فشارهای حداکثری بر ایران نتیجه عکس داده است

احمد فاضل زاده
دکترای روابط بین‌الملل
«ایران از درون» نام جدیدترین کتاب راز زیمت است. زیمت، پژوهشگر مقیم اسرائیل است و سردبیری نشریه‌ای درباره ایران در مرکز میر آمیت (Meir Amit) را برعهده دارد. او در متن معرفی که برای خود در
وب سایتش نوشته آورده است که «علایق اصلی پژوهشی من سیاست، روابط خارجی، جامعه و رسانه‌های اجتماعی جمهوری اسلامی ایران است.»
نویسنده کتاب جزو مقامات سابق امنیتی اسرائیل به حساب می‌‌آید. او مشاور سابق نظامی اسرائیل در امور ایران بوده است. همچنین پژوهشگر ارشد مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسرائیل (INSS) است. در سوابق وی آمده که وی به طور فزاینده‌ای از نقش نتانیاهو در مخالفت با برجام و ترغیب ترامپ به کنار گذاشتن آن انتقاد کرده و گفته بود که پیشرفت هسته‌ای کنونی تهران، محصول فشار حداکثری امریکا و حملات خرابکارانه اسرائیل است.
این کتاب توسط انتشارات رسلینگ منتشر شده است. در توضیح ناشر درباره کتاب آمده است: «در سال‌های اخیر، ایران به یکی از موضوعات مورد بحث در گفتمان عمومی و سیاسی اسرائیل تبدیل شده است.
استقرار نفوذ منطقه‌ای، حمایت از سازمان‌های تروریستی و تسلیحات هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران را به موضوعی تبدیل کرده است که نه تنها اسرائیل، بلکه همسایگانش و جامعه بین‌المللی را که در درجه اول از ترکیب یک نظام سیاسی با قابلیت‌های پیشرفته غیرمتعارف نگران هستند، نگران کرده است. با این حال، حتی با گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی، جمهوری اسلامی از نظر بسیاری یک راز است.
کتاب راز زیمت قصد دارد از طریق تحلیل ویژگی‌های کلیدی نظام سیاسی ایران، روابط متقابل بین مراکز برجسته قدرت در رهبری ایران و فرآیندهای کلیدی عمیقی که در جامعه ایران در جریان است، به درک بهتر ایران معاصر کمک کند.»
راز زیمت در این کتاب آن گونه که خود می‌‌گوید، تلاش کرده تا تصویر نسبتاً قابل اعتمادی از واقعیت در ایران را ترسیم کند. البته سویه‌های تحلیل مغرضانه او در برخی مطالب و تحلیل‌ها مشخص است. این کتاب به مسائل داخلی ایران و در درجه اول به مسائل مرتبط با نظام سیاسی پرداخته است.
مسائل سیاسی و اجتماعی در ایران و بحث سیاست خارجی از جمله این مسائل هستند. از دیدگاه نویسنده ایران در مسائل منطقه‌ای توانسته به موفقیت نسبی دست پیدا کند و سیاست‌های هسته‌ای خود را با وجود چالش‌هایی به پیش ببرد.
نوشتن این کتاب به بیان نویسنده از این جهت بوده که مفسران امنیتی و نظامی اسرائیل عمدتاً از منظر امنیتی به ایران می‌‌نگرند، اما لازم است که از زوایای دیگری نظیر زوایای فرهنگی و اجتماعی هم به مسائل پرداخته شود.
در مقدمه کتاب آورده شده که با گذشت بیش از چهار دهه از انقلاب اسلامی، ایران همچنان از ثبات بالایی برخوردار است؛ حتی در بحبوحه تحولاتی که در دهه گذشته برای منطقه رخ داده است. همچنین نویسنده معتقد است که جامعه ایران نیز با وجود همه مشکلاتی که دارد از ثبات نسبی برخوردار است و اگرچه بحران‌های اقتصادی وجود دارد، اما این ثبات نسبی را نمی‌توان نادیده گرفت؛ نویسنده اذعان داشته که انقلاب اسلامی واکنشی بود به بی توجهی نسبت به خواسته‌های شهروندان در رژیم پهلوی؛ میلیون‌ها شهروند ایرانی در سال 1979 دور رهبری امام جمع شدند.
