«دارویار» هم به نفع تولید کننده، هم به نفع مردم

گروه اجتماعی/ «از ۲۳تیرماه طرح دارویار در سراسر کشور به اجرا درآمد. با اجرای این طرح همه مردم تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند و از قاچاق معکوس دارو جلوگیری می‌شود. همچنین در این طرح داروهایی که پیش از این به قیمت آزاد فروخته می‌شدند، بیمه می‌شوند تا قیمت دارو برای بیماران کاهش یابد.» ولی همه این گزاره‌هایی که در چند جمله بالا آمد چه معنایی دارد و چگونه محقق می‌شود؟
با حذف ارز ترجیحی که در فاز اول تنها برای داروهای تولید داخل که مواد اولیه آن با ارز ترجیحی وارد می‌شد عملیاتی می‌ شود، انتظار این است که با افزایش قیمت دارو رو‌به‌رو شویم اما دولت با اجرای طرح دارویار درواقع پرداختی بیماران تحت پوشش بیمه را بدون هیچ‌گونه افزایشی نگه می‌دارد. به بیان دیگر با حذف ارز ترجیحی از داروهای تولید داخل، مابه‌التفاوت آن به بیمه‌ها پرداخت شده است. در خصوص عدم حذف ارز ترجیحی برای داروهای وارداتی نیز سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در توئیتی تصریح کرد که ‏ارز ترجیحی داروهای وارداتی تا پایان سال ۱۴۰۱ حذف نمی‌شود و همچنین ‏ارز ترجیحی داروهای وارداتی حتی آنها که مشابه داخلی و سهم بازار قابل توجه دارند نیز تا پایان سال ۱۴۰۱ حذف نمی‌شود اما باز‌هم به عدم افزایش قیمت آنها اشاره کرد و نوشت: قیمت این داروها نیز تغییری نخواهد کرد، هر چند باید گفت 97درصد داروهای مصرفی کشور تولید داخل است.
با جمع‌بندی این موارد باید گفت این جمله که «دارو گران می‌شود، اما پرداختی از جیب مردم تغییری نخواهد کرد» مهم‌ترین تعریفی است که می‌توان از طرح دارویار ارائه داد. نکته مهم در این خصوص زیرساخت‌ها و عواید اجرای آن است. درخصوص زیرساخت‌ها مهم‌ترین اقدام شمولیت افراد تحت پوشش بیمه است. با تلاش دولت طی ماه‌های اخیر جهت تحت‌پوشش وسیع قرار دادن مردم رو‌به‌رو هستیم به طوری‌که طبق آخرین آمار، در مجموع حدود ۴۶میلیون نفر از جمعیت کشور تحت‌پوشش بیمه سلامت هستند و باقی بیمه شدگان هم تحت‌پوشش سازمان تأمین‌اجتماعی قرار دارند و بیمه‌های دیگر درصد کمتری از جمعیت را تحت پوشش دارند، اما می‌توان گفت بالغ بر 95درصد مردم در کشور بیمه درمانی هستند و حتی با اجرای این طرح برای آن افرادی که تحت پوشش بیمه درمانی نیستند نیز افزایش پرداختی از جیب رخ نمی‌دهد. وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام کرد: برای کسانی که پوشش بیمه درمانی ندارند، بدون در نظر گرفتن دهک‌بندی، بیمه رایگان به مدت سه ماه برقرار می‌شود.
برخوردار ی از خدمات دارویی با نرخ کم
دکتر بهرام عین‌اللهی گفت: برای اجرای طرح دارویار به شکلی که باعث رضایتمندی همه مردم شود، طبق مصوبه‌ای که در آخرین جلسه بیمه‌ها داشتیم مقرر شد خدمات بیمه‌ای در طرح دارویار برای تمام مردم به مدت سه ماه رایگان شود. افرادی که تحت‌پوشش بیمه نیستند و آزمون وسع نداده‌اند در این مدت فرصت دارند با مراجعه به سامانه بیمه سلامت، نسبت به بیمه خود اقدام کنند و آزمون وسع بدهند. در طرح دارویار افرادی که نسخه دارند و تحت‌پوشش بیمه هستند می‌توانند از خدمات دارویی با نرخ کم برخوردار شوند. در این طرح افزایش قیمت دارو نخواهیم داشت و حتی در برخی موارد شاهد کاهش قیمت داروها نیز خواهیم بود. در قانون بودجه رقمی معادل سه میلیارد دلار برای مابه‌التفاوت ارز ترجیحی و ارز نیمایی در بخش سلامت لحاظ شده است.
اما در آن سوی ماجرا صاحبان صنایع داروهای انسانی در ایران نیز از اجرای این طرح راضی هستند. رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران با اشاره به تأثیرات اجرای طرح «دارویاری» در حوزه تولید، قیمت و وضعیت کمبودهای دارویی نیز پیش از این به ایسنا، گفته بود: طرح دارویاری طرح خوبی است و به نظر من وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای طراحی و نحوه اجرای این طرح تلاش زیادی نموده و شهامت و جسارت بسیار خوبی به خرج داده‌اند.
