آغاز باز‌سازی خانه‌های زلزله‌زدگان بندر چارک

زهره افشار
خبرنگار
400 واحد مسکونی در بندر چارک و 8 روستای زلزله‌زده این منطقه بازسازی می‌شوند. ثبت بیش‌از 100 زمین‌لرزه طی 10 روز گذشته در هرمزگان موجب شد تا مسئولان پرونده ارزیابی اولیه میزان خسارت را برای چند روز باز نگه دارند. وقوع این پس لرزه‌ها که یکی از آنها حدود 5.6 ریشتر و به بزرگی زلزله اصلی بود سبب شده تا مردم بندر چارک و جزیره کیش هنوز هم بابت این پس لرزه‌ها نگران باشند.«مجیدی جودی» معاون بازسازی و مسکن بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در حاشیه بازدید از مناطق زلزله‌زده هرمزگان به «ایران» گفت: برآوردهای اولیه ما نشان می‌دهد حدود 400 واحد مسکونی در بندر چارک و روستاهای اطراف آن پس از وقوع زلزله به قدری آسیب دیده‌اند که باید تخریب و ازنو ساخته شوند البته با توجه به پس لرزه‌های بزرگی که در منطقه رخ می‌دهد امکان افزایش این تعداد وجود دارد . وی افزود: در سال 1401 این نخستین زلزله‌ای است که به‌دنبال آن ما نیاز به بازسازی واحدهای مسکونی پیدا می‌کنیم.
جودی تصریح کرد: در نیمه دوم سال 1400 ما  با 16 حادثه غیر مترقبه سیل و زلزله منجر به خسارت در کشور روبه‌رو شدیم که با حمایت دولت و تسریع در صدور مصوبه‌های لازم انتظار می‌رود مردم خسارت دیده تا پایان شهریور ماه امسال به زیر سقف خانه‌های خود بروند. به گفته وی در جریان این 16 حادثه حدود 60 هزار واحد مسکونی تعمیر و10 هزار واحد مسکونی در جریان بازسازی قرار گرفت.
واحدهای تعمیری اندیکا را می‌سازیم
یکی از زمین‌لرزه‌هایی که در سال گذشته موجب خسارت به واحد‌های مسکونی شد زلزله ۵.۷ ریشتری منطقه عشایری اندیکای خوزستان بود که به نوعی چهره محرومیت این منطقه را نشان داد.معاون بازسازی و مسکن بنیاد مسکن انقلاب اسلامی تأکید کرد: با حسن توجه دولت به این منطقه بنا داریم تا تهدید زلزله اندیکا را به یک فرصت برای این منطقه تبدیل کنیم.وی تصریح کرد : در جریان زلزله اندیکا 980 واحد می‌بایست تخریب و نوسازی شود همچنین یک هزار و 950 واحد هم باید در دست تعمیر قرار می‌گرفت که با توجه به حمایت شخص رئیس‌جمهور از مردم محروم منطقه اندیکا ان شاءالله  این واحدهای تعمیری نیز نوسازی خواهند شد.در واقع یک مصوبه مکمل تقدیم هیأت وزیران شده که در مرحله نهایی تصویب قرار دارد و براساس آن ۱۹۵۰ واحد دیگر نیز در اندیکا بازسازی خواهند شد. وی خاطرنشان کرد: روند کار بازسازی با توجه به همت مردم و حمایت‌های مسئولان استان بخوبی در حال پیشرفت است و امیدواریم همه افرادی که در مرحله اول تحت پوشش بازسازی قرار گرفته‌اند هرچه سریعتر در خانه‌های خود ساکن شوند.
وی تأکید کرد: علاوه‌ بر ساخت مسکن در این مناطق، جاده روستایی سرشط به طول ۸ کیلومتر که در گذشته یک جاده سنگلاخی و سخت گذر بود با حمایت دولت به منظور تسهیل تردد و توسعه روستایی در حال آسفالت است.
مقاوم‌سازی کل واحد‌های روستایی تا سال 1410
جودی همچنین در خصوص میزان مقاومت واحدهای مسکونی روستایی کشور توضیح داد: در سال 1382 میزان مقاوم بودن واحدهای مسکونی روستایی در حد 6 درصد بود که خوشبختانه با اجرای طرح ویژه مقاوم‌سازی مسکن روستایی درحال حاضر نیمی از واحدهای مسکونی روستایی بازسازی شده‌اند و به عدد 50 درصد در مقاوم‌سازی آسیب پذیر‌ترین واحدهای مسکونی در مقابل زلزله رسیده‌ایم و با ادامه این روند تا سال 1410 میزان مقاوم‌سازی در واحدهای مسکونی روستایی به 100 درصد می‌رسد.وی همچنین درخصوص افزایش تسهیلات نوسازی مسکن روستایی از 100 میلیون تومان به 200 میلیون تومان توضیح داد: افزایش میزان سقف تسهیلات به تصویب شورایعالی مسکن رسیده و بانک مرکزی برای ابلاغ آن منتظر تضمین نامه سازمان برنامه و بودجه کشور است.سازمان برنامه و بودجه کشور در 16 سال گذشته همواره برای پرداخت مابه التفاوت نرخ سود وام مسکن روستایی به بانک مرکزی تضمین نامه داده است.در حال حال حاضر سقف وام مسکن روستایی 100 میلیون تومان با نرخ سود 5 درصد است.
