تمایل به کسب سودهای کوتاه‌مدت تأثیری بر بازار سهام ندارد

مجید میرزاحیدری
خبرنگار
حرکت رفت و برگشت شاخص کل درمیانه دامنه یک میلیون و 500 تا یک میلیون و 600 هزارواحد، اتفاقی است که دست‌کم در دوماه اخیر تا حدودی مورد توجه بوده وذهن معامله‌گران را بیشتر به خود معطوف ساخته است.
هرچند معامله‌گران بازار سرمایه معتقدند که شاخص کل به تنهایی نمی‌تواند بیانگر وضعیت همه مختصات بازار باشد و این شاخص به هیچ عنوان رکود و رونق بازار سرمایه را به خوبی نشان نمی‌دهد. به‌نظر می‌رسد که بازار در شرایط فعلی بیشتر در حال کف‌سازی بوده که درصورت قطعی بودن این گزاره، احتمال رشد بیشتر شاخص بازارچندان هم دور از انتظار نیست.
شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران دیروز در پایان معاملات با کاهش 7 هزار و 617 واحدی به رقم یک میلیون و 539 هزار و 630 واحد رسید.
شاخص کل با معیار هم‌وزن هم با عقب‌نشینی 3 هزار و 127 واحدی به رقم 423 هزار و 456 واحد رسید.
دیروز همه شاخص‌های بورس قرمز بودند هرچند که میزان کاهش شاخص‌ها زیر یک‌ درصد بود، به گونه‌ای که شاخص کل و شاخص قیمت با معیار وزنی - ارزشی 49صدم درصد کاهش یافتند. ارزش بازار دربورس تهران هم در روز مورد بررسی به بیش از 6 هزار و 99 میلیارد تومان رسید.
ناگفته نماند که این روز‌ها، سبز بودن شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران یا قرمزپوشی سبد سهامداران، یکی از مسائلی است که بر سر زبان معامله‌گران افتاده است. البته، فعالان بازار سرمایه برای انجام سرمایه‌گذاری موفق دراین حوزه، اطلاعات و عوامل متعددی را بررسی می‌کنند.
این اطلاعات شامل حجم و ارزش معاملات، بهای تمام شده، روند قیمت یا بازدهی سهام شرکت‌ها است.
به عبارتی ساده‌تر، شاخص‌های کل و هموزن به عنوان یکی از مهم‌ترین معیارهای این حوزه به شمار می‌‌روند که با تحلیل آنها می‌توان وضعیت عمومی بازار سهام را تا حدودی ارزیابی کرد.
البته که دربرخی مواقع، این شاخص‌ها به‌درستی نماینده کل نمادهای بازار سرمایه نیستند و سبد دارایی سهامداران و شاخص کل بورس در وضعیتی عکس یکدیگر حرکت می‌کنند. همین مسأله سبب شده تا برخی از افراد حاضر در بورس، شاخص کل را معیار مناسبی برای اعلام وضعیت بازار سهام ندانند.
با این توضیحات، پرسش اصلی بسیاری از سهامداران سرمایه این است که آیا بازار سرمایه جذابیت‌های لازم را دارد؟
جواد وکیلی، تحلیلگر بازارهای مالی در گفت‌و‌گوبا «ایران» پیرامون ابهامات این روزهای بازار سرمایه پاسخ داده که با هم مرور می‌کنیم:
باتوجه به p/e حدود 8، بازار سرمایه را درمقایسه با سایر بازارهای موازی تا چه میزان جذاب و دارای بازدهی مناسب می‌دانید؟
مقایسه نسبت قیمت به سود سهام بازار با بازارهای موازی، به عنوان معیاری برای ارزندگی بازارسهام چندان گزینه مناسبی نیست، زیرا در بورس عملاً آینده شرکت‌ها مبنای تصمیم‌گیری معامله گران قرار می‌گیرد و بنا به چشم‌انداز و تحلیل هرسرمایه‌گذار برآورد سودهای آتی بر پایه مفروضات متفاوت می‌تواند قیمت‌های آینده صعودی یا نزولی باشد. به همین جهت در برخی از زمان‌ها، علی‌رغم میانگین نسبت به قیمت به سود پایین، بازار رشد نکرده و بالعکس در بازار فعلی نیز میانگین قیمت به سود سهام با میانگین تاریخی بازار فاصله‌ای ندارد. در واقع، آنچه که بازار را مستعد رشد می‌کند انتظارات تورمی است.