سهم پرداخت از جیب بیمار در حد شهریور ۱۴۰۰ می‌ماند
نکته مهمی که وی نیز به آن اشاره کرده این است که در بودجه ۱۴۰۱ تکلیف ارز دارو کاملاً برای دولت مشخص شده بود و تأکید وی نیز این بود که پرداخت در حوزه دارو در سال 1401 از جیب مردم، نباید از شهریور ۱۴۰۰ بیشتر شود. حالا در واقع با این طرح افزایش پوشش بیمه‌ای را داریم که باعث می‌شود با وجود حذف ارز ترجیحی عملاً سهم پرداخت از جیب بیمار در حد شهریور ۱۴۰۰ بماند.
حالا اما به نظر می‌رسد با اجرای این طرح، هم فعالان صنایع داروسازی راضی باشند چون امکان افزایش قیمت را دارند و هم مردم، چراکه مابه‌التفاوت این افزایش قیمت را دولت عملاً با افزایش پوشش بیمه‌ای جبران می‌کند. نکته مهمی که چندین سال است همه بر آن اذعان دارند این است که تغییر سیاست ارزی امری لازم بود چراکه فسادی که در این میان ایجاد شده بود و ایجاد یک چرخه معیوب که حتی به کمبود اقلام دارویی در بازار می‌انجامید، چالش‌های متعددی را به وجود آورده بود. با این طرح بحث کمبود دارو نیز رفع می‌شود و پیش‌بینی‌‌ها حکایت از آن  دارد که تا دو ماه آینده کمبودهای دارویی مربوط به بخش تولید داخلی به حداقل برسد. طبق آنچه در سامانه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اعلام شده بود در حال حاضر کمبودهای کلی دارو حدود ۹۰ قلم است.وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در گفت‌و‌گویی با مردم درباره اینکه چرا ما باید کمبود دارویی داشته باشیم، گفته بود: علت این موضوع نرسیدن ارز ترجیحی مناسب و مرغوب در زمان مناسب به تولیدکننده است. با اجرای طرح دارویار کمبود دارو رفع می‌شود و این در حالی است که پیش از این در برخی مقاطع کمبودهای فصلی دارو ایجاد می‌شد. چرا ما باید کمبود سرم داشته باشیم در حالی که تولیدکننده آن را در کشور داریم؟ در طرح دارویار، یارانه سلامت و فرانشیز بیمه به مردم پرداخت می‌شود و ارائه خدمات با وضعیت مناسب و بدون تغییر در پرداختی‌ها به مردم صورت می‌گیرد.
بیمه سلامت سه ماهه رایگان برای همه
وی بار دیگر درباره اجرای طرح دارویار و استفاده مردم از خدمات بیمه سلامت رایگان اظهار داشت: تا پیش از این سه دهک اول جامعه در حدود ۶میلیون نفر به طور رایگان بیمه شدند، اما براساس مصوبه جدید همه کسانی که بیمه نیستند تا سه ماه به طور رایگان بیمه سلامت می‌شوند تا بتوانند از همه خدمات پزشکی استفاده کنند. برای اینکه طرح دارویار به شکل کامل اجرا شود و مورد رضایت مردم باشد، طبق مصوبه همه افرادی که بیمه نیستند و پیش از این نیز بیمه نداشته‌اند و آزمون وسع هم ندارند، همه این افراد تا سه ماه با توجه به کدملی  بیمه رایگان می‌شوند. در طرح دارویار امکاناتی که می‌تواند اضافه شود این است که اتباع خارجی هم اگر به‌ صورت اورژانسی به مراکز درمانی مراجعه کنند، بلافاصله باید بیمه شوند و خدمات لازم به آنها هم ارائه شود چراکه جان این افراد نیز به‌ واسطه بیماری در خطر است.
به گفته عین‌اللهی، مجلس امسال حدود شش هزار میلیارد تومان مصوب کرده است تا بیمه همگانی رایگان برای سه دهک اول جامعه انجام شود. همچنین در بحث بیماری‌های صعب‌العلاج که از نظر پزشکی این بیماری‌ها خانه‌برانداز هستند و هزینه‌های هنگفتی ایجاد می‌کنند، در این زمینه نیز مجلس حدود پنج‌هزار میلیارد تومان  مصوب کرده تا هزینه‌های بالای بیماران خاص و سرطانی پوشش داده شود.
از اثرات مثبت طرح دارویار این است که برخی داروها که تحت پوشش بیمه نبودند با اجرای طرح دارویار پوششی شدند که این مهم، کاهش هزینه‌های پرداختی از سوی مردم را به‌ دنبال دارد.۲۳۰ قلم دارو از پوشش بیمه خارج شده بود که تاکنون 119 قلم از آنها وارد چرخه بیمه شده‌اند. قاچاق معکوس دارو که آسیب جدی به حوزه صنعت داروسازی زده بود نیز با این طرح برطرف می‌شود چراکه با اجرای طرح دارویار عملاً یارانه داروها که پیش‌تر به شرکت‌های داروسازی داده می‌شد به انتهای زنجیره یعنی مردم منتقل شده که از طریق بیمه‌ها به مصرف‌کننده نهایی تخصیص می‌یابد. محصولات دارویی تولید ایران کیفیت و تکنولوژی بالایی دارند و با یارانه دولتی تولید می‌شدند که بخشی از داروهای ما به کشورهای همسایه قاچاق می‌شد در نتیجه افزایش قیمت و هدفمند شدن قیمت داروها باعث کاهش قاچاق معکوس دارو نیز خواهد شد.