بازار میلیاردی تبلیغات اینستاگرامی

میترا جلیلی
خبرنگار

شاید اگر روزی می‌شنیدید که شیرین زبانی یک کودک، سفر و گشت و گذار، نمایش سبک زندگی و دکوراسیون خانه و رستوران‌گردی درآمدزاست، باور نمی‌کردید ولی امروزه شاهد درآمدزایی برخی افراد از روند معمول زندگی‌شان در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه اینستاگرام هستیم؛ اینفلوئنسرهایی که گفته می‌شود برای یک استوری حتی تا 150 میلیون تومان طلب می‌کنند و درآمد ماهانه آنها گاه تا چندین میلیارد تومان می‌رسد. همین درآمد بالا سبب شد تا چندی پیش موضوع مالیات بر درآمد اینفلوئنسرها به میان بیاید. حالا به نظر می‌رسد این موضوع وارد فاز تازه‌ای شده است و در تازه‌ترین خبر، جهانگیر رحیمی، مدیرکل دفتر طراحی و تحلیل فرایندهای مالیاتی از شناسایی ۲۲۰ اینفلوئنسر اینستاگرامی براساس بند ذ تبصره ۶ بودجه در درگاه سازمان امور مالیاتی خبر داده و یادآور شده است که این افراد تا پایان تیرماه فرصت دارند نسبت به تسلیم اظهارنامه اقدام کنند. البته در ادامه قطعاً تعداد این اینفلوئنسرها افزایش می‌یابد. شاید برای شما هم جذاب باشد که بدانید درآمد اینفلوئنسرها در ایران چقدر است و حوزه فعالیت کدامیک از این فعالان شبکه‌های اجتماعی، بیشتر مورد توجه کاربران قرار دارد؟

این تعرفه‌های تبلیغاتی بی‌قاعده
عادل طالبی، دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی از نظر تعداد دنبال‌کننده، اینفلوئنسرها را به گروه‌های مگا، ماکرو، میکرو و نانو تقسیم می‌کند و می‌افزاید: معمولاً صفحاتی با بیش از یک میلیون فالوئر را مگا اینفلوئنسر محسوب می‌کنیم، اینفلوئنسرهایی با بیش از 100 هزار دنبال‌کننده را ماکرو، بین 10 تا 100 هزار را میکرو و کمتر از 10هزار دنبال‌کننده را نانو نام‌گذاری می‌کنیم.
به گفته وی، سنجه‌های مختلفی برای اعلام تعرفه‌های تبلیغاتی توسط این اینفلوئنسرها در نظر گرفته می‌شود که یکی از آنها را می‌توان تعداد فالوئرها دانست ولی این قاعده کلی نیست و اینفلوئنسرهایی با تعداد دنبال‌کننده کمتر از یک میلیون هم وجود دارند که بدون هیچ دلیل خاصی برای تبلیغ در یک پست اینستاگرامی، چند ده میلیون طلب می‌کنند. شاید این موضوع را بتوان با گوشی‌های پرچمدار برندهای مطرح تلفن همراه مانند اپل مقایسه کرد. با این که در ایران برای مالکیت این گوشی باید حتی بیش از چند برابر قیمت تمام شده و واقعی آن پرداخت کرد ولی بالاخره خریدار دارد، این اینفلوئنسرها هم بازار خود را دارند و بر سر تعرفه تبلیغاتی خود می‌مانند.
طالبی اعتقاد دارد تعرفه‌های تبلیغاتی اینفلوئنسرها تنها به تعداد فالوئر مربوط نمی‌شود و سنجه‌های دیگری همچون نرخ انگیجمنت(نرخ تعامل) نیز در این زمینه نقش آفرینی می‌کنند. نرخ تعامل اینستاگرام عددی است که نشان می دهد چقدر موفق شده‌ایم با مخاطبان پیج خود تعامل داشته باشیم و شامل فاکتورهایی مانند تعداد لایک، تعداد کامنت‌ها، ذخیره و اشتراک‌گذاری پست و سایر سنجه‌های پست‌های صفحات است. بالا بودن این عدد بدین معناست که صفحه و محتوای آن برای مخاطبانش جذاب بوده و وی را ترغیب کرده که با محتوا تعامل داشته باشد.
دبیر انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی می‌گوید: امسال به طور متوسط نسبت به سال قبل افزایش 80 تا 120درصدی تعرفه‌های تبلیغاتی در اینستاگرام را شاهد هستیم. به‌عنوان مثال سال گذشته تعرفه تبلیغات در یک پیج اینستاگرامی با حدود 50هزار دنبال‌کننده، 700هزار تومان بود ولی این رقم حالا به یک میلیون و 500هزار تومان برای هر استوری برای همان اینفلوئنسر رسیده است.
