سهم خواهی بدون انجام وظیفه

زهرا کشوری

مخالفت فعالان بخش خصوصی به عرضه بلیت دلاری پروازهای داخلی به ورود وزیر راه و شهرسازی به موضوع منجر شد. وزیر یک هفته پس از شروع فروش دلاری بلیت به اتباع خارجی از ممنوعیت فروش دلاری بلیت هواپیما و ابطال مصوبه آن خبر داد که دستور ممنوعیت در نهایت به بازگشت نرخ‌ها به حالت قبل برای اتباع خارجی انجامید.
پنجم تیرماه بود که بلیت هواپیما در مسیرهای داخلی برای مسافران غیر ایرانی ارزی شد. انجمن شرکت‌های هواپیمایی، بلیت پروازها در مسیرهای کمتر از یک ساعت را 100 دلار و بیشتر از یک ساعت را 150 دلار تعیین کرد. آنها دلیل عجیبی برای این تصمیم داشتند؛ افزایش گردشگر خارجی!
«مقصود اسعدی سامانی» دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، گفته است: فروش بلیت هواپیما با نرخ یارانه‌ای به اتباع خارجی باعث شده بود که بلیت از دسترس اتباع داخلی خارج شود، بر همین اساس مسافرت هوایی خارجی‌ها در مسیرهای داخلی «بیزنس کلاس» محاسبه می‌شود.
او به ایرنا گفته بود «اتباع کشورهای همسایه با هدف گردشگری و انجام سفر زیارتی به ایران سفر می‌کنند و اخیراً بعد از پایان کرونا تردد اتباع خارجی در برخی مسیرهای داخلی افزایش یافته است و باعث شده  بلیت از دسترس اتباع ایرانی خارج شود.»به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی فروش بلیت هواپیما در محدوده سقف قیمتی به اتباع خارجی بسیار ارزان تمام می‌شود و همین مزیت باعث آن شده بود که اتباع خارجی مسافرت در داخل ایران را با هواپیما انجام دهند و بلیت در تابستان و فصل سفر از دسترس اتباع داخلی خارج می‌شد.
آمارهای علی اصغر شالبافیان معاون گردشگری می‌گوید: «در سه ماهه اول امسال بیش از ۷۱۵ هزار گردشگر خارجی به ایران سفر کردند.»
به گفته او عراق، ترکیه، آذربایجان، افغانستان و پاکستان جزو پنج کشور نخست در ورود گردشگران به ایران هستند. وضعیت مالی این کشورها بویژه عراق، افغانستان و پاکستان نشان می‌دهد چرا آنها در فهرست 5 کشور اول ورود به ایران هستند. ارزان بودن سفر به ایران مهم‌ترین دلیل آنها برای سفر به کشور ماست. هواپیمایی کشوری در حالی شاکی ورود 700 هزار گردشگر به کشور در سال‌ جاری بعد از دو سال رکود گردشگری به‌دلیل کرونا است که قرار بود تعداد گردشگران ایران تا سال1400 به ارقامی بسیار بالابرسد! 
رویه معکوس
هواپیمایی کشوری برخلاف کشورهایی چون امارات، قطر یا ترکیه هرگز به وظیفه خود  در جذب گردشگر به ایران عمل نکرد، اما همواره سهم خواه گردشگران اندکی بود که  پس از پشت سر گذاشتن موانع داخلی و رفع ایران هراسی خارجی‌ها، به ایران وارد می‌شدند. مشکلات این بخش، پیش از این هم بازار گردشگری داخلی را کاهش داده بود، برای مثال افزایش قیمت بلیت پرواز ایرلاین‌های عمان – ایران باعث شد تا عمان ترجیح دهد گردشگران «توریست سلامت »این کشورها با ایرلاین‌های عمانی به ایران سفر کنند. هواپیمایی کشوری در تمام این سال‌ها احساس خویشی و نزدیکی چندانی با صنعت گردشگری ایران نداشته است؛ گران کردن بلیت داخلی هواپیما سال‌ها است باعث شده تا بخشی از مسافران ایرانی، سفر به ترکیه یا دوبی را جایگزین سفر به کیش کنند. براساس آمارهایی که «حرمت‌الله رفیعی» رئیس هیأت مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی کشور به رسانه‌ها می‌دهد، کمتر از یک درصد مردم با هواپیما سفر می‌کنند و مطابق همین آمار بیش از ۶۵ درصد از همین یک درصد استفاده‌کنندگان از حمل‌ونقل هوایی، بخش دولتی است.
بخش خصوصی گردشگری داخلی هم برخلاف این بار خیلی به موضوع ورود نمی‌کند. بسیاری از آژانس‌های گردشگری ایران در حوزه گردشگری خروجی کار می‌کنند. سفر ایرانی‌ها به کشورهای خارجی بازار آنها را رونق می‌دهد. بخش خصوصی به تازگی و در یکی دو سال اخیر بعد از بالا رفتن قیمت ارز، کاهش قیمت پول داخلی، کاهش سفر ایرانی‌ها به خارج از کشور به سمت جذب گردشگران داخلی آمده است، اما تصمیم اخیر سازمان هواپیمایی تیر آخر بود؛ گردشگران کشورهای همسایه را از ایران می‌گرفت و دو دستی تقدیم هند و ترکیه می‌کرد. هند و ترکیه رقیب ایران بویژه درحوزه گردشگری سلامت هستند. دلاری شدن بلیت اتباع خارجی پای وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت امور خارجه را هم به ماجرا باز کرد، هرچند منتقدان وزارت میراث فرهنگی اعتقاد دارند ، ضرغامی می بایست زیر میز می زد. در نهایت ورود رستم قاسمی مسأله را فیصله داد. او دیروز اعلام کرد:«از این به بعد فروش بلیت پروازهای داخلی با دلار را نخواهیم داشت. این موضوع یکشنبه ۱۲ تیر به ایرلاین‌ها به‌صورت مکتوب ابلاغ شده است. در جلسه‌ای هم که مدیران ایرلاین‌ها با رئیس سازمان هواپیمایی کشوری داشته‌اند، این ممنوعیت به آنها اعلام شده است. هیچ ایرلاینی حق ندارد بالاتر از آنچه در وبسایت سازمان هواپیمایی کشوری منتشر شده، اقدام به فروش بلیت پرواز داخلی کند.»