سفر بایدن نفت را 6 دلار گران تر کرد

گروه اقتصادی/ خاورمیانه در روزهای اخیر میزبان دو رئیس‌جمهور از دو کشور نفتخیز جهان بود. جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده روز جمعه 24 تیرماه، به عربستان سعودی سفر کرد و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه نیز 28 تیرماه به ایران آمد، اما واکنش‌ها و انعکاس این دو خبر در جهان متفاوت بود. سفر بایدن به عربستان که از ماه قبل مورد انتقاد رسانه‌های امریکایی بود، از نگاه رسانه‌های غربی نه تنها دستاوردی نداشت، بلکه موجب افزایش قیمت نفت خام شد. به طوری که روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی از افزایش قیمت نفت بعد از سفر بایدن به عربستان نوشت و عنوان کرد: «پس از اینکه جو بایدن نتوانست افزایش تولید نفت عربستان را تضمین کند، قیمت‌ها افزایش یافت. این موضوع قیمت سوخت و فشارها را بیشتر کرد. بایدن امیدوار بود که از عربستان سعودی برای افزایش تولید نفت تضمین بگیرد تا این موضوع به کاهش فشار کمبود عرضه جهانی نفت منجر شود، اما قیمت نفت خام شاخص برنت در روز دوشنبه پس از اینکه وزیر امور خارجه عربستان سعودی، شاهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، گمانه‌زنی‌ها را درباره افزایش تولید رد کرد، با 2.6 درصد افزایش به 103.88 دلار رسید. افزایش قیمت نفت، فشار ناشی از قیمت سوخت را افزایش می‌دهد، رانندگان با قیمت‌های بی‌سابقه بنزین و گازوئیل مواجه شده‌اند. قیمت‌ها به حدی بالا رفته که دولت از سازمان رقابت و بازار خواسته است تا بازار را بررسی کند و یافته‌های اولیه آن نگرانی‌هایی را در مورد حاشیه سود پالایشگاه‌ها ایجاد کرد.»
قیمت نفت خام روز گذشته و در زمان تنظیم این گزارش حدود 106 دلار در بشکه بود. قیمت بنزین در امریکا به گالنی 4.46 دلار رسیده است. افزایش قیمت انرژی از گاز تا بنزین، موجب شده تا تورم مصرف‌کننده در امریکا به ارقام غیر قابل قبولی برسد و تارنمای شبکه خبری سی‌ان‌ان می‌نویسد: «تورم بالا مسأله‌ای است که باعث می‌شود جوبایدن، رئیس‌جمهور امریکا نتواند ریاست جمهوری خود را حفظ کند. نتایج نظرسنجی‌ها درباره بایدن و حزب دموکرات در آستانه انتخابات میان‌دوره‌ای کنگره که کمتر از 4 ماه تا موعد برگزاری آن مانده نشان می‌دهد عاملی که می‌تواند سرنوشت ریاست جمهوری بایدن را تعیین کند تنها چیزی است که رئیس‌جمهور قدرت محدودی در مهار آن دارد.» نظرسنجی جدید سی‌ان‌ان که روز دوشنبه منتشر شد نشان می‌دهد ۷۵ درصد امریکایی‌ها تورم را بالاترین دغدغه اقتصادی خود می‌دانند؛ تورمی که ناشی از افزایش قیمت انرژی پس از همه‌گیری کرونا و آغاز جنگ روسیه و اوکراین است و سفر بایدن به عربستان هم نتوانست علاج آن باشد.
سرشکستگی، ارمغان سفر بایدن به عربستان
کارشناسان بر این باورند که یکی از علل اصلی سفر بایدن به عربستان اوجگیری قیمت بنزین در امریکا و رسیدن تورم به بالاترین نقطه 40 سال گذشته در این کشور بود؛ اما نه تنها دستاوردی برای این کشور نداشت، بلکه به اعتبار امریکا در سطح بین‌المللی و به اعتبار دموکرات‌ها در داخل ایالات متحده ضربه زد. به طوری که رسانه‌های بین‌المللی از مرگ زودهنگام دوره سیاسی بایدن –پیش از اتمام ریاست جمهوری او- می‌گویند. در این باره، فریدون برکشلی، رئیس دفتر مطالعات انرژی وین می‌گوید: «مشخص نیست که چه کسانی به پرزیدنت بایدن در مورد خاورمیانه مشاوره می‌دهند. هیچ رئیس‌جمهوری در این حد سرشکستگی با خود از خاورمیانه به واشنگتن به ارمغان نبرده بود.» در