روایت‌ سال‌های سیاه قحطی و کشف حجاب

نویسندگان در مواجهه با یک واقعه تاریخی می‌توانند دو رویکرد مختلف را پی بگیرند. در رویکرد اول نویسنده به‌ دنبال ثبت تاریخ است و در رویکرد دوم تنها از آن وقایع ایده گرفته و بخش عمده‌ای از نوشته، ساخته و پرداخته‌ ذهن وی به شمار می‌آید. شما در هنگام مطالعه کتاب «ننگ سالی» متوجه خواهید شد که نگارنده سعی بر آن دارد تا به رویکرد اول نزدیک‌تر باشد. تعداد زیادی خاطره شسته‌ورفته که در سه قسمت به سال‌های «قحطی بزرگ»، «ممنوعیت حجاب» و «ممنوعیت روضه» می‌پردازد، نشانگر این امر است. میزان اسناد مندرج در کتاب نیز این امر را تأیید می‌کند. البته چینش پاورقی‌ها و پی‌نوشت‌ها کمی گیج‌کننده است و اسناد نیز می‌توانست به خاطرات مربوطه الصاق شود و دارای چیدمان بهتری باشد. تلاش در جهت حفظ اصالت تاریخی موجب شده تا میزان توصیفات به کمترین حالت ممکن برسد و دقیقاً در جایی که توقع فضاسازی و همذات‌پنداری با راوی وجود دارد، اتفاق در یک جمله خلاصه شده و خاطره به پایان برسد. این امر موجب شده جذابیت کتاب برای خواننده عام کمتر شده و خاطرات بخصوص در قسمت ممنوعیت حجاب به تکرار بیفتد، البته که تعلیق و فضاسازی‌های بجا در اکثر خاطرات در نظر گرفته شده است. دو فصل ممنوعیت روضه و قحطی بزرگ نیز با اینکه بخش کمتری از کتاب را دربرگرفته، اما اتفاقات جدیدتر و ناب‌تری که کمتر شنیده شده است، بیان می‌کند. فضاسازی‌های مکانی فوق‌العاده که از حیث مطالعات تاریخی و معماری کمک‌کننده است، به‌خوبی در کتاب مشاهده می‌شود. بیان رفتارهای جمعی و همدلی اجتماعی نیز از جمله نکات مثبت نوشته‌های این کتاب محسوب می‌شود.
در هنگام خوانش «ننگ سالی»، این را به‌خوبی متوجه می‌شویم که چطور ملتی در پی یک کنترل‌گری توسط رضاخان، تفکر جمعی خویش را به کار می‌گیرد تا آنچه را که می‌خواهد رقم بزند. شاید بتوان گفت امکان قیاس شرایط اجتماعی، قیاس شیوه هدایت مردم توسط حکومت و حتی تفاوت ارزشی زمان مردم پهلوی و مردم ایران در حال حاضر، مهم‌ترین مقصود کتاب «ننگ سالی» است که با تصویرسازی اجتماعی مردم در زمان رضاشاه، به‌خوبی به آن دست پیدا کرده است. کتاب «ننگ سالی»، خاطرات مردم محله علی‌قلی آقای اصفهان از دوران کشف حجاب، ممنوعیت روضه و قحطی بزرگ است که از سوی انتشارات «راه یار» روانه کتاب‌فروشی‌ها شده است. تحقیق این کتاب نیز برعهده گروهی از محققان دفتر تاریخ شفاهی اصفهان بوده و تدوین آن را نیز «فائزه ‌دره‌گزنی» انجام داده است.