ایران صادرکننده خدمات فنی حفاری به سوریه و عراق می‌شود

 گروه اقتصادی /  در 4 دهه گذشته بیش از ۴ هزار و ۸۶۶ حلقه چاه نفت و گاز در کشور توسط شرکت ملی حفاری ایران حفر شده که از این تعداد، ۴۱۱ حلقه در دریا بوده است. اما این روند ادامه‌دار است و آن‌طور که مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران می‌گوید، خط مقدم نگهداشت و افزایش تولید نفت و گاز موضوع حفاری است و با توجه به برنامه‌های افزایش تولید، این شرکت همچنان به عنوان بازوی اصلی حفاری و افزایش تولید در کشور فعالیت می‌کند. حمیدرضا گلپایگانی در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید می‌کند: «شرکت ملی حفاری در این مسیر آمادگی دارد که تمام 73 دکل خود را به کار بگیرد و در این زمینه برنامه‌ریزی‌هایی شده است. البته فعالیت ما به داخل کشور محدود نمی‌شود و در حال رایزنی با کشورهای منطقه مانند سوریه و عراق نیز هستیم.» سؤال اینجاست که آیا این زیرمجموعه شرکت ملی نفت برای فعالیت‌های داخلی و خارجی توانایی کافی دارد؟
کاهش تعداد دکل‌های غیرفعال
رشد بیکار شدن دکل‌های حفاری کشور در سال گذشته کاهش یافت. به طوری که گلپایگانی می‌گوید: «سال 1394 تعداد دکل‌های حفاری غیرفعال شرکت به 16 دکل رسیده بود، اما این روند سال گذشته کاهش یافت و به این ترتیب سال 1400 رشد بیکار شدن دکل‌ها از 16 دکل در سال 1394 به 10 دکل رسید. از این رو، در ابتدای سال 1401 حدود 10 دکل شرکت ملی حفاری غیر فعال بود. البته از مدتی قبل، اقدامات بازسازی و نوسازی دکل‌ها را شروع کردیم. بخصوص برای این 10 دکل که کنار گذاشته شده‌اند و امیدواریم با تکمیل ناوگان تعهدات را سریع‌تر انجام دهیم.» او ادامه می‌دهد: «ما تعهد به کار در 28 میدان و بخشی خارج از این 28 میدان داریم و با بازسازی و نوسازی دکل‌های موجود به دنبال آن هستیم تا پایان سال‌جاری تمام دکل‌ها - حتی این 10 دکل- را به کار بگیریم.»
به گفته مدیرعامل شرکت ملی حفاری ایران، الان 63 دکل از 73 دکل این شرکت فعال و 10 دکل غیر فعال است. از این 10 دکل، 2 دکل دریایی است.
در 10 سال گذشته هیچ سرمایه‌گذاری انجام نشد
گلپایگانی با اشاره به اینکه بزرگترین چالش ما این 10 دکل نیست، می‌گوید: «متأسفانه کل دکل‌های موجود در 10 سال گذشته نوسازی و بازسازی نشده و امروز بهره‌وری برخی از آنها بسیار کاهش پیدا کرده است، اما برنامه داریم که این شرایط را بزودی اصلاح کنیم.» 
او با اشاره به مجوز‌های اعطا شده از سوی مدیرعامل شرکت ملی نفت برای نوسازی و بازسازی دکل‌های موجود می‌گوید: «براساس این مجوزی که مدیرعامل شرکت نفت داده‌اند، برنامه داریم که اولویت اصلی را به نوسازی دکل‌ها بدهیم و برای این موضوع 700 میلیون دلار در 5 سال طرح ارائه داده‌ایم. بر اساس این برنامه، برای دو سال ابتدایی 200 میلیون دلار به بازسازی حدود 20 تا 30 دکل اختصاص داده می‌شود. این برنامه برای کل مجموعه بازسازی و نوسازی دکل‌ها و خدمات فنی حفاری است.»
برنامه نوسازی دکل‌ها
برنامه نوسازی دکل‌ها بویژه دکل‌های حفاری با موافقت شرکت ملی نفت دنبال می‌شود و مدیرعامل شرکت ملی حفاری با اشاره به اینکه مصمم هستیم این دکل‌ها را نوسازی کنیم، نه بازسازی و تعمیرات اساسی؛ اذعان می‌کند: «به عبارتی به دنبال دکل‌های نو هستیم. این دکل‌ها حدود 40 سال در خدمت شرکت فلات قاره بوده و با کمک آنها تعمیرات چاه‌ها بخصوص در پارس جنوبی و میادین فلات قاره را انجام می‌دادیم که اغلب فرسوده شده‌اند. لذا تا آخر سال برای نوسازی این دکل‌ها برنامه‌ریزی کرده‌ایم.» او بیان می‌کند: «ظرف دو ماه آینده 2 دکل به کار گرفته می‌شود و به همین ترتیب با تزریق نقدینگی، بازسازی و نوسازی دستگاه‌ها انجام می‌شود و می‌توانیم آنها را فعال کنیم.»
