اعتبار استانی بیستون صفر تومان!

زهره توکلی
خبرنگار

 
وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور در سفری که چندی پیش به استان کرمانشاه داشت، در بازدید از محوطه جهانی بیستون، این اثر جهانی را سندی هویتی نه تنها برای مردم کرمانشاه بلکه ایران و کل دنیا عنوان کرد که باید حفظ شود. «عزت‌الله ضرغامی» شرایط کنونی این اثر را در شأن آن ندانسته و وعده داده بود:«تلاش می کنیم از محل اعتبارات وزارتخانه تخصیص‌هایی را برای تقویت زیرساخت های آن داشته باشیم و سرمایه‌گذاری‌هایی در اینجا انجام گیرد.» مدیر پایگاه میراث جهانی بیستون نیز در گفت و گو با «ایران» اعتبار استانی اختصاص یافته به این اثر جهانی طی چهار سال گذشته را صفر اعلام می کند. همچنین «صامت اجرایی» خواستار جابه جایی شهرک الزهرا(3) طبق مصوبه سال 1393 دولت از حریم اثر ثبت جهانی بیستون شد. 
روستائیان همجوار با یک کتیبه 2500 ساله
عزت الله ضرغامی، با اشاره به همجواری شهرک حاشیه نشین الزهرا(س) با محوطه جهانی بیستون، گفته است: به دلیل وجود محوطه جهانی بیستون، ساختمان‌های اطراف آن نمی‌توانند ارتفاع بگیرند و این مسأله مشکلاتی را برای این مردم ایجاد کرده و از طرفی قوانین میراث هم محفوظ است و باید رعایت شود، بنابراین پیگیری می کنیم که یک گروه کارشناسی از پژوهشگاه میراث فرهنگی به بیستون بیایند و این مشکل را به صورت کارشناسی بررسی کنند.اجرایی  مدیر پایگاه جهانی بیستون نیز،  گسترش بسیار بالای وسعت کارخانه قند در پنج دهه گذشته، ساخت و سازهای غیراصولی بر بالای کوه بیستون توسط این شرکت را از جمله تهدید پرونده جهانی بیستون می‌داند و می‌گوید:«در ضلع غربی بیستون نیز طی 8سال جنگ تحمیلی، محوطه‌ای را برای میزبانی جنگ‌زده‌ها در نظر می‌گیرند که بر اساس آن، شهرک الزهرا(س) ساخته می‌شود. قرار بود پس از جنگ