تکمیل ساخت 73 درصد واحدهای خسارت دیده چارک
در همین حال «شهریار نوری‌زاده» مدیرکل بنیاد مسکن هرمزگان نیز به«ایران» گفت: تاکنون ارزیابی میزان خسارت به 97 درصد واحدهای زلزله‌زده‌ بندر چارک به پایان رسیده است و ما به جمع‌بندی ساخت 400 واحد مسکونی رسیده‌ایم. وی افزود: بررسی‌های ما نشان می‌دهد واحدهای خسارت دیده، واحدهایی بوده‌اند از جنس خشت و گل که تقریباً هیچ سازه‌ای نداشته‌اند و واحدهایی که پیشتر نوسازی شده بودند هیچ خسارتی ندیده‌اند.وی با اشاره به اینکه در استان هرمزگان در مجموع 178 هزار واحد مسکونی روستایی وجود دارد، افزود: از این تعداد تاکنون بیش از 55 درصد نوسازی شده‌اند. وی همچنین در خصوص روند بازسازی واحدهای زلزله‌زده «فین» بندرعباس گفت:تأخیر بانک مرکزی در ابلاغ مصوبه تسهیلات نوسازی قدری کار نوسازی را با تأخیر مواجه کرده بود ولی در حال حاضر خوشبختانه کار تکمیل ساخت 73 درصد واحدهای خسارت دیده به پایان رسیده است.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به گرمای هوا در این منطقه ما اولویت ساخت را به زلزله‌زدگانی اختصاص دادیم که در زیر چادر به سر می‌بردند ولی در نهایت تا پایان شهریورماه تمام زلزله‌زدگان فین بندرعباس زیر سقف خانه‌های خود خواهند بود.زلزله 6.4 ریشتری فین بندرعباس در آبانماه 1400 موجب خسارت به 3 هزار و 370 واحد مسکونی شده بود که 2 هزار و 150 واحد نیازمند نوسازی و مابقی نیازمند تعمیرات شده بودند.

پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله دلایل زلزله‌های بندر چارک را بررسی می‌کند
پدیده عجیب وقوع 120 زمین‌لرزه در 12 روز

ایران زمین - آخرین زمین‌لرزه بندر چارک در استان هرمزگان ساعت 7 و ۹ دقیقه و ۳۵ ثانیه پنجم تیر ماه رخ داد و از آن لحظه تا کنون زمین‌لرزه‌ای در آن منطقه ثبت نشده است.  رخ دادن زمین‌لرزه‌های پیاپی در طول حدود 2 هفته در این منطقه و الگوی متفاوت این زمین‌لرزه‌ها (حدود 120 زمین‌لرزه که پس‌لرزه محسوب نمی‌شود) متخصصان پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله را واداشته که دلایل این رخداد غیرعادی را مورد بررسی قرار دهند. استان هرمزگان دهه سوم خرداد ۱۴۰۱ را با دوره‌ای جدید از لرزه‌خیزی و متفاوت با زلزله آبان ۱۴۰۰ این منطقه آغاز کرد. وقوع زلزله‌هایی که معمولاً با بزرگای ۴ تا ۵ ریشتر در نواحی مختلف این استان از بندر چارک تا جزیره کیش رخ می‌دهند.
دکتر محمد تاتار، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله، در گفت‌وگویی با ایرنا در مورد رخداد زلزله‌های متعدد در استان هرمزگان (از ۲۴ خرداد تا امروز) اظهار داشت: زمین‌لرزه‌های اخیر در منطقه بندر چارک-جزیره کیش با زلزله‌ای در بعدازظهر سه‌شنبه ۲۴ خرداد با بزرگای ۴,۵ واقع در ۱۰ کیلومتری جنوب بندر چارک و حدود ۲۵ کیلومتری شمال شرق جزیره کیش آغاز شد. وی افزود: در ادامه به‌دنبال رخداد چند زلزله با بزرگای حدود ۳، زمین‌لرزه‌ای با بزرگای گشتاوری ۵.۵ (آژانس‌های بین‌المللی) و بزرگای محلی ۵,۳ (مرکز ملی شبکه لرزه‌نگاری باند پهن ایران وابسته به پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله) در بامداد روز ۲۵ خرداد منطقه وسیعی در غرب استان هرمزگان را به لرزه درآورد. موقعیت این زلزله در فاصله حدود ۱۰ کیلومتری شمال بندر چارک قرار می‌گیرد. تا امروز بیش از ۱۲۰ زمین لرزه با بزرگای بالای ۲,۵ و حداقل ۱۶ زمین‌لرزه با بزرگای بالای ۴ در منطقه بندر چارک-جزیره کیش اتفاق افتاده‌ است.