طالبی ادامه می‌دهد: هرچند گفته می‌شود اینفلوئنسرها درآمد ماهانه بین 300میلیون تا 2میلیارد تومان دارند ولی این ارقام به موارد مختلفی بستگی دارد به‌عنوان مثال در مناسبت‌هایی مانند روز دختر، روز زن، ولنتاین یا در روزهای منتهی به عید نوروز، میزان تقاضا برای تبلیغات بالا می‌رود. به این ترتیب تعداد پست‌ها یا استوری‌ها در یک روز بیش از قبل می‌شود و به موازات آن، درآمدهای تبلیغاتی اینفلوئنسرها نیز افزایش چشمگیری می‌یابد ولی در زمان‌هایی هم ممکن است درآمد بالایی نداشته باشند.
وی یادآور می‌شود: به طور کلی فعالان حوزه مد و لباس، سبک زندگی، آرایش، کودکان و غذا و رستوران تعرفه‌های تبلیغاتی بالاتری دارند تا جایی که حتی ما اینفلوئنسرهایی داریم که برای یک استوری 24ساعته، تا 90میلیون هم هزینه تبلیغات دریافت می‌کنند.
طالبی در پاسخ به این سؤال که اصولاً کسب و کارها بر چه اساسی پیج‌های اینستاگرامی را برای تبلیغات انتخاب می‌کنند، گفت: بسیاری، تنها به تعداد فالوئر و نرخ تعامل نگاه می‌کنند اما افراد خبره‌تر علاوه بر این موارد، جامعه هدف برایشان اهمیت زیادی دارد و به سنجه‌های کیفی هم توجه می‌کنند. برای این افراد تیپ و تعداد کامنت‌ها نیز اهمیت دارد به‌عنوان مثال اگر بخش عمده کامنت‌ها را ایموجی‌ها تشکیل بدهند این به معنای آن است که احتمالاً تعداد دنبال‌کننده‌های فیک یا بی‌کیفیت در این صفحه زیاد است پس به این پیج تبلیغات نمی‌دهند. ازسوی دیگر این افراد با خواندن کامنت‌ها وعکس پروفایل افرادی که کامنت گذاشته‌اند می‌توانند انتخاب درست تری داشته باشند، یعنی تلاش می‌کند تا متناسب با دنبال‌کننده‌ها و کامنت‌ها جامعه هدف را پیدا کنند، یعنی از نحوه تعامل مخاطب و اینفلوئنسر و نوع مخاطبان درمی یابند که این اینفلوئنسر برای تبلیغات آنها مناسب است یا خیر. همچنین ابزارهای حرفه‌ای برای ارزیابی صفحات وجود دارد که مخاطبان صفحات را ارزیابی می‌کنند و بر اساس آن، صفحات برای تبلیغات انتخاب می‌شوند. آنهایی هم که خودشان تخصصی در تحلیل و ارزیابی صفحات ندارند معمولاً به آژانس‌های نظارتی دیجیتال مارکتینگ که خودشان کار اجرا یا واسطه‌گری برای تبلیغات اینترنتی را انجام نمی‌دهند مراجعه می‌کنند. این نوع آژانس‌ها هم برای مشاوره و هم برای انتخاب اینفلوئنسرها و بسترهای تبلیغاتی، گزینه‌های مناسبی هستند.

غذا با درآمد میلیونی
اینفلوئنسرهای حوزه غذا و رستوران گردی هم جزو پردرآمدترین‌ها هستند. تعرفه تبلیغاتی اینفلوئنسرهای حوزه غذا که تنها با گشت و گذار در رستوران‌ها، کافی شاپ‌ها، فروشگاه‌های مواد غذایی، بستنی فروشی‌ها و... تولید محتوا می‌کنند هم متفاوت است. یک پیج که 1.4میلیون فالوئر دارد برای تبلیغ رستوران یا فروشگاه، پست و استوری را به‌صورت همزمان نمایش می‌دهد و هزینه یک پست با 10 اسلاید فیلم یک دقیقه‌ای به همراه یک استوری 15ثانیه‌ای 20میلیون تومان است. تعرفه هر استوری وی نیز 6میلیون تومان است هرچند بیشتر تبلیغات وی به‌صورت پست انجام می‌شود. با نگاهی به صفحه این اینفلوئنسر می‌بینیم که به طور متوسط روزانه 2 عدد پست تبلیغاتی قرار دارد و می‌توان تخمین زد که درآمد این اینفلوئنسر ماهانه از یک میلیارد تومان فراتر می‌رود.