نویسنده با مرور اتفاقات پس از انقلاب و استناد به گزارش‌ها، اخبار رسانه‌ها و
اظهار نظرهای برخی کارشناسان داخلی بویژه کارشناسان اصلاح‌طلب، بیان می‌‌کند که انتظارات برای بهبود اقتصادی که در نتیجه توافق هسته‌ای به وجود آمد، در جامعه سرخورده شد و رئیس جمهور روحانی نتوانست تحت حمایت اصلاح‌طلبان در تحقق وعده‌های خود برای بهبود اقتصادی و گسترش حقوق شهروندی به موفقیتی دست پیدا کند. تضعیف اعتماد عمومی در اعتراضاتی که در نتیجه این عدم موفقیت در ایران به راه افتاد نیز مشهود است.
در مجموع، از دید نویسنده در این کتاب، ایران در دهه‌های اخیر دستخوش تغییرات اجتماعی و سیاسی و اقتصادی و فرهنگی بوده که جمهوری اسلامی را با چالش‌هایی مواجه کرده و در پس زمینه این فرآیندها روندهای جدیدی در جامعه ایران رخ می‌‌دهد. در نتیجه شناخت این فرآیندها و تمرکز بر مباحث جمعیت شناسی و نیز مطالعه تغییر در تعامل بین جامعه و نهادهای دولتی ضرورت پیدا می‌‌کند.
راز زیمت، معتقد است که «امروز، واضح است که فشار حداکثری نه تنها به اهداف سیاسی خود نرسید، بلکه در واقع پیشرفت هسته‌ای ایران را تسریع کرد.» وی همچنین گفته بود که «مهم نیست چقدر بر آنها فشار می‌آورید، آن‌ها مقاومت می‌‌کنند.»
وی همچنین درباره عدم بالکانیزه شدن ایران گفته بود: «به رغم اعتراضات فزاینده، بسیاری از ایرانیان، از جمله مخالفان و منتقدان رژیم، هنوز نگران این احتمال هستند که جایگزین رژیم کنونی چه بسا بدتر باشد و یک حرکت انقلابی می‌‌تواند به هرج و مرج سیاسی منجر شود و توسط دشمنان ایران مورد سوء استفاده قرار گیرد.
بهره‌برداری از اختلافات قومی برای تحریک اقلیت‌ها نه تنها ممکن است نتیجه نداشته باشد، بلکه حتی می‌‌تواند همبستگی ایرانیان حول پرچم را افزایش دهد.»
این نویسنده همچنین سال گذشته در بیان شکست استراتژی‌های رژیم صهیونیستی در قبال ایران گفته بود که نه تنها شانس بهره‌گیری از اختلافات قومی برای تحریک اقلیت‌ها، علیه حکومت جمهوری اسلامی برای این رژیم بسیار کم است، بلکه ممکن است نتیجه‌ای دربر نداشته و حتی ایرانیان را تشویق به «جمع شدن زیر پرچم جمهوری اسلامی ایران» برای حفظ تمامیت ارضی کشور خود کند.
زیمت همچنین پیش تر نوشته بود که باید میزان محبوبیت و نفوذ علمدار مقاومت شهید حاج قاسم سلیمانی در بین ایرانیان مورد بررسی و واکاوی قرار گیرد؛ بر این اساس او پیشنهاد داده بود که باید برای بررسی میزان محبوبیت و نفوذ علمدار مقاومت در بین آحاد ایرانیان از ابزارهای نظرسنجی و اشراف روی شبکه‌های مجازی فارسی‌زبان بهره گرفت.
این کارشناس صهیونیستی نهایتاً این گونه نوشته است: «هدف قرار دادن و حذف افرادی که به عنوان «نمادملی» مطرح هستند اثر بسیار بالایی در تجمیع تمام گرایشات فکری تحت یک پرچم مشترک را دارد. حتی ایرانی‌هایی که تمایلی به حاکمیت ندارند.»