برندگان مدال طلای المپیاد در 4رشته تا مقطع دکترا بورسیه می‌شوند

اکرم رضایی‌ثانی/ اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور پس از برگزاری مجازی طی 2سال اخیر به‌دلیل شیوع کرونا، روز دوشنبه ۹ خرداد به میزبانی استان آذربایجان شرقی در شهر تبریز آغاز شد. این اجلاس هر سال با هدف رشد فضیلت‌های اخلاقی و فرهنگی دانشگاه‌ها، تعامل آنها با یکدیگر، توسعه کیفی و کمی علمی، هم‌افزایی دانش و... با حضور وزیر علوم، معاونان، رؤسای دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور برگزار می‌شود. در اولین روز این اجلاس در کنار بیان نظرات و چالش‌ها از سوی مسئولان آموزش عالی، محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم تحقیقات و فناوری به نقش دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به‌عنوان یک سرمایه اشاره کرد و گفت: جامعه ما یک جامعه منحصر‌به‌فرد است زیرا خانواده‌ها تلاش می‌کنند تا فرزندان‌شان تحصیل کرده و در مسیر علم قرار بگیرند، در حالی که در بسیاری از کشورها این طور نیست. بنابراین باید برای این کار برنامه‌ریزی کرد که البته مسئولیت آن به عهده مدیران است. مدیران و رؤسا باید برای دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های خود برنامه کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند مدت داشته باشند. باید اسناد بالادستی نظام به‌خوبی دیده شود، علاوه‌بر آن سند چشم‌انداز، نقشه راهبردی و بیانیه گام دوم باید حتماً مدنظر رؤسای دانشگاه‌ها و مدیران پارک‌ها باشد.
5 اولویت وزارت علوم از زبان زلفی‌گل
زلفی‌گل با اشاره به برنامه‌های خود اظهار داشت: من 5اولویت کاری برای دوره خدمت خود در نظر گرفتم که شامل مرجعیت و دیپلماسی علمی و نوآوری، آموزش و پژوهش و برونداد هدفمند، نوآوری فرهنگی و فرهنگ نوآوری، شاگرد فناور و نوآورپروری، تولید خدمت، ثروت و سرمایه از دانش می‌شود. این اولویت‌ها باید در برنامه‌های شما رؤسای دانشگاه و پژوهشگاه‌ها نیز لحاظ شود. ضمن اینکه رهبر معظم انقلاب تمام‌قد از دانشگاه‌ها دفاع کردند زیرا دشمنان ما همه امیدشان به دانشگاه است و رهبری به‌خوبی این را می‌دانند و در این زمینه دغدغه دارند. یکی از این دغدغه‌ها بحث هویت و خودباوری است.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با تأکید بر دیپلماسی علمی گفت: در دیپلماسی علمی، اولویت اول با دانشگاه‌های کشورهای همسایه است. ما باید در بحث دیپلماسی علمی برنامه‌های‌مان قوی‌تر شود. لازم به ذکر است که همه چیز متعلق به دانشجویان است و محور و مدار برنامه‌ریزی ما برای رشد علمی، اجتماعی و سیاسی دانشجویان است.
وی درباره رشد تدریجی دانش‌بنیان گفت: تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین باید در برنامه‌های راهبردی دیده شود. دانایی و دانش‌بنیان آسانسوری نیست بلکه تدریجی است.
امتحانات دانشگاه‌ها حضوری است
قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در حاشیه این اجلاس در گفت‌وگو با «ایران» درخصوص برگزاری حضوری امتحانات دانشگاه‌ها و تمهیدات در نظر گرفته شده بیان کرد: امتحانات طبق روال حضوری است و تمام امتحانات در دانشگاه‌ها به‌صورت حضوری برگزار می‌شود. ما در هر شرایطی با هر برنامه‌ای در حوزه آموزشی، مطابق آیین‌نامه‌های مصوب اقدام می‌کنیم تا کیفیت آموزشی خدشه‌دار نشود. دانشگاه‌ها موظف هستند طبق آیین‌نامه‌ها عمل کنند. در آیین‌نامه‌ها آمده اگر مورد خاصی وجود دارد، در کمیسیون موارد خاص برای دانشجویان و در شورای آموزشی دانشگاه یا دانشکده مطرح کرده و در حد و حدود اختیارات، تصمیم‌سازی کنند، لذا امتحانات طبق روال سابق و دوران پیش از کرونا برگزار خواهد شد. امتحانات اجازه می‌دهد این عدالت‌محوری در حوزه ارزیابی بین دانشجویان، بهتر انجام شود، لذا مسیری است که در حال حاضر طراحی شده و در اختیار دانشگاه‌ها قرار گرفته است. به آیین‌نامه جدید هم نیازی نیست.