به گفته دکتر تاتار، رخداد این تعداد زلزله با بزرگای بالای ۴ همراه با 2زلزله با بزرگای بالای ۵.۵ در منطقه نسبتاً کوچکی، پدیده‌ای چندان طبیعی و رایج برای زمین‌لرزه‌های منطقه زاگرس نیست. به نظر می‌رسد در این منطقه بیشتر از اینکه با یک زلزله بزرگ و تعداد زیادی پس‌لرزه مواجه باشیم (موردی که غالباً برای زلزله‌های زاگرس شاهد آن هستیم)، بیشتر با رخداد زلزله‌های فوج‌گونه (swarm)، سروکار داریم. زمین‌لرزه‌های فوج‌گونه به تعداد زیادی زلزله با بزرگای مشابه اطلاق می‌شود که در بازه زمانی کوتاه چند هفته‌ای تا چند ماهه در منطقه کوچکی اتفاق می‌افتند.وی افزود: این الگو برای زلزله‌های زاگرس خیلی عادی نیست و می‌دانیم در لرزه‌خیزی اخیر با یک زلزله بزرگ و پس لرزه‌های بعد از آن سروکار نداریم. رخداد زلزله‌های فوج‌گونه خیلی در ایران متداول نیست؛ اگرچه قبلاً طی دی و بهمن ۱۳۹۰ در منطقه اراک-آشتیان با پدیده مشابهی مواجه بوده‌ایم. سابقه این گونه لرزه‌خیزی بیشتر در مناطق آتشفشانی گزارش شده است. البته علت مورد اخیر در خلیج فارس متفاوت است چون از وجود نداشتن فعالیت‌های آتشفشانی در زاگرس و حاشیه خلیج‌فارس مطمئن هستیم.
معاون پژوهشی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در خصوص دلیل علمی این پدیده گفت: این نوع از زلزله‌ها عامل مصنوعی ندارند و به نوع ساختار گسلی منطقه، بویژه نحوه توزیع تنش روی سطح گسل بستگی دارند.
ضرورت مطالعات منطقه‌ای
دکتر تاتار وجود ارتباط میان زمین‌لرزه‌های اخیر با زلزله‌های دوگانه آبان‌ماه سال۱۴۰۰ در منطقه فین را رد کرد و رخداد این زلزله‌ها را مستقل از هم و مرتبط با سیستم‌های گسلی کاملاً مجزا دانست. وی در مورد زمان استمرار این پدیده تأکید کرد: زمین‌لرزه‌های فوج‌گونه می‌توانند از چند هفته تا چند ماه به طول بینجامند، ولی معمولاً یک مدت زمان ۲ تا ۳ ماهه متداول‌تر است. اگرچه به‌دلیل گرمای زیاد منطقه قطعاً اهالی منطقه شرایط سختی را متحمل می‌شوند، توصیه می‌شود تا توقف کامل فعالیت لرزه‌ای مشاهده‌ای در منطقه، هوشیاری خود را حفظ و موارد ایمنی و آمادگی قبل از رخداد زلزله‌های بزرگ را رعایت کنند.
معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه با تأکید بر پیچیدگی پدیده زلزله خاطرنشان کرد: با توجه به تجربه و سوابق مشابه می‌توانیم حدس بزنیم رخداد زمین‌لرزه‌های فوج‌گونه تا مدتی ادامه خواهند داشت، ولی به طور قطعی نمی‌توان راجع‌به رخداد زلزله‌ای بزرگ‌تر یا زمان دقیق توقف فعالیت‌ لرزه‌ای مشاهده‌ای در منطقه پیش‌بینی کرد. اگر با یک زلزله بزرگ روبه‌رو بودیم و روند پس‌لرزه‌ها را بررسی می‌کردیم، پیش‌بینی در خصوص احتمال وقوع زلزله‌های آتی و بزرگی آنها آسان‌تر بود. اکنون با توجه به الگوی فوج‌گونه لرزه‌خیزی مشاهده‌ای، اظهارنظر در خصوص بزرگای زلزله‌های آتی یا مدت زمان تداوم لرزه‌خیزی در منطقه بندر چارک و جزیره کیش دشوار است.