هیاهوی بسیار برای هیچ

زهره صفاری/ نخستین سفر رئیس‌جمهور امریکا به خاورمیانه گرچه با دستور کار مهمی از سوی کاخ سفید بزرگنمایی شد اما به باور کارشناسان نه تنها در معادلات منطقه‌ای تأثیر بسزایی نخواهد داشت که بسیاری آن را شکستی بزرگ در سیاست‌های جو بایدن می‌دانند و معتقدند، این سفر بدون نتیجه خاصی به پایان خواهد رسید. بایدن دیروز تور خاورمیانه‌ای خود را با پروازی به سرزمین‌های اشغالی آغاز کرد و قرار است فردا در ادامه این سفر به جده رفته و ضمن دیدار با ملک سلمان و ولیعهد جوانش محمد بن سلمان، در نشست شورای همکاری خلیج فارس نیز شرکت کند. براساس آنچه رسانه‌های امریکایی درباره اهداف این سفر نوشته‌اند، مهم‌ترین مسائل خاورمیانه شامل موضوع هسته‌ای ایران، عادی‌سازی روابط عربستان و رژیم صهیونیستی و مسأله فلسطین، سرفصل‌های مذاکرات رئیس‌جمهور ایالات متحده در این سفر چند روزه را تشکیل می‌دهد اما از آنجا که به طور مثال با توجه به موضعگیری‌های ایران، جایگاه رژیم صهیونیستی نمی‌تواند بر سیاست امریکا در قبال مسأله هسته‌ای تأثیری بگذارد یا روند آن را تغییر دهد به نظر می‌رسد این سرفصل‌گذاری‌ها بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته باشد.
شکست سیاست‌های بایدن
به باور کارشناسان نیویورک تایمز گرچه جو بایدن ملاقات با مقامات رژیم صهیونیستی و سعودی‌ها را با جملاتی مانند «نخستین پرواز یک رئیس جمهور امریکا از رژیم صهیونیستی تا جده» به‌عنوان یک حرکت سیاسی مهم در دوران خود یاد کرده است اما نگاهی به وعده‌ها و اظهارات او در کمپین انتخاباتی سال 2020 و «مطرود» خواندن «بن سلمان» به خاطر طراحی قتل فجیع «جمال خاشقجی» روزنامه‌نگار منتقد سعودی، این اظهارات را بیش از یک افتخار، توجیه شکستی نشان می‌دهد که «بایدن» بواسطه سفر به عربستان متحمل خواهد شد. او حتی به «بن سلمان» این فرصت را می‌دهد تا با میزبانی از رئیس‌جمهور امریکا، برای خود یک امتیاز بزرگ بگیرد.از سوی دیگر به نوشته «واشنگتن پست»، «بایدن» در سفر به عربستان حتی نمی‌تواند نسخه توافق ابراهیم را برای عادی‌سازی سعودی‌ها با رژیم صهیونیستی قطعی کند. «گورن»، تحلیلگر سیاسی در این باره به «شینهوا» گفت: «توافق عادی‌سازی روابط میان عربستان و رژیم صهیونیستی هدفی به مراتب دورتر از سفر «بایدن» به عربستان خواهد بود چراکه اختلافات گسترده‌ای میان قدرت‌های منطقه‌ای همچنان وجود دارد و امریکا نمی‌تواند برای تغییر در اولویت منافع آنها اغراق کند.»موضوع دیگری که معادلات «بایدن» در آن جواب نخواهد داد حل مناقشه فلسطین و رژیم صهیونیستی است. «جاناتان رینهولد»، رئیس بخش مطالعات سیاسی دانشگاه «بار-ایلهان» در این باره معتقد است: «کاخ سفید درصدد است تا این مناقشه را کنترل و مدیریت کند اما امریکا در این میان بدون در نظر گرفتن اولویت طرف فلسطینی، سعی دارد طرح دو دولتی را پیاده کند. با این حال در عمل، شکاف داخلی احزاب فلسطینی که تلاش‌هایی برای حل آن در جریان است و بحران سیاسی تل آویو مذاکرات در این باره را بی‌ثمر خواهد کرد.» .
کاخ سفید با بهانه کردن قیمت بالای گازوئیل، سعی در توجیه سفر بایدن به عربستان دارد. این در حالی است که سیاست‌های تحریمی امریکا علیه ایران، ونزوئلا و روسیه عمده‌ترین دلیل این افزایش بها به شمار می‌رود. «چاس فریمن»، دستیار سابق وزیر دفاع امریکا در امور امنیت بین‌المللی معتقد است: «عربستان نمی‌تواند به تنهایی اوپک را هدایت کند یا قیمت‌های جهانی را پایین بیاورد. در عین حال تلاشی هم در این باره نخواهد کرد. با این شرایط می‌توان چنین نتیجه گرفت که کاخ سفید در برنامه‌ریزی این سفر منافع خود را به ارزش‌های سیاست خارجی امریکا ترجیح داده است.»