تقدیم بازار گردشگری عراق به ترکیه

زیست بوم- در ادامه واکنش‌ها به نرخ ارزی بلیت پروازهای داخلی برای مسافران غیرایرانی، وزارت امور خارجه در نامه‌ای به سازمان هواپیمایی، درباره افت سفر عراقی‌ها به ایران و آسیب به صنعت گردشگری کشور هشدار داد. گردشگران عراقی در صدر گردشگران ورودی ایران قرار دارند. آنها دست کم سه دلیل به ایران می‌آیند: اولین عامل،  زیارت حرم مطهر امام رضا(ع) در مشهد مقدس است؛ عامل بعد، سفر به استان های سرسبز شمالی کشور است؛ عراقی‌ها همچنین  از مشتریان عمده  سلامت ایران هستند. ترکیه رقیب ایران برای جذب گردشگران عراقی است.پیشتر وزارت امور خارجه، معاون وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و برخی فعالان خصوصی نیز نسبت به اتخاذ این تصمیم ابراز نگرانی کرده بودند.پس از اعلام مخالفت وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی با دو نرخی شدن بلیت پروازهای داخلی برای اتباع غیرایرانی و درخواست معاون گردشگری از رئیس سازمان هواپیمایی کشور برای توقف این دستور تا زمان بررسی ابعاد مختلف این موضوع در یک کارگروه، «علیرضا عنایتی» دستیار وزیر و مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه نیز در نامه‌ای به «حسن خوشخو‌» سرپرست معاونت هوانوردی و امور بین‌المللی سازمان هواپیمایی کشور، مضرات قیمت تبعیض‌آمیز برای سفر هوایی گردشگران عراقی را متذکر شد.
عراقی‌ها را از آمدن به ایران منصرف نکنید
در متن این نامه آمده است: «دستورالعمل جدید برای دریافت هزینه سفر هوایی شهروندان خارجی (متضمن دریافت حداقل ۱۰۰ دلار برای پروازهای داخل کشور)، هزینه جابه‌جایی شهروندان عراقی را که شمار آنها در سال به بیش از دو میلیون نفر می‌رسد، بالا می‌برد. نظر به آنکه بخش بزرگی از شهروندان عراقی عازم ایران، از قشر کم‌درآمد هستند، تحمیل هزینه اضافی، یقیناً آنها را از سفر به ایران منصرف می‌کند. در این بستر، کشورهایی نظیر ترکیه، تسهیلات ویژه‌ای برای جذب گردشگر عراقی در نظر گرفته‌اند که با دستورالعمل دریافت هزینه هوایی جدید، باعث افت رونق گردشگری کشورمان خواهد شد.»گردشگران پولدار عراق الان نیز سهم ترکیه هستند. آنها از جنوب عراق به اربیل و کرکوک می آیند و از طریق آژانس های گردشگری به ترکیه سفر می کنند. عراقی ها رقابت شدیدی با ایرانی‌ها برای خریدن خانه در ترکیه دارند و سفر به ترکیه برای آنها ارزان است.
خودداری از اجرایی شدن
وزارت امور خارجه در حالی درباره افت سفر عراقی‌ها به ایران و گردشگری کشور ابراز نگرانی می‌کند که پیشتر معاون وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی در نامه‌ای به رئیس سازمان هواپیمایی کشور، با طرح بلیت دلاری برای مسافران غیرایرانی مخالفت کرده و درخواست کرد که تا زمان بررسی ابعاد مختلف این موضوع در یک کارگروه، از اجرایی شدن این تصمیم خودداری شود.«علی‌اصغر شالبافیان» در این نامه نوشت: «همانگونه که مستحضرید وزارت میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی، به‌عنوان دستگاه متولی امر گردشگری در کشور، وظیفه سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و توسعه این صنعت در کشور را با همکاری سایر دستگاه‌ها برعهده داشته و بر همین اساس، اصولاً باید تصمیمات اساسی در حوزه‌های مهمی همچون حمل‌ونقل که دارای نقش بسیار مهم و مؤثری است با نگاه جامع، اجماع ذی‌نفعان و با رویکرد حمایتی از توسعه این صنعت اتخاذ شود.»وی ادامه داد: «گردشگری در دنیا، صنعتی رقابتی بوده و رقابت‌پذیری قیمتی سفر و تورهای گردشگری ایران به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مزیت‌های رقابتی کشور قلمداد می‌شود، در حالی که این تصمیم، افزایش هزینه‌های تمام شده سفر را به‌دنبال داشته و بسیاری از کسب‌وکارهای دیگر بجز حمل‌ونقل را نیز متأثر می‌سازد.»