یکی دیگر از اینفلوئنسرها که 1.8میلیون دنبال‌کننده دارد هم تنها به درخواست‌های تبلیغاتی پاسخ می‌دهد که حتماً یک فیلم از رستوران یا فروشگاه خود برای ادمین ارسال کنند وگرنه خبری از اعلام تعرفه نیست، اما جست‌و‌جوی ما نشان می‌دهد که وی روزانه به طور متوسط 3 پست تبلیغاتی دارد و البته بعضی روزها هم این تعداد به 4یا 5عدد هم می‌رسد البته حساب این پست‌ها از استوری‌هایش که حداقل 8میلیون تومان برای 3استوری حضور در محل طلب می‌کند متفاوت است و با این حساب می‌توان حدس زد که درآمد وی که حالا دیگر تبلیغاتش از مرزهای کشور هم فراتر رفته و به معرفی هتل‌ها، رستوران‌ها، تورلیدرها، آژانس‌های مسافرتی، کارهای اقامت و... در کشورهای دیگر از استانبول گرفته تا سنگاپور و بارسلونا می‌پردازد احتمالاً ماهانه به دو میلیارد تومان یا حتی بیشتر هم می‌رسد.
این بازار آنقدر جذاب شده که یکی دیگر از اینفلوئنسرهای حوزه غذا در اینستاگرام به‌صورت خانوادگی به این حوزه وارد شده‌اند و حالا دیگر برادر و خواهر وی نیز به عرصه تبلیغات اینستاگرامی وارد شده‌اند.جذابیت این بازار برای وی به حدی بوده که یک اپلیکیشن و سایت هم طراحی کرده است. وی که 2میلیون دنبال‌کننده دارد به درخواست ما برای بیان تعرفه تبلیغات، پاسخی نداد. هرچند برخی وی را یکی از پردرآمدترین اینفلوئنسرهای حوزه غذا می‌دانند ولی درمقابل، برخی دیگر می‌گویند ازآنجا که تعرفه‌های وی بالاتر از حد متعارف است نمی‌توان درآمدی بیش از 2میلیارد تومان برای وی متصور بود.
جالب اینجاست اینفلوئنسرهایی که در پیج‌های خود به آموزش غذا می‌پردازند و بعضاً آموزش‌هایشان از کیفیت بالایی هم برخوردار است، تعرفه نسبتاً پایین تری برای تبلیغات خود دارند، البته ذکر این نکته ضروری است که تعداد فالوئرهای آنها هم قابل مقایسه با رستوران گردها نیست. یکی از این اینفلوئنسرها با 360هزار فالوئر برای2استوری تعرفه 2.5میلیون تومانی قرار داده است و به طور متوسط هم روزانه 3 تبلیغ در استوری انجام می‌دهد. با این حساب می‌توان تخمین زد که این اینفلوئنسر درآمدی بالای 200میلیون تومان تنها ازطریق استوری خواهد داشت و هزینه پست‌های تبلیغاتی وی هم جداگانه است هرچند تعداد پست‌های تبلیغاتی وی کم است.
تعرفه تبلیغاتی یکی دیگر از پیج‌های آشپزی هم که بیشتر به‌صورت استوری تبلیغ می‌کند، 12میلیون تومان برای 5استوری است. برای این پیج که تقریباً روزانه یک معرفی دارد می‌توان درآمدی بالای 300میلیون تومان متصور بود. دسته‌ای از اینفلوئنسرها هم در زمینه سفر فعالیت دارند. یکی از آنها با 216هزار فالوئر برای استوری‌های سریالی 10میلیون تومان هزینه تبلیغاتی دریافت می‌کند. تعرفه تبلیغاتی یک اینفلوئنسر دیگر با یک میلیون دنبال‌کننده برای تک استوری 3میلیون، دو استوری 5.5میلیون، 3استوری 6.5میلیون و برای استوری‌های سریالی هم 9میلیون تومان است.
