با رهاشدگی در تربیت دوران کودکی مواجه هستیم

سمیه افشین فر
خبرنگار

بعد از گزارش انتقادی دو هفته قبل روزنامه ایران درخصوص وضعیت مهدهای کودک که با عنوان «کودکی رها شده» منتشر شد و در آن از عدم برگزاری نشست خبری و پاسخگویی رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک انتقاد شده بود، روز گذشته اولین نشست خبری مجتبی همتی‌فر رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک برگزار شد. در این نشست همتی فر با اشاره به اینکه قریب به ۱۶ ماه از زمان تأسیس این سازمان گذشته است، خلأهای قانونی، عدم راه‌اندازی مراکز استانی، عدم آشنایی نهادهای مسئول با هویت این سازمان، نداشتن اعتبار و بودجه مشخص عدم استقرار نیروهای متخصص در سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک را از مهم‌ترین مسائل و مشکلات این سازمان دانست و در پاسخ به سؤال خبرنگار «ایران» درباره مشکلات والدین و مدیران مهدهای کودک که نمی‌دانند مسئولیت مهدهای کودک برعهده کجاست و به نظر می‌رسد مهدهای کودک به حال خود رها شده‌اند، گفت: متأسفانه در این مسأله دغدغه‌های مشترکی داریم و این روزها با «رهاشدگی» مهدهای کودک و تربیت دوران کودکی مواجه هستیم. همین دغدغه بود که موجب شکل‌گیری سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک شد. موانع زیادی بر سر راه این سازمان قرار دارد که برطرف کردن آن نیازمند یک عزم ملی است.
وی با اشاره به گزارش روزنامه ایران تأکید کرد: مسائل و مشکلاتی که والدین و مدیران در گزارش روزنامه ایران به آن اشاره کردند عمدتاً مسائل مزمنی هستند که حل کردن آن نیازمند زمان است. وقتی اقتصاد مهد کودک با مسأله شهریه مرتبط است، نمی‌توانیم در مورد بهای اجاره مکان مهد کودک بی تفاوت باشیم؛ یا وقتی با گران شدن اقلام مواجه هستیم نمی‌توانیم بگوییم این مسائل در هزینه‌های یک مرکز نگهداری کودک نباید تأثیر داشته باشد. بنابراین نیاز به یک عزم ملی داریم تا از کسانی که دغدغه کودک دارند و در مراکز و مهدهای کودک فعالیت می‌‌کنند حمایت کنیم. باید ببینیم چه طور می‌‌توانیم از نهادهای تربیت کودک حمایت کنیم یا چطور می‌‌توانیم  بودجه‌ای برای حمایت از مراکز در نظر بگیریم تا  مربی و مؤسس کودکستان احساس هویت کند. همه این‌ها سؤالاتی است که خودمان هم برای آنها به دنبال پاسخ هستیم.همتی‌فر در ادامه با بیان اینکه مربی کودکستان در حال حاضر فاقد هویت حرفه‌ای است و به شغلش به صورت موقت نگاه می‌‌کند، افزود:  دست سازمان تعلیم و تربیت کودک بسته است و این مهم به عهده مجلس و نهادهای دیگر است که باید تأمین اعتبار کرده و به امر تربیت کودک در قالب بسته‌های حمایتی  نگاه ویژه‌ای داشته باشند.  البته ما هم پیشنهادهایی را آماده کرده‌ایم اما این مسائل به واسطه این سال‌های کرونا متأسفانه تشدید هم شده‌اند. البته تلاش می‌‌کنیم اما مسأله در کوتاه مدت حل شدنی نیست.
وی در جواب سؤال دیگر روزنامه «ایران» درخصوص مراکز غیرمجاز که به واسطه این فقدان نظارت، رشد قارچ‌گونه‌ای داشته‌اند و هر محتوایی را به کودکان عرضه می‌‌کنند نیز گفت: بنا بر اساسنامه همه مراکز و کودکستان‌ها باید تحت نظر سازمان قرار بگیرند اما چون آمار دقیقی از کم و کیف این مراکز وجود ندارد به دنبال گزارش رصدی هستیم.  بعضی از این مراکز اصلاً به کودکان زیر 7 سال خدمات ارائه نمی‌دهند، بعضی از مراکز از قبل 6 سالگی کودک را می‌‌پذیرند. گفت‌وگوها و تعاملاتی داشتیم که زیر نظر چهارچوب‌های سازمان قرار بگیرند.