وی در این خصوص که همچنان با توجه به فروکش کردن کرونا در کشور پروتکل‌ها اجرا می‌شود، بیان کرد: موضوع کرونا همیشه به ستاد ملی مقابله با کرونا بستگی دارد، اگر بخشنامه‌ای صادر کنند برای ما در اولویت قرار دارد، اما فعلاً بخشنامه‌ای صادر نشده است. در مجموع طبق آیین‌نامه‌های مربوط به کرونا عمل خواهیم کرد. در خصوص حضوری شدن دانشگاه‌ها، آیین‌نامه جدیدی داشتیم که دانشجویان باید ماسک زده و واکسن نیز تزریق کرده باشند؛ این آیین‌نامه را ما صادر نکردیم، بلکه ستاد ملی مقابله با کرونا ابلاغ کرد و باید در دانشگاه‌ها اعمال شود.
وی در پاسخ به سؤال دیگری درباره آموزش مجازی در کنار آموزش حضوری نیز گفت: دانشجویان اظهار رضایت می‌کردند و می‌گفتند: «کیفیت در آموزش حضوری خیلی بهتر است، چون می‌توانیم سؤال و بحث کنیم»؛ این نکته واضحی است. دانشگاه‌های کل دنیا حضوری شده‌اند. آنها نیز در مقطعی کوتاه، آموزش را غیرحضوری کردند. اساس کار آموزش در واقع حضور استاد و دانشجو در کنار همدیگر است تا فضا را جلو ببرند. البته فضای مجازی، خصوصیات مثبتی در بعضی از دروس دارد، به همین دلیل 30 درصد را در نظر گرفته‌ایم و برای ترم آینده، مثل دوران پیش از کرونا، آیین‌نامه داده‌ایم. یعنی دانشجویان به‌صورت حضوری در کلاس‌ها و امتحانات شرکت می‌کنند، ولی دانشگاه می‌تواند از سیستم مجازی استفاده کند. به‌طور مثال دانشجویی 20 واحد درسی دارد؛ 5 یا 6 واحد از دروس خاص را که نیازی به آزمایشگاه ندارد می‌توان بنا بر تشخیص استاد به شکل مجازی برگزار کرد.
علت کاهش تمایل به رشته‌های علوم پایه
معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص اینکه در اجلاس رؤسای دانشگاه‌ها از کاهش آمار دانشجویان علوم پایه و فنی و مهندسی خبر داده شد، درباره علت کاهش تمایل به این رشته‌ها بیان کرد: دلایل مختلفی در این موضوع تأثیرگذار هستند. در مجموع سیستم آموزش جهانی در حال تغییر است. بعضی از رشته‌ها جایگاه خودشان را از دست داده‌اند. این مشکل فقط مختص به ایران نیست و تعداد دانشجویان رشته‌های علوم پایه در تمام دنیا رو به کاهش است. افرادی که می‌خواهند این رشته‌ها را حذف کنند، نکاتی را در آینده بازار کار و فناوری‌ها می‌بینند که احساس می‌کنند اگر مسیر جدیدی را بروند موفق خواهند شد. وقتی چنین اتفاقی رخ می‌دهد، افرادی که می‌توانند به رشته‌های علوم پایه بروند، تصمیم می‌گیرند مسیر دیگری را انتخاب کنند؛ این اتفاق در کل جهان رخ می‌دهد.
وی درباره تلاش وزارت علوم برای جهانی کردن آموزش نیز بیان کرد: طرح تحول آموزش عادی در همین جهت است. ما با توجه به بعضی از عوامل باید اندیشه و فکر کنیم و برنامه ارائه بدهیم. ایران در حوزه علوم پایه جزو کشورهای قدرتمند محسوب می‌شود. به تعداد مقالات نگاه کنید و ببینید چه تعداد از دانشمندان ما در حوزه علوم پایه، مقاله دارند. ایرانی‌ها از ابتدا در حوزه‌های فلسفه و علوم پایه قوی بودند. اکنون مصوب کرده‌ایم دانش‌آموزانی که در المپیاد مدال طلا کسب می‌کنند، بدون کنکور و به‌صورت بورس تا مقطع دکترای 4رشته ریاضی، فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی تحصیل کرده و در طول این 7سال تحصیل، حقوق دریافت کنند. این موضوع مصوب شده و در حال ابلاغ است. ما ابلاغیه را آماده کرده‌ایم تا 70 دانش‌آموزی که در المپیاد، طلا می‌گیرند از این طرح بهره‌مند شوند. البته ممکن است 10 یا 15 نفر مایل به استفاده از این طرح باشند.