افزایش 150 میلیون متر مکعبی تولید گاز ایران با همکاری روسیه

توسعه میادین گازی کیش و پارس‌شمالی، توسعه ۶میدان نفتی، سوآپ گاز و فرآورده، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی و احداث خطوط لوله صادرات گاز از جمله جزئیات تفاهمنامه گازی ایران و روسیه است

گروه اقتصادی/ تفاهمنامه 40میلیارد دلاری ایران و روسیه در چند بخش صنعت تعریف می‌شود. بر‌اساس آنچه تاکنون اعلام شده، قرار است روس‌ها در توسعه میدان‌های گازی کیش و پارس‌شمالی، فشارافزایی میدان پارس‌جنوبی، توسعه شش میدان نفتی، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی، سوآپ گاز و فرآورده نفتی، احداث خطوط لوله صادرات گاز و دیگر همکاری‌های علمی و فناورانه با ایران همکاری داشته باشند، اما چند بخش این تفاهمنامه اهمیت ویژه‌ای برای مسیر توسعه‌ای صنعت نفت کشور دارد.
در این خصوص مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران به «ایران» می‌گوید: «توسعه همکاری‌های نفتی ایران و روسیه افزایش تولید نفت و گاز ایران را به دنبال خواهد داشت. در همین حال به پیشبرد برخی از برنامه‌های صنعت نفت کمک خواهد کرد از جمله فشارافزایی در میدان مشترک پارس‌جنوبی که از دغدغه‌های مهم همکاری‌های نفتی ایران و روسیه است.»
کارشناسان بر این باورند که حضور گازپروم در جنوب، علاوه بر توسعه و افزایش تولید نفت و گاز کشور، پاسخی راهبردی از سوی روسیه به اروپایی است که در حال اجرای قراردادهای راهبردی با قطر است. از این رو اگرچه ایران از این همکاری سود می‌برد، اما برای روسیه نیز تبدیل این تفاهمنامه امضا شده با شرکت گازپروم به قرارداد، اهمیت دارد.
جزئیات تفاهم 40 میلیارد دلاری با روس‌ها
پیش‌بینی می‌شود با نهایی شدن و اجرای این تفاهمنامه، نزدیک به ۲۵میلیارد دلار از سرمایه روسیه برای توسعه میادین گازی و تکمیل پروژه‌های ال‌ان‌جی و جمع‌آوری گازهای مشعل و ۱۵میلیارد دلار نیز برای توسعه ۶میدان نفتی اختصاص پیدا کند. میادین کرنج، آذر، چنگوله، آب تیمور و منصوری از جمله این میادین هستند. پیش از این نیز برای همکاری با روس‌ها در میادینی نظیر پایدار غرب و آبان  قراردادهایی بسته شده که ارزش آنها 4میلیارد دلار عنوان شده‌ است. این قرارداد 4میلیارد دلاری شامل طرح توسعه 7میدان نفتی ایران است و الان در مرحله عملیات اجرایی است.
اما در مورد تفاهمنامه 40میلیارد دلاری که در تاریخ صنعت نفت ایران بی‌نظیر است، هرمز قلاوند، مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران توضیح می‌دهد: «امضای تفاهمنامه میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه به ارزش حدود ۴۰میلیارد دلار، تفاهمنامه‌ای کم‌نظیر و قابل توجه است. علاوه بر مبحث مهم فشارافزایی میدان پارس‌جنوبی، موارد دیگری از جمله توسعه میادین گازی کیش و پارس‌شمالی، توسعه ۶میدان نفتی، سوآپ گاز و فرآورده، تکمیل طرح‌های ال‌ان‌جی، احداث خطوط لوله صادرات گاز و دیگر همکاری‌های علمی و فناورانه را در برمی‌گیرد. این تعامل و همکاری با شرکت گازپروم روسیه که از شرکت‌های توانمند در جهان محسوب می‌شود، می‌تواند به توسعه بیشتر صنعت نفت ایران منجر شود. این یک همکاری دوطرفه و دارای جذابیت برای طرفین است.»
به گفته این مقام مسئول برخی از مفاد این تفاهمنامه در آینده نزدیک تبدیل به قرارداد خواهد شد.
