بی‌تدبیری غرب؛ سردرگمی اوکراین

زهره صفاری/ اجرای شتابزده و بی‌تدبیری غرب و ناتو در ارسال کمک‌های تسلیحاتی به اوکراین، برخلاف آنچه کشورهای غربی عنوان کرده بودند نه‌تنها نتوانست معادلات جنگی را علیه روسیه تغییر دهد بلکه ارتش کی‌یف را با معضلی جدی در به‌کارگیری این سلاح‌های فوق پیشرفته روبه‌رو کرده است؛ موضوعی که کارشناسان و مقامات امریکایی و اروپایی نیز به آن اذعان داشته و نسبت به آن هشدار داده‌اند.
به گزارش «وال‌استریت ژورنال»، به اذعان مقامات اوکراینی در هفته‌های اخیر که سلاح‌های پیشرفته غربی جایگزین سیستم‌های قدیمی و تجهیزات فرسوده جامانده از زمان شوروی سابق شده است، حملات به روس‌ها شدت بیشتری گرفته اما به‌رغم خسارات وارد شده به ارتش روسیه، خروجی جنگ به‌مراتب از تصوری که نه‌تنها اوکراینی‌ها که حتی شرکای امریکایی و اروپایی‌شان داشتند فاصله زیادی دارد و همچنان این روس‌ها هستند که در میدان نبرد، دست برتر را در اختیار دارند. از سوی دیگر چالش جدی‌تر ارتش اوکراین، ارسال بدون برنامه و با فاصله تسلیحات از مبدأ کشورهای مختلف غربی است که کی‌یف را با دردسری بزرگ روبه‌رو کرده است. تحلیلگران اندیشکده دفاعی – امنیتی لندن در توضیح این امر اعلام کردند: «ساختار پیچیده سلاح‌های غربی ارسالی برای اوکراین به کابوسی بزرگ برای ارتش کی‌یف بدل شده است چرا که نه‌تنها فرایند ساخت بلکه نگهداری آن نیز نیازمند آموزش‌های بسیار گسترده است.» جک والتینگ، کارشناس سیاسی نظامی اوکراین نیز معتقد است: «هیچ یک از این سیستم‌ها ساده نیستند در واقع قطعات قابلیت جایگزینی ندارند و مسأله مهم همین است.»
این معضل در حالی مطرح است که سازمان پیمان امنیت جمعی آتلانتیک شمالی(ناتو) با اعلام بیش از هزار تعهد هماهنگ‌سازی،  تأکید بسیاری بر استانداردسازی تجهیزات تسلیحاتی دارد تا علاوه بر یافتن قطعات آن در تمامی کشورهای عضو، فروش آنها نیز سودمند باشد. اما به باور کارشناسان به نظر می‌‌رسد کشورها اهمیتی به این استانداردسازی نداده‌اند. در همین ارتباط اسکات بوستون، تحلیلگر ارشد مسائل دفاعی معتقد است: «وقتی قرار است ارتشی از سلاح‌های زمان شوروی سابق به تجهیزات جدید خیز بردارد باید بسترهای بسیاری در این راه آماده شود که مهم‌ترین آنها نگهداری و مدیریت تسلیحات جدید است.» یک نمونه ملموس این معضل، سیستم‌های پدافندی ارسالی آلمان است که کارشناسان بهره‌برداری درست از این سیستم را نیازمند دست‌کم 40 روز آموزش می‌‌دانند. همچنین با توجه به وزن 57 تنی آن، زیرساخت‌های اوکراین مانند پل‌ها و... ظرفیت تحمل آن را ندارند و بنابراین به سادگی نمی‌توان آن را در هر موقعیتی مورد استفاده قرار داد. 
هشدار کارشناسان
به باور ناظران غربی، سردرگمی ارتش اوکراین پس از دریافت تسلیحات از کشورهای مختلف اروپایی و امریکا و فضای شتابزده و پرچالش فعلی، درس بزرگی برای غرب در بحران‌های مشابه آینده دارد. یکی از مقامات ارشد امنیتی غربی نیز بر این امر صحه گذاشت و گفت: «تحلیل‌های بسیاری در کشورهای اروپایی و امریکایی درباره ساختار مؤثر سیستم‌های تسلیحاتی مطرح شده است اما آنچه همه بر آن اتفاق نظر دارند این است که باید این سیستم‌ها طوری طراحی شوند که نه‌تنها بکارگیری بلکه نگهداری و تعمیر آنها در فضای جنگی نیاز به آموزش سنگینی نداشته باشد.» از سوی دیگر اگر سیستم‌های جدید در آینده نزدیک مؤثر نباشند انگیزه کشورها برای تکرار این تدابیر در شرایط مشابه از بین خواهد رفت.