حدود 70 درصد بازار، کامودیتی پایه بوده بنابراین افزایش نرخ تورم در عرصه بین‌الملل تا چه میزان بر این صنایع در بازار داخلی تأثیرگذار است؟
رشد قیمت‌های جهانی به صورت کلی محرک رشد سود سهم و درنتیجه افزایش قیمت سهم خواهد بود ولی شرکت‌های تولیدکننده کالاهای زیربنایی (کامودیتی) داخلی در سال‌جاری با ریسک افزایش بهای تمام شده ناشی از افزایش قیمت انرژی و خوراک مواجه هستند که باید در تحلیل‌ها آنها را مدنظرگرفت.
با توجه به رفت و برگشت شاخص کل در دامنه یک میلیون و 500 هزارتا یک میلیون و 600 هزار واحد، آیا بازار در حال کف‌سازی برای برداشتن یک خیز بلند‌تر است یا احتمال دارد که شاخص دچار افت جدی شود؟
حرکت شاخص به بالاتر از 1,500,000 واحد و تداوم حضور عدد شاخص در این حوالی نشان دهنده تمایل و اعتقاد بازار به رشد بازار است.
با توجه به رشد نقدینگی به نظر می‌رسد در صورت عدم تحمیل ریسک سیستماتیک جدید به بازار، احتمال صعود شاخص بیشتر از ریزش آن باشد.
ذائقه معامله گران حقیقی در بازار فعلی کسب سود کوتاه مدت حتی از بازار‌های موازی است، تا چه میزان این نگاه می‌تواند بر روند بازارسرمایه، آثار مخربی داشته باشد؟
تمایل به کسب سودهای کوتاه‌مدت، بر روند کلی و بلندمدت بازار تأثیر چندانی ندارد، زیرا در بلندمدت سود‌آوری شرکت‌ها است که جهت بازار را تعیین می‌کند اما به هرصورت ناآرامی معاملات و ورود و خروج‌های متوالی نقدینگی سبب می‌شود که سرمایه‌های جدید دچار سردرگمی شوند و از ورود به بورس خودداری کنند.
با توجه به خروج پول هوشمند حقیقی از بازار سرمایه و سرازیر شدن آن به سمت بازارهای موازی، چه زمانی به صورت مجدد به بازار سرمایه برمی گردند؟
تجربه‌های پیشین، نشان داده در زمانی که انتظارات تورمی بالا می‌رود، بازارهای کالایی و سکه و ارز قبل از بورس دچار افزایش قیمت می‌شوند.
سرمایه گذاران نیز به درستی متوجه این روند شده‌اند و با توجه به این نتیجه‌گیری به آن بازار وارد شده‌اند و موقتاً از بورس خارج شده و پس از رشد و شناسایی سود مجدداً به بازار سرمایه بازخواهند گشت.
کدام دسته از صنایع بورسی بر اساس p/e و کدام صنایع بر اساس ارزش بازار در این بازار جذاب ترند؟
بهتراست در ارزیابی صنایع در بازار به جای لحاظ کردن p/e در شرایط تورمی، تغییرات بازار هدف هر شرکت لحاظ شود تا برآوردی از آینده فروش شرکت‌ها به دست آید.
مسلماً هر شرکتی که بتواند تولید و فروش خود را در سطوح بالاتری نگه دارد ارزندگی بیشتری نیز خواهد داشت.
مهم‌ترین اقدام دولت در شرایط فعلی و برای حمایت از بازار سهام چه بوده است؟
مهم‌ترین حمایت دولت از بازار سرمایه را شاید بتوان اصلاح نظام مالیات‌گیری در سایر بازارهای موازی دانست که سبب می‌شود رقابت در بین بازارها عادلانه‌تر شود.
سایه کدام ریسک‌ها بر پیکره بازار سرمایه سنگینی می‌کند؟
مهم‌ترین ریسک‌هایی که بازار را تهدید می‌کند، اول کاهش میزان فروش به سبب تضعیف سمت تقاضا در بازارها و دوم، افزایش بهای تمام شده ناشی از افزایش بهای حامل‌های انرژی برای صنایع بوده که موجب کاهش حاشیه سود خواهد شد. سومین مورد نیز قطعی برق در تابستان بوده که بسیاری از صنایع را با کاهش تولید مواجه می‌سازد.