موتور امریکایی برای ماشین کودتا

بنفشه غلامی/  «جان بولتون»، استراتژیست کاخ سفید در دولت دونالد ترامپ و مشاور امنیت ملی وی، در آخرین ساعات روز سه‌شنبه اندکی بعد از به پایان رسیدن جدیدترین جلسه کمیته تحقیق کنگره امریکا درباره شورش 6 ژانویه، در مصاحبه‌ای با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» اعتراف کرد، دولت ترامپ در تلاش برای کودتا در شماری از کشورها بوده و وی نقش زیادی در چنین تکاپویی داشته است.
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، ساعتی بعد از نشست کمیته تحقیق 6 ژانویه در کنگره امریکا که در خلال آن قانونگذاران رئیس‌جمهور سابق این کشور را متهم کردند، در آخرین تلاش‌هایش برای ماندن در قدرت، هواداران خود را تحریک کرده بود تا به ساختمان کنگره امریکا حمله کنند، جان بولتون در یکی از برنامه‌های شبکه خبری «سی‌ان‌ان» حاضر شد و در حمایت از ترامپ، گفت: «او در حد و اندازه‌ای نیست که بتواند یک کودتای برنامه‌ریزی شده راه بیندازد.» مشاور امنیت ملی سابق امریکا سپس جمله‌ای را بیان کرد که عمق مداخله‌جویی دولت ترامپ در سایر کشورها را به نمایش می‌گذاشت. بولتون گفت: «به عنوان کسی که به طراحی کودتاها کمک کرده و نه کسی که فقط اطلاعاتی درباره چگونگی به راه انداختن کودتا در کشورهای دیگر دارد، به شما می‌گویم که چنین چیزهایی کار زیادی از تفکر، برنامه‌ریزی و استراتژی گرفته تا حمایت از جریان‌ها را می‌طلبد و ترامپ کسی نبود که بتواند چنین کاری انجام دهد.» بلافاصله بعد از بیان این جمله «جیک تاپر»، مجری این برنامه با گرفتن مچ استراتژیست سابق کاخ سفید، از او پرسید منظورش چه تلاش‌هایی است؟ بولتون هم که همواره به عنوان یک جمهوری‌خواه تندرو شناخته شده و او را عاشق به راه انداختن جنگ و براندازی رژیم‌ها در کشورهایی که دشمن آنها است، توصیف می‌کنند، با آرامش تمام به اعتراف‌های خود ادامه داد و گفت: «نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم. تلاش‌هایی بود که موفقیت‌آمیز نبودند.» او سپس بدون اینکه به نام کشور ونزوئلا یا «نیکولاس مادورو» اشاره کند، گفت: «نه اینکه بگویم خیلی روی آن کار کردم. اما دیدم اپوزیسیونی وجود دارد که می‌خواهد رئیس‌جمهور کشور خود را که غیر‌قانونی انتخاب شده بود، سرنگون کند. بنابراین وارد عمل شدم اما در نهایت این اپوزیسیون شکست خورد.»
اشاره بولتون به وقایع سال 2019 بود که در کسوت مشاور امنیت ملی امریکا آشکارا به درخواست‌های «خوان گوایدو»، رهبر اپوزیسیون ونزوئلا که مدعی بود انتخاب دوباره «مادورو» غیر‌قانونی است، پاسخ مثبت داد اما «مادورو» توانست مقابل هجمه‌های خارجی بایستد و به آنان اجازه مداخله‌جویی در کشور خود را ندهد.
پس از این اعترافات بولتون، مجری که خواهان دریافت اطلاعات بیشتری بود، به وی گفت: «احساس می‌کنم چیزهایی دیگری هم (به جز ونزوئلا) هست که به من نمی‌گویید.» و بولتون بدون اینکه به نام کشور دیگری اشاره کند، گفت: «بله، یقیناً چیزهای دیگری هم هست.»
بنا بر گزارش «رویترز»، جان بولتون درحالی این اعتراف‌ها را بیان کرده که تا کنون هیچ کدام از مقامات دولتی امریکا حاضر نشده‌اند به مداخله‌جویی‌های امریکا در سایر کشورها و ایجاد ناآرامی در آنها اذعان کنند اما سال‌ها است، کارشناسان و ناظران مسائل امریکا به این دست اقدامات امریکا انتقاد و تأکید کرده‌اند، امریکا در وقایع تأثیر‌گذار شماری از کشورها نقش مستقیم داشته است که از جمله آنها می‌توان به نقش واشنگتن در سرنگونی «محمد مصدق»، نخست‌وزیر ملی‌گرای ایران در سال 1953، جنگ ویتنام و در 20 سال اخیر به راه انداختن جنگ در افغانستان و عراق اشاره کرد.

واکنش‌ها به اعتراف بولتون
اعترافات خونسردانه «بولتون» با واکنش‌های بسیاری چه بین سیاستمداران داخل این کشور و چه خارج از آن و همچنین روزنامه‌نگاران مواجه شد. «رند پال»، سناتور جمهوری‌خواه در توئیتی نوشت: «یکی از افتخارآمیزترین لحظات عمرم زمانی بود که اجازه ندادم بولتون وزیر خارجه امریکا شود.» «دیمیتری پولیانسکی»، معاون نماینده روسیه در سازمان ملل نیز در پیامی توئیتری نوشت: «عجب راز آشکاری! این را همه می‌دانند که امریکا برای براندازی رئیس‌جمهور ونزوئلا در تکاپو بود. حالا همه منتظریم تا اعترافی هم درباره نقش حیاتی امریکا در کودتای 2014 موسوم به «قیام میدان» در اوکراین بشنویم که آن هم راز آشکار دیگری است.»
روزنامه‌نگاران امریکایی هم به سخنان «بولتون» واکنش نشان دادند. اغلب آنها سخنان مشاور امنیت ملی سابق امریکا را اعتراف او به اقدامی معادل جنایت جنگی توصیف کردند. در همین ارتباط «دیکنز اولو»، خبرنگار «بی‌بی‌سی» در کنیا در توئیتی نوشت: «بولتون که در عالی‌ترین سمت‌های دولتی امریکا همچون سفیر این کشور در سازمان ملل خدمت کرده است، بسادگی تمام به خود می‌بالد که در برنامه‌ریزی برای کودتا در کشوری دیگر نقش داشته!» «ناتاشا برتراند»، تحلیلگر «سی‌ان‌ان» نیز در توئیتر خود نوشت: «کودتاچی بودن، افتخار نیست.»