هدف‌گذاری برای تولید 5.7 میلیون بشکه نفت
در حال حاضر ظرفیت تولید نفت ایران در حدود 4میلیون بشکه در روز است. سال‌ها است که توان تولید نفت کشور از این رقم فراتر نرفته است، چراکه افزایش ظرفیت تولید نفت، نیازمند سرمایه‌گذاری و توسعه میادین نفتی است. هم‌اکنون مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران با اشاره به اهمیت جذب سرمایه برای پیشبرد اهداف توسعه‌ای میان‌مدت ‌و بلندمدت صنعت نفت می‌گوید: «تا افق ۱۴۰۸ با رقمی حدود 90میلیارد دلار ظرفیت تولید نفت در کشور به 5.7میلیون بشکه در روز خواهد رسید و ضرورت دارد در بخش سرمایه‌گذاری همچنان رو به جلو حرکت کنیم.»
افزایش ۱۵۰ میلیون مترمکعبی تولید گاز
اجرایی شدن این تفاهمنامه به حفظ و نگهداشت تولید کنونی گاز و همین‌طور افزایش تولید گاز در کشور کمک خواهد کرد.
مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران با پراهمیت خواندن تک‌تک محورهای تفاهمنامه امضا شده با روس‌ها، تولید بیش از ۱۵۰میلیون مترمکعبی گاز با توسعه میادین کیش و پارس‌شمالی را گامی مؤثر در روند افزایش تولید گاز عنوان می‌کند و ادامه می‌دهد: «یکی از اقدامات بسیار بااهمیت که امر نگهداشت و افزایش تولید را به موضوعی حیاتی بدل کرده، بحث فشارافزایی در میدان پارس‌جنوبی است که  در قالب سرمایه‌گذاری به ارزش تقریبی ۲۰میلیارد دلار انجام می‌پذیرد.»
قلاوند با اشاره به اهمیت افزایش تولید گاز به منظور تأمین سوخت زمستانی و همین‌طور تقویت حضور ایران در بازارهای بین‌المللی بیان می‌کند: «در زمستان سال گذشته برای نخستین‌بار حداکثر میزان تولید از میدان مشترک پارس‌جنوبی به 705میلیون مترمکعب در روز رسید و اکنون با همکاری شرکت‌های روس بویژه گازپروم و استفاده از فناوری‌های به روز آنها در این حوزه، به لطف و یاری خداوند مسیر برای برداشت حداکثری فراهم‌ خواهد بود.»
به گفته او، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تأکید کرده است به سرعت اجرایی‌ شدن مفاد تفاهمنامه‌ به امضا رسیده، پیگیری شود و در صورت موافقت شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد فنی و اقتصادی طرف سرمایه‌گذار (شرکت گازپروم)، قراردادهای توسعه‌ای موردنظر که متضمن همکاری‌های بلندمدت است، امضا شود.
روسیه، رفیق بازار گاز و رقیب بازار نفت
به نظر می‌رسد همکاری‌های ایران و روسیه بر‌اساس این تفاهمنامه، در بخش گاز زودتر به نتیجه برسد. یک مقام وزارت نفت که تمایلی به ذکر نام خود ندارد، درباره میزان احتمال اجرایی شدن این تفاهمنامه می‌گوید: «ما با روسیه، هم رقیب هستیم و هم به نوعی همکار. در بخش گاز همکاری غلبه دارد و در نفت رقابت. البته در نفت هم می‌‌توان همکاری داشت که این موضوع نیازمند ایجاد یک الگوی برد-برد است.»
اخیراً محسن خجسته‌مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت نیز به خبرگزاری فارس گفته بود: «ظرفیت بالایی برای سوآپ و ترانزیت گاز روسیه از مسیر ایران وجود دارد که می‌توان یک بازی برد-برد را برای طرفین تعریف کرد. توسعه میادین گازی ایران توسط روسیه بر اساس اصل «تعامل سازنده به جای رقابت بازدارنده» اجرایی خواهد شد. ضمناً باید توجه داشت که در بازارهای منطقه‌ای ایران رقابتی بین دو کشور وجود ندارد. وقتی مناسبات راهبردی بین دو کشور ایجاد شود، تعامل سازنده جای رقابت بازدارنده حتی در بازارهای مشترک اعمال خواهد شد.»