این خنده‌های 30میلیون تومانی
وقتی نوبت به طنز و سرگرمی می‌رسد با قیمت‌های مختلفی مواجه می‌شویم. هزینه تبلیغات یک اینفلوئنسر این حوزه با بیش از 19میلیون دنبال‌کننده برای استوری یک عکس 5میلیون تومان و برای استوری به‌صورت ویدیو 6میلیون تومان است، البته ماجرا به اینجا ختم نمی‌شود و اگر بخواهید وی با زبان طنز خود کالا یا خدمات تان را تبلیغ کند مجبورید هزینه‌اش را هم پرداخت کنید که این رقم به 15میلیون تومان می‌رسد. اگر هم برای ضبط این استوری 15ثانیه‌ای علاقه دارید که این فعال حوزه طنز در مجموعه شما حضور یابد، مجبورید 30میلیون تومان هزینه تبلیغات بپردازید. وی تقریباً هر روز تبلیغ دارد و بیشتر تبلیغات وی نیز بیش از یک استوری هستند.به نظر می‌رسد وی نیز درآمد قابل توجهی از محل تبلیغات اینستاگرامی خود دارد. اینفلوئنسر دیگر فعال در این حوزه با 630هزار دنبال‌کننده، برای هر استوری 850هزار تومان دریافت می‌کند و روزانه حداقل 3 کالا یا خدمات در این پیج معرفی می‌شود و ممکن است به یک کالا بیش از یک استوری اختصاص دهد. اگر وی روزانه 3تبلیغ تک استوری داشته باشد، حداقل درآمد وی در یک ماه حدود 100میلیون تومان یا بیشتر می‌شود. یک اینفلوئنسر دیگر با یک میلیون فالوئر برای هر استوری یک میلیون و 200هزار تومان و دیگری با 2.2میلیون دنبال‌کننده برای هر استوری 3میلیون تومان طلب می‌کند.
با گشت و‌گذاری در پیج‌های پوشاک نیز دریافتیم یک اینفلوئنسر این حوزه با 119هزار دنبال‌کننده برای 2استوری تبلیغاتی 3میلیون تومان، 3استوری رقم 4.5میلیون تومان و برای 6استوری هم 8.5میلیون تومان دریافت می‌کند. در صفحات روانشناسی و انگیزشی هم یک اینفلوئنسر با 429هزار دنبال‌کننده، برای هر استوری 6.5میلیون تومان دریافت می‌کند اما رصد ما نشان می‌دهد که وی هر روز تبلیغات انجام نمی‌دهد. صفحات سفر و گردشگری هم درآمد بالایی از محل تبلیغات اینستاگرامی خود دارند. 

برش
​​​​​​​
رشد اینفلوئنسرها در سال 1400

طبق گزارش یک مرکز پژوهشی تعداد کاربران اینستاگرام از۲۴میلیون نفر در سال ۹۶ به ۴۸میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ رسیده یعنی طی ۴سال رشد 2برابری داشته است. رشد فالوئر کاربران برتر شامل سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای اینستاگرام هم نسبت به کاربران معمولی، افزایش قابل‌توجهی داشته است.
مقایسه آمار این مرکز در سال ۹۹ و ۱۴۰۰ نشان می‌دهد تعداد کل کاربران اینستاگرام از ۴۷میلیون به ۴۸میلیون نفر افزایش یافته است. همچنین تعداد کاربرانی که یک‌هزار و بیش از یک‌هزار دنبال‌کننده دارند از ۶۰۰کاربر در سال ۹۹ به یک‌هزار کاربر در سال ۱۴۰۰ رسیده است. در این بازه زمانی، تعداد کاربران پرفالوئر نیز افزایش یافته و می‌توان نتیجه گرفت کاربران جدید اغلب به‌ دنبال پیگیری صفحات جذاب و کاربران پرفالوئر هستند و حتی برای خرید از پیج‌های فروش وارد این اپ شده‌اند و به‌ دنبال تولید محتوا و ارتباط‌‌‌گیری با کاربران دیگر و تأثیرگذاری بر سایر کاربران نیستند. همچنین طبق این آمار، کاربران اینستاگرام در سال 1400 حدود یک میلیارد پست اینستاگرامی منتشر کرده‌اند کـه در قیـاس بـا تلگـرام و توئیتر رقـم قابل‌توجهی اسـت.
از سوی دیگر اینستاگرام سبب حذف هزینه‌هایی مانند اجاره مغازه یا فروشگاه، سرمایه‌گذاری کلان ابتدای کار و حتی حذف هزینه سربار شده‌ است و بررسی‌های مرکز پژوهشی «بتا» نشان می‌دهد در سال 99 بیش از یک‌ میلیون و ۷۰۰هزار کسب‌وکار در اینستاگرام فعالیت داشته‌اند. از این رقم، حداقل ۲۰۰هزار کسب‌وکار بزرگ و متوسط  و ۵۰۰هزار کسب‌وکار استانی و بومی فعالیت دارند که هر کدام منبع درآمد ماهانه یک یا چند نفرهستند. در این بین یک میلیون صفحه هم در اینستاگرام وجود دارد که درآمد حداقلی دارند.