همین حال، رسانه‌های چین نیز نگاهی انتقادی به این سفر داشتند. شبکه ماهواره‌ای «شنژن چین» در گزارشی درباره نیاز بازار انرژی به نفت خاورمیانه، سفر بایدن را «گدایی انرژی» توصیف کرد. روزنامه دولتی «چاینا دیلی» هم در سرمقاله خود در این رابطه تأکید کرد که خاورمیانه دیگر اولویت واشنگتن نیست و اگر فوریت جهش قیمت‌های انرژی و افزایش تورم در امریکا نبود، بایدن احتمالاً سفری به این منطقه هم نداشت. «امانوئل ناون» کارشناس روابط بین‌الملل در دانشگاه تل‌آویو هم به خبرگزاری «شینهوا» گفت: با تداوم بن‌بست در مذاکرات احیای برجام، امریکایی‌ها می‌خواهند این پیام را به متحدان خود بدهند که آنها کسانی نیستند که درها را روی احتمال توافق با ایران بسته‌اند، بلکه این خود ایرانی‌ها هستند.
سفری برای آغاز همکاری‌های بلندمدت
قرابت زمانی سفر بایدن و پوتین به خاورمیانه موجب شده تا این دو سفر به نوعی با یکدیگر مقایسه شوند. رئیس دفتر مطالعات انرژی وین می‌گوید: «طی روزهای آینده موضوع مهم، سبک و سنگین کردن وزن سفر بایدن به عربستان در مقایسه با سفر پوتین به تهران خواهد بود.»
درحالی که بحران انرژی در اروپا و امریکا زیر سایه جنگ اوکراین هر روز عمیق‌تر می‌شود و با نزدیک شدن به زمستان، نگرانی‌ها در حال تشدید است؛ ایران و روسیه برای همکاری‌های بلندمدت اقتصادی آماده می‌شوند. روز سه‌شنبه بزرگ‌ترین تفاهمنامه همکاری تاریخ اقتصاد ایران میان شرکت ملی نفت و شرکت گازپروم روسیه پیش از ورود پوتین به تهران به امضا رسید؛ تفاهمنامه‌ای 40 میلیارد دلاری که از زوایای اقتصادی و سیاسی مورد توجه قرار گرفت.
البته برخی تحلیلگران معتقدند که سفر رؤسای جمهوری روسیه و ترکیه بیش از اهداف اقتصادی به‌دنبال اهداف سیاسی انجام شد و سفر بایدن به منطقه نیز چنین بوده است. به طوری که رؤسای جمهوری روسیه و ترکیه به منظور شرکت در نشست سه‌جانبه به منظور حل و فصل بحران سوریه و دیدار‌های دوجانبه با مقام‌های بلندپایه جمهوری اسلامی ایران، به تهران آمدند و مهم‌ترین دستاورد آن هم، ترسیم نقشه راه همکاری‌های جدید منطقه‌ای و بومی‌سازی راهکارهای حل بحران‌ها بود. به شکلی که عنوان می‌شود نشست تهران برای بررسی امنیت منطقه و پاسخی به سفر بایدن بود. اما از بعد اقتصادی بویژه در بحث انرژی این سفر قابل بررسی است. وقتی که ایران و روسیه برای همکاری‌های بلندمدت اقتصادی آماده می‌شوند و در مقابل، عربستان حتی تضمینی برای افزایش عرضه نفت به امریکا نمی‌دهد.
البته منابع آگاه در حوزه انرژی نسبت به توانایی عربستان در افزایش تولید نفت و رسیدن به رقم تولید روزانه 12 میلیون بشکه ابراز تردید می‌کنند. از این‌رو سفر بایدن به عربستان برای کاهش بحران انرژی امریکا یک اشتباه تاریخی قلمداد می‌شود.

نگاه

دولت بایدن، زیر فشارهای مردمی

​​​​​​​جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، پس از سفر به عربستان در حساب کاربری خود در توییتر از کاهش اندک قیمت بنزین در ماه‌های اخیر انتقاد کرد و نوشت که این اتفاق به خاطر تلاش شرکت‌های نفت و گاز برای افزایش میزان سود خود اتفاق افتاده است. این توییت رئیس جمهور ایالات متحده با انتقاد شهروندان امریکایی از عملکرد بایدن در مدیریت قیمت سوخت و تورم مصرف کننده مواجه شد. برخی از آنها سفر بایدن به عربستان را به سبب افزایش 6 دلاری قیمت نفت، زیر سؤال بردند و نوشتند: «افزایش قیمت‌ها تنها به خاطر شرکت‌های نفت و گاز یا جنگ اوکراین نیست. عملکرد دولت بایدن بیش از هر موضوعی در این مسأله نقش دارد.»