رونق گردشگری مذهبی در محرم

بیتا  میرعظیمی
خبرنگار

زیست‌بوم/ پس از دو سال رکود گردشگری ناشی از کرونا، گردشگران خارجی باز هم به‌صورت منسجم و سازماندهی شده و در قالب تورهای گردشگری- مذهبی وارد ایران شده و در مراسم و عزاداری‌های محرم شرکت کردند. مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی به «ایران» می‌گوید طی روزهای گذشته، دست‌کم 60 هزار گردشگر خارجی وارد ایران شده و در مراسم و آیین‌های عزاداری محرم (تاسوعا-عاشورا) شرکت کردند. از این میان، حدود 40 هزار گردشگر خارجی از ابتدای محرم تاکنون در مراسم معنوی مذهبی در شهر مشهد مقدس شرکت کردند. 20 هزار گردشگر دیگر نیز از شهرهای قم، کاشان، شیراز، اصفهان، یزد، زنجان و تبریز و... دیدار کرده و در مراسم معنوی- مذهبی محرم و آیین‌های عزاداری این شهرها شرکت کردند.
سیدمصطفی فاطمی، با اشاره به تشکیل اولین میز گردشگری معنوی مذهبی با هدف برگزاری تورهای ویژه گردشگران خارجی در محرم به «ایران» گفت: در این گردشگری معنوی مذهبی، همه افراد مرتبط در این حوزه از جمله روحانیونی که در جامعة المصطفی و دیگر نهادها فعالیت دارند، سازمان‌ها و نهادهای فعال در این حوزه از جمله سازمان تبلیغات، راهنمایان تخصصی حوزه‌های گردشگری و ادارات کل استانی حضور داشتند. البته این مراسم پیش از همه‌گیری کرونا تنها در استان یزد برگزار می‌شد. در دوران کرونا ورود گردشگران خارجی به کشور تعطیل شد و حال پس از وقفه‌ای طولانی این مراسم معنوی، باشکوه بیشتری در استان یزد و دیگر استان‌ها نظیر زنجان، یزد، اصفهان، آذربایجان شرقی، اردبیل و خراسان رضوی و قم و... برگزار شد.
میز گردشگری معنوی-مذهبی
وی می‌افزاید: پس از تشکیل اولین میز گردشگری معنوی مذهبی، برنامه‌ریزی‌هایی برای حضور گردشگران خارجی در آیین‌های محرم از جمله ایام تاسوعا و عاشورا انجام شد. رایزنی‌ها با تورهایی که وارد ایران می‌شدند آغاز شد. تعدادی از آنها موافقت کرده و حضورشان در مراسم محرم مسجل شد. برنامه‌ریزی‌ها برای حضور گردشگران خارجی در مراسم معنوی محرم در شهرهای استان یزد مانند یزد، اشکور، اردکان و مهریز، در استان اصفهان شهر کاشان، در استان فارس شهرهای شیراز و فسا، در استان‌های زنجان، آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و قم انجام شد. فاطمی، به برنامه‌ریزی ویژه برای گردشگران خارجی و داخلی در استان زنجان اشاره کرده و تصریح می‌کند: با توجه به گستردگی برنامه و تعداد میهمانان خارجی در استان زنجان، برنامه‌ریزی کردیم تا میهمانان از تهران و با قطار عازم زنجان شوند. در آذربایجان شرقی نیز در خصوص آیین‌های ویژه مانند شاه حسین که در فهرست آثار ملی ناملموس ثبت شده برنامه‌ریزی‌هایی انجام شد.
 در خراسان رضوی نیز برنامه‌های ویژه برای گردشگران خارجی ترتیب داده شد. در آذربایجان غربی نیز برنامه‌ریزی‌های خاص انجام شد تا گردشگران خارجی در ایام تاسوعا و عاشورا بازدیدهایی از سوگواره‌های عاشورایی داشته باشند.
حضوری پرشور در مراسم محرم
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی، با اشاره به حضور 60 هزار گردشگر خارجی در مراسم عزاداری بخصوص در مراسم آیینی که در فهرست آثار ملی ثبت شده است، می‌گوید: گردشگران خارجی پیش از حضور در مراسم، با فلسفه جامع عاشورا و آیین‌های آن روز آشنا شده و با حضور راهنمایان مسلط به زبان‌های خارجی و روحانیون آشنا به مسائل گردشگران معنوی و بین‌المللی، در مراسم شرکت کردند. در این مراسم، برای گردشگران خارجی بعضاً سؤالاتی نیز پیش می‌آمد که تمامی آنها توسط روحانیون و راهنمایان پاسخ داده شد. 
به گفته این مقام مسئول، برنامه‌ریزی تورها بدین شکل بود که گردشگران خارجی از یک مبدأ در هر شهری که پیشتر مشخص کرده بودند، در تک تک مراسم شرکت می‌کردند. در این مراسم باشکوه، ملیت‌های مختلف از گردشگران خارجی حضور داشتند. برای حضورشان در مراسم، توصیه‌هایی نیز به آنها داده شده بود که خوشبختانه تمامی آنها از سوی گردشگران معنوی رعایت شد. توصیه‌هایی مانند حضور با شکل و شمایلی متناسب با مراسم محرم از جمله استفاده از لباس‌های تیره در مراسم عزاداری و ... انجام گرفت. پیشتر شالی نیز مزین به نام اباعبدالله الحسین (علیه السلام) به دو زبان فارسی و انگلیسی آماده شده و به گردشگران خارجی داده شد تا در طول مراسم از آن استفاده کنند.
ترغیب به آیین‌های عاشورایی
سیدمصطفی فاطمی، با اشاره به بازخورد مثبت حضور گردشگران خارجی در مراسم محرم می‌گوید: گردشگران خارجی، تصاویر و عکس‌های ثبت شده از مراسم محرم را در فضای مجازی بارگذاری کرده و با ارائه توضیحاتی در خور توجه، تبلیغات منفی علیه مراسم معنوی محرم و تاسوعا و عاشورا را خنثی کردند.
مدیرکل دفتر توسعه گردشگری داخلی، به تحت تأثیر قرار گرفتن گردشگران خارجی در مراسم محرم اشاره کرده و می‌گوید: گردشگران با حضور در این مراسم، بعضاً منقلب شده و تحت تأثیر شور و حضور مردم، اشک ریختند. آنها به آشنایی با دین اسلام، مخصوصاً تشیع، آیین‌های عاشورایی و قیام اباعبدالله الحسین (علیه السلام) ترغیب شدند. همچنین بحث آزادگی و آزادیخواهی اباعبدالله الحسین (علیه السلام) مورد توجه بسیاری از گردشگران خارجی قرار گرفت. آنها همچنین در این مراسم با آیین‌های مختلفی مانند «نذری» آشنا شدند. در مواردی شاهد بودیم که گردشگران خارجی در مراسم «نذری» حضور پیدا کردند. حتی در هنگام آماده‌سازی «نذری» با شیوه پخت غذاها آشنا شده و در آن مشارکت نیز کردند.