابط شخصی و روابطی که با همکاران‌تان در محیط کار دارید...»، فضایی را بازنمایی می‌کند که یک کارکرد دارد و آن زمینه‌سازی برای فشار بین‌المللی و تحمیل تحریم‌های جدید علیه کشور است، آن هم در مقطعی که درگیر مذاکره با طرف غربی هستیم. بازیگرانی که خود دارای تابعیت دوگانه هستند، اصلی‌ترین سربازان جنگ نرمی هستند که از طریق زمینه‌سازی برای تحریم‌های حقوق بشری، مأموریت‌شان را انجام می‌دهند.
جشنواره پرحاشیه امسال، واکنش‌های زیادی را در داخل برانگیخت؛ از واکنش روزنامه‌های کیهان و جوان در فضای رسمی رسانه‌ای کشور و واکنش‌هایی در فضای مجازی. برای نمونه «کیهان» در گزارشی پیرامون فیلم ضداسلامی عنکبوت مقدس نوشت: «یکی از فیلم‌های حاضر که از قضا جایزه بهترین بازیگر زن را هم گرفته متهم به سرقت از یک فیلمنامه ایرانی است و کارگردانش سعی داشته با تطمیع افراد سوژه را از آن خود کرده با دور زدن قانون، برایش مجوز بگیرد و در نهایت ناکام مانده و مجبور به فیلمبرداری مخفی و تصویربرداری در خارج از ایران می‌شود یا آنجا که دیگر فیلم فارسی‌زبان حاضر در جشنواره که جایزه منتقدان را گرفته به صورت کاملاً غیرقانونی و البته با همدلی مسئولان دولت قبل در ایران ساخته و به جشنواره کن فرستاده شده است. این حجم از فضای باز برای قانون‌شکنی بیش از آنکه نشانه آزادی در ایران باشد نشانگر هرج و مرج فرهنگی است».
روزنامه جوان نیز پیکان نقد خود را متوجه افشاگری یکی از بانوان هنرمند کشور علیه یکی از بازیگران فیلم «برادران لیلا» کرد و نوشت: «تیم فیلمبرداران لیلا حاضر در جشنواره کن با شوک یک افشاگری تازه و غیرمنتظره علیه بازیگر اصلی‌اش مواجه شد. یکی از بازیگران این فیلم که در این چند روز چهره مورد توجه رسانه‌های سینمایی ایران بود و نثر‌های پرطمطراق و پرتعداد درباره کیفیت بی‌بدیل بازی و شخصیت او نوشته می‌شد، از سوی  یکی از زنان بازیگر ایرانی متهم به آزار جنسی شد تا دامن‌زنندگان جنبش موسوم به me too را در وضعیتی متناقض قرار دهد. جالب اینکه ترانه علیدوستی به عنوان لیدر این به اصطلاح جنبش در فیلم برادران لیلا با دو بازیگر متهم به تعرض جنسی همبازی است. ترانه علیدوستی که در کن از هیچ تریبونی برای تحقیر ایران صرفنظر نکرد و بیش از آنکه درباره فیلم و سینما سخن بگوید علیه کشورش برای بیگانگان سخن گفت، هنوز درباره این موضوع اظهارنظر نکرده است.
اما عمده تمرکز کاربران ایرانی در فضای مجازی پس از حواشی جشنواره، معطوف به فیلم «عنکبوت مقدس» بود. نکته جالب توجه این فضا حمایت چهره‌های اصلاح‌طلب از جمله آذر منصوری از این فیلم بود که با پاسخ کاربران مواجه شد. برای نمونه علی علیزاده در واکنش به اظهارات آذر منصوری نوشت: «خانم آذر منصوری! فیلم «عنکبوت مقدس» چهره‌ای هیولایی نه فقط از جمهوری اسلامی، بلکه از اسلام و مردم ایران به غرب نشان می‌دهد. اسلام را دینی نشان می‌دهد که تحت تأثیر تعلیماتش، مردان تبدیل به قاتلان سریالی می‌شوند و مردم ایران را کسانی نشان می‌دهد که این قاتلان سریالی را تشویق می‌کنند و از این قاتلین قهرمان می‌سازند. جایزه‌ گرفتن این فیلم صراحتاً بخشی از پازل اسلام‌هراسی و ایران‌ستیزی است.‏.. واقعاً اینقدر با «ایران‌ستیزی فرهنگی» در غرب که 40سال قدمت دارد ناآشنایید؟ یا ازسر لجبازی سیاسی کنار ایران‌ستیزان ایستاده‌اید؟».
در اسلام‌هراسی فرانسه به‌طور کلی و جشنواره کن به‌طور خاص تردیدی نیست؛ مسأله این است که سطح مماشات مدیران دستگاه‌های فرهنگی و نظارتی داخل کشور با ایران‌ستیزی آشکار این جماعت تا کجا گسترش می‌یابد؟ آیا وقت آن نرسیده که یک‌بار برای همیشه تکلیف طیف همیشه متوقع و بدسابقه‌ای که در پوشش هنر، منویات دولت‌های متخاصم را عملیاتی می‌کنند، روشن شود؟ آن هم در دوره‌ای که حنای این جماعت برای مردم دیگر رنگی ندارد.