وی درباره تولید محتوای دوره کودکی گفت: کتاب‌های درسی مدرسه در یک سیر مشخص و متمرکزی توسط سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تصویب و چاپ می‌شوند. این فرایند، یک فرایند تقریباً ۲ ساله است و چاپ کتب هرسال از یک سال قبل‌تر شروع می‌شود اما حوزه پیش دبستانی متفاوت و در تولید محتوای غیرمتمرکز، پیش رو بوده است. استان‌ها محتوایی تولید می‌کردند که نظارت بر استانداردها و تأیید محتوا برعهده سازمان پژوهش بود. بنابراین تنها یک کتاب واحد در دوره پیش دبستانی نداشتیم و راهکار چندتألیفی محتوا را تداوم داده و از آن بهره می‌‌بریم.
رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به سؤال دیگر «ایران» درخصوص اظهارات وزیر آموزش و پرورش در مورد ضرورت دقت در ارائه مجوز به مهدهای کودک و راهکار این سازمان برای ارائه مجوز به مهدهای کودک گفت: آیین‌نامه تأسیس مراکز و مهدهای کودک در سازمان تعلیم و تربیت کودک مصوب شده و اکنون در اختیار وزیر آموزش و پرورش قرار دارد و ا‌ن‌شاءالله بزودی ابلاغ می‌‌‌شود.
وی در مورد این آیین‌نامه افزود: در این آیین‌نامه تلاش کرده‌ایم تا نگاه متعارفی داشته باشیم . قوانین بالادستی، استانداردهای مکانی، نیروی انسانی و  صلاحیت‌هایی را که باید داشته باشند تا بقیه مراحل قانونی طی شود ، در نظر گرفته‌ایم، چرا که معتقدیم  صدور مجوز گام اول نظارت است برای همین تأکید شده است که صدور مجوز یکپارچه باشد و نهادی که قرار است نظارت محتوایی و تربیتی داشته باشد بر دادن مجوز هم نظارت داشته باشد.  وی در پاسخ به سؤالی درخصوص چالش‌هایی که بر سر راه این سازمان وجود دارد که تاکنون نتوانسته خروجی مناسبی داشته باشد، گفت: سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک یک سازمان ملی است و همین ملی بودن بار معنایی زیادی دارد از طرف دیگر بسیاری از وظایفی که برای این سازمان تعریف شده و برعهده آن گذاشته شده است به تنهایی قابل حل شدن نیست و برای حل آن نیازمند یک عزم ملی هستیم. اگر باور داریم که ریشه بسیاری از مسائل و مشکلات بزرگسالی در دوران کودکی شکل می‌‌گیرد پس باید همه ارگان‌ها و سازمان‌های متولی در همه ابعاد درگیر این مسأله شوند. موانع جدی زیادی سر راه ما قرار دارد. سازمان تعلیم و تربیت یک سازمان نوپاست و بار سنگینی بر دوش‌اش قرار دارد. همه مهدکودک‌ها غیردولتی هستند و همان طور که گفتم اقتصاد دوران کودکی هم به درستی تعریف نشده است. برای برطرف کردن این دغدغه‌ها به دنبال این هستیم تا از ظرفیت مردمی استفاده کنیم.
وی با اشاره به اینکه 50 هزار مهدکودک در کشور وجود دارد، گفت: ما همزمان با ساماندهی مراکز و مهدهای کودک با چالش استقرار سازمان هم مواجهیم. متأسفانه هنوز واحدهای استانی راه‌اندازی نشده‌اند. مسائل مالی و بودجه‌ای هنوز حل نشده است. البته می‌‌خواهیم به استان‌ها کمک کنیم و ظرفیت‌های نظارتی را بالا ببریم که چهارچوب را تعیین کنیم تا استان‌ها تولیداتی داشته باشند و بتوانند آن را عرضه کنند.  وی در مورد مهم‌ترین اقدامات شش ماهه اخیر گفت: آیین‌نامه‌ها و روندهای کاری گذشته بررسی و آسیب‌شناسی صورت گرفته است تا بتوانیم نظام‌نامه جامعی داشته باشیم. آیین‌نامه تأسیس و صدور مجوزها در هیأت امنا تصویب شده است. الگوی تعیین شهریه نیز به مراحل نهایی رسیده است. همچنین تغییر عنوان مراکز پیش از دبستان به «کودکستان» به تصویب رسیده است. گونه‌ای از مراکز را داریم که قرار است والدین را آموزش دهند و توانمندسازی را انجام دهند که عنوان «یارستان» را پیشنهاد داده‌ایم که هنوز تصویب نشده است؛همچنین با محدودیت‌هایی در ساختار بودجه‌ای و تأمین اعتبارات مواجهیم.