مقابله با پدیده «ایران‌هراسی»
در همین حال حرمت‌الله رفیعی رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نیز به «ایران» گفت: چرا باید موقعیت کشورمان با چنین جایگاهی در جهان را با سیاست‌های غلط، خدشه‌دار کنیم و موجب ریزش همین میزان اندک آمار ورود گردشگران خارجی شویم؟
وی افزود: براساس آماری که خود مسئولان صنعت حمل‌ونقل هوایی کشور ارائه داده‌اند، فقط 3 درصد جامعه از این صنعت استفاده می‌کنند که 65 درصد آنها نیز از بخش دولتی هستند و فقط 35 درصد باقی مانده که یک درصد کل آن را تشکیل می‌دهند نیز همان قشر مرفه هستند.به گفته رفیعی،‌ 99درصد جامعه از این ناوگان استفاده نمی‌کنند؛ اما از آنجا که ناوگان هوایی کشور یارانه سوخت می‌گیرد و این یارانه سهم همه مردم است، پس سایر مردم نیز دارند در این زمینه هزینه می‌دهند، اما بازهم هزینه‌ها را افزایش می‌دهند.رفیعی با اشاره به پدیده «ایران‌هراسی» ادامه داد: سال‌هاست که در این زمینه علیه ایران تبلیغات سوء شده است تا گردشگران خارجی تمایلی به ورود به ایران نداشته باشند، در صورتی که با توجه به تجربه سفرهایی که به بسیاری از کشورها داشته‌ام، با اطمینان می‌گویم که ایران حتی از بسیاری کشورهای اروپایی، امن‌تر است و از کشورهای امن جهان محسوب می‌شود.
صدرنشینی سفر عراقی‌ها به ایران
حقیقت آن است که ایران در یک دهه اخیر، بیشترین شمار گردشگران ورودی را از کشورهای همسایه بخصوص عراق داشته است. وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در تازه‌ترین آمار سفر گردشگران خارجی در سه ماه اول سال ۱۴۰۱، میزان سفر عراقی‌ها به ایران را در صدر اعلام کرد. بنا بر این آمار، بیش از ۷۱۵ هزار نفر تبعه خارجی در سه ماه نخست سال ۱۴۰۱ به ایران سفر کرده‌اند. سفر عراقی‌ها به ایران همزمان با نوسانات ارز، اوج گرفت. براساس مطالعات صورت گرفته عراقی‌ها بیشتر برای زیارت، درمان و گردش به ایران سفر می‌کنند و بیشتر هم به مشهد، قم و شهرهای شمالی می‌روند.به هر ترتیب برخی از فعالان حوزه گردشگری سال‌هاست که برای افزایش آمار و رونق گردشگری داخلی تلاش‌های فراوانی کرده‌اند؛ لذا نباید اجازه داد این تلاش‌ها با سیاست‌های غلط یا زیاده‌خواهی‌های عده‌ای که به گفته فعالان و علاقه‌مندان حوزه گردشگری فقط به‌دنبال سود و منفعت‌طلبی هستند، از بین برود. باید جلوی تصمیمات غلطی که با اهداف مختلف گرفته می‌شود ایستادگی کرد؛ چرا که از این طریق تورم و افزایش قیمت به دیگر اصناف این حوزه تسری نیابد.