روح مشترک دو ملت

سمیه دلفی

​​​​​​​ملت‌های ایران و عراق و اقشار و گروه‌های مذهبی و قومی و نژادی مختلف آنها پیوندهای مهم تاریخی و راهبردی با یکدیگر دارند که این روابط در طول قرن‌های متمادی شکل گرفته و محکم و عمیق در هم تنیده شده و در نهایت رابطه دو ملت را به یک رابطه متمایز و مستحکم تبدیل کرده است. رابطه‌ای که بسیاری از کشورهای منطقه آرزوی ایجاد آن با کشورهای همسایه خود را دارند.
دشمنان غربی و عربی علاوه بر تمام نقشه‌ها و توطئه‌هایی که برای برچیدن این پیوند به کار بسته‌اند، نه تنها تاکنون به موفقیتی دست نیافته‌اند، بلکه با توجه به پایه‌ها و پشتوانه‌های قوی و مستحکم این رابطه که عوامل فرهنگی و اجتماعی متعددی در آن دخیل هستند، هرگز به اهداف شوم خود نخواهند رسید. این در حالی است که روابط ملت عراق با سایر ملت‌ها - بویژه ملت‌های غربی و امریکایی - ثبات و استمرار ندارد. چرا که چنین رابطه‌هایی فاقد پشتوانه تاریخی و نقاط مشترک عقیدتی، فکری، فرهنگی، تاریخی و جغرافیایی هستند.
اشتراکاتی همچون دین اسلام، اشتراکات مذهبی، تداخل اقوام و عشایر، حوزه علمیه، عتبات عالیات و مهاجرت‌های اجباری بین دو ملت ایران و عراق وجود دارد که باعث پیوند ریشه دار دو کشور و دو ملت شده است به گونه‌ای که شعار «ایران و العراق لا یمکن الفراق» جزو شعار‌های اصلی دو ملت است که در رویداد‌های مهم فرهنگی-اجتماعی در کنار موضوعات نظامی- امنیتی برجستگی خود را نشان داده است. در دیدار اخیر نخست‌وزیر عراق با ریاست محترم جمهوری آیت الله ابراهیم رئیسی در تهران، عمق روابط دو کشور نمایان شد. رئیس‌جمهور در این دیدار ضمن بیان روابط دیرینه دو کشور و دوملت خاطرنشان کرد: عراق را نزدیک‌ترین ملت به ملت ایران می‌بینیم و نزدیک‌ترین روابط در حوزه‌های مختلف را با کشور عراق داریم. سخنان رئیس‌جمهور در فضای رسانه‌ای عراق بازخورد بسیار مثبتی داشت و تحلیلگران و رسانه‌های عراقی، ضمن تمجید از سید ابراهیم رئیسی، ایران را شریک و ملت ایران را یار دیرینه عراقی‌ها معرفی کردند که همواره به کمک عراق آمده است.
از سوی دیگر در چند روز اخیر تحولات عراق پیوند دو ملت را بار دیگر در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و ورزشی برجسته کرده است. در طول روز‌های اخیر برای اولین بار تیم فوتسال بانوان عراق با سرمربیگری «شهناز یاری» مقام قهرمانی مسابقات فوتسال غرب آسیا را که در جده عربستان برگزار می‌شد به دست آورد. بعد از آن در صفحه شخصی سرمربی ایرانی تیم فوتسال بانوان عراق جمله معروف «ایران و العراق لا یمکن الفراق» با تصویر پرچم دو کشور قرار گرفت که بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای در عراق داشت. تیم فوتسال مردان عراق هم با غلبه بر کویت با مربیگری محمد خادم الشریعه به فینال مسابقات راه پیدا کرد که بار دیگر با بازتاب رسانه‌ای گسترده‌ای در عراق همراه بوده است. در رسانه‌های عراق بحث عقل مدبر ایرانی به همراه توان پیش برندگی عراقی‌ها در میدان به یکی از مسائل اصلی شبکه‌های اجتماعی عراق تبدیل شد به گونه‌ای که اگر این دو ملت در کنار هم قرار بگیرند، می‌توانند بزرگ‌ترین چالش‌های مقابل خود را از میان بردارند.
در همین ایام سرود «سلام فرمانده» هم به زبان عربی و هم زبان فارسی توانست جای خود را در بین جوانان عراقی باز کند. البته روابط ایران و عراق بسیار عمیق‌تر است، حضور ایران در کنار عراقی‌ها برای مبارزه با تروریسم داعش و آغشته شدن خون‌های رزمندگان ایرانی در کنار رزمندگان عراقی یاد آور پیوند عمیق دو ملت بوده است. در تمام چالش‌های ملت عراق بخصوص در دوره پس از سقوط صدام، همواره ملت و دولت ایران در کنار ملت و دولت عراق بوده است. از سویی دیگر در راهپیمایی اربعین روابط این دو ملت بیش از گذشته متجلی می‌شود و این همان پدیده متمایزی است که می‌توان آن را بزرگ‌ترین نقطه قوت برای ظهور یکپارچه اجتماعی بین دو ملت براساس عقیده مشترک دانست، مراسم باشکوه زیارت اربعین باعث تقریب میان دو ملت شده و تقدیر آنها را به هم پیوند زده است. 
همچنین نقش مهم مردم ایران در ساخت و توسعه ساختمان‌ها و ضریح‌های عتبات عالیات از زمان تأسیس و ساخت تا به امروز، هرگز از حافظه ملت عراق فراموش نشده است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدّ ظله العالی) بارها با تقدیر از زحمات و سخاوت مردم عراق در این مراسم و میهمان نوازی آنها در استقبال از زائران مسلمان ایرانی و غیر ایرانی، مردم عراق را سخاوتمند و فرهیخته توصیف کردند؛ معظم له در دیدار با جمعی از موکب داران عراقی در تاریخ 27/06/1398 می‌فرمایند: «از صمیم قلب، خودم و از طرف ملت بزرگ ایران تشکر می‌کنم، هم از شما موکب‌داران که در ایام اربعین کرامت و رحمت و مودت را به منتهای درجه رسانده‌اید، هم از همه ملت بزرگ عراق و هم از مسئولان در دولت عراق که امنیت و فضا و زمینه را فراهم کرده‌اند، هم بخصوص از علمای بزرگوار و مراجع عظام عراق که فضای زیارت، فضای برادری بین آحاد مردم و بین دو ملت را فراهم کرده‌اند؛ حقیقتاً جای تشکر دارد. آنچه برای ما نقل می‌شود از رفتار شما برادران عزیز عراقی در مواکب میان راه و رفتار کریمانه شما با زائران حسینی، چیزهایی است که نظیر ندارد؛ در دنیای امروز این چیزها نظیر ندارد. همچنان که خود راهپیمایی اربعین در تاریخ نظیر ندارد، رفتار کریمانه شما هم حقیقتاً نظیر و شبیهی ندارد. شما کرامت اسلامی و کرامت عربی را در رفتار خودتان و اعمال خودتان نشان داده‌اید و همه به عشق سیدالشهدا (سلام‌الله ‌علیه) است، به عشق حسین‌بن‌علی است؛ از روی عشق و علاقه‌ای که به امام حسین دارید، پای زائر امام حسین را شست‌وشو می‌دهید، بدن او را در خستگی‌های شدید کمک می‌کنید، مالش می‌دهید، به او غذا می‌دهید، به او جای خواب می‌دهید، چون زائر حسین است. این عشق به حسین‌بن‌علی‌ یک امر استثنایی است؛ شبیه این را در هیچ جا، در هیچ زمان سراغ نداشتیم و نداریم و امیدواریم خداوند متعال این عشق را در دل‌های شما، در دل‌های ما روزبه‌روز افزایش بدهد.» و این یکی دیگر از عوامل مهم و حیاتی برای ایجاد انسجام و همبستگی بین دو ملت است. عراقی‌ها بخصوص نسبت به زوار ایرانی نگاه ویژه‌ و استقبال متفاوتی دارند. 
میزبانی عراقی‌ها از زوار ایرانی در طول سال‌های گذشته به یکی از نقاط عطف روابط دو کشور تبدیل شده است.
در سیل فروردین 1398 خوزستان، رزمندگان عراقی در قالب حشد الشعبی بخشی از امداد‌رسانی به مناطق سیلزده این استان را پشتیبانی کرده و حضور میدانی داشتند. شهید ابومهدی المهندس و شهید حاج قاسم سلیمانی در کنار همدیگر، هم‌افزایی دو ملت را نشان دادند به گونه‌ای که نیروهای حشدالشعبی تمام امکانات خود را برای کمک به مردم سیلزده به کار گرفتند. شهید ابومهدی المهندس، فرمانده وقت نیروهای حشد الشعبی عراق درباره حضور نیروهای خود در مناطق سیلزده ایران که در اهواز حضور داشت، می‌گوید: در حال حاضر از تمام امکانات خود برای کمک‌رسانی به مردم آسیب‌دیده از سیل از موصل عراق تا اهواز استفاده می‌کنیم. 
ابومهدی می‌گوید «ما مدیون زحمات مجاهدین و مدافعان ایرانی حرم هستیم»، مدافعان حرم خوزستان در جنگ با داعش و دفاع از حرم اهل‌بیت(ع) همراه ما بودند و امروز وظیفه ماست که در سختی‌ها به آنها کمک کنیم. در نهایت هم خون شهید حاج قاسم سلیمانی در کنار حاج ابومهدی المهندس در اتوبان فرودگاه بغداد به هم آغشته شد. 
این روابط عمیق و پیوند دو کشور باعث شده که از دیرباز ملت ایران و عراق خود را در یک قرابت خاصی می‌بینند که باعث شده این دو ملت پیوند ناگسستنی باهم داشته باشند و به همین دلیل است که ملت عراق می‌گویند: «رابطه ایران و عراق در طول تاریخ مبتنی بر وفاداری بوده است، چه در زمان حضرت علی(ع) و سلمان، چه در زمان مختار و کیان و چه در زمان سلیمانی و المهندس که این رابطه عمیق عقیدتی و وفادارانه را تجدید کردند.»