فروش دکل‌های دریایی
مدیرعامل شرکت ملی حفاری با بیان اینکه فعلاً برنامه خرید دکل نداریم، مگر در میادین مشترک که اگر شرکت ملی نفت موافقت کند، این کار انجام خواهد شد، ادامه می‌دهد: «در بخش دریایی و در توسعه میادین غرب کارون اگر بتوانیم دکل‌های نو را وارد ناوگان کنیم، احتمال خرید دکل وجود دارد. اما قطعاً ناوگان دکل‌ها را از نظر تعداد توسعه نخواهیم داد.» او با اشاره به اینکه برنامه فروش برخی دکل‌ها نیز در دست اقدام است، توضیح می‌دهد: «دکل‌های دریایی شرکت قدیمی و 40 ساله شده‌اند و در برخی موارد مورد تأیید کارفرما نیست. لذا در حال رایزنی هستیم که بزودی 2 یا 3 دکل دریایی را به مناقصه بگذاریم و بفروشیم. اگر برخی دکل‌های خشکی و دریا را واگذار کنیم، هزینه‌ها کمتر می‌شود.»
حفر 10 حلقه چاه در غرب کارون
گلپایگانی با اشاره به اینکه 6 دکل در غرب کارون فعال است و با تزریق نقدینگی بزودی پروژه‌ها به جریان خواهد افتاد، اظهار می‌کند: «با برنامه تزریق منابع مالی و قراردادی که برای 10 حلقه چاه غرب کارون داریم تا پایان سال و حتی شاید زودتر حفاری این 10 حلقه چاه تمام می‌شود.» او با اشاره به اینکه روند اصلاح شرایط در زمینه نوسازی و بازسازی دکل‌ها و کاهش سن ناوگان شروع شده است، عنوان می‌کند: «امروز کشور در زمینه قطعات حفاری نیازی به خارج ندارد. در مورد تجهیزات حفاری نیز شرکت‌های داخلی در حال ساخت هستند و ما قراردادهایی را با آنها داریم. دانش‌بنیان شدن این صنعت در دستور کار است و مدتی است که قراردادهایی را با دانشگاه شریف و جهاد دانشگاهی و دانشگاه تهران امضا کرده‌ایم که برخی از آنها در حال تست میدانی است. برای مثال در خصوص موتور درون چاهی بزودی تست میدانی انجام خواهیم داد.»
او با بیان اینکه برای نوسازی‌ها نیز در داخل کشور توانمندی لازم وجود دارد، می‌گوید: «در این زمینه از شرکت‌های ایرانی و سازندگان داخلی استفاده می‌کنیم. اینکه از توان خارج کشور استفاده کنیم، این اتفاق نخواهد افتاد. همین حالا یکی از بزرگترین شاهکارهای صنعت نفت رخ داده و یکی از تجهیزات‌های تک در کشور ساخته شده است. شیر سر چاهی 15000 PSI را در داخل ساخته‌ایم و در چاه‌های خامی که قرار است ما در میدان مارون حفاری کنیم، از این شیرهای 15 هزار استفاده می‌شود.»
صادرات خدمات فنی و حفاری
با توجه به این ظرفیت‌های فنی، مدیرعامل شرکت ملی حفاری می‌گوید که نه تنها نوسازی داخلی و جبران کاستی‌های 10 سال اخیر در دست اقدام است، بلکه صادرات خدمات فنی و مهندسی نیز دنبال می‌شود.
او توضیح می‌دهد: «با کشور‌های سوریه و عراق در حال مذاکره هستیم و فکر می‌کنیم بزودی بخش خدمات فنی سوریه به سرانجام برسد. شاید ظرف یک الی دو ماه آینده با این کشور توافق کنیم. در عراق هم به همین شکل است. برنامه ارائه شده ما این است که از توان آموزشی برای جوانان عراقی و سوری در خوزستان استفاده کنیم.»
گلپایگانی با بیان اینکه در آموزش و مشاوره به تمام کشورهای متقاضی آمادگی صددرصد داریم، تأکید می‌کند: «کشور ایران امروز در خصوص موضوع حفاری در منطقه از نظر دانش فنی حرف اول را می‌زند. با اتکا به همین توان، در حال مذاکره از طریق نماینده وزیر نفت با کشورهای منطقه و سایر نقاط دنیا هستیم. این درحالی است که توسعه 28 مخزن را نیز در داخل کشور دنبال می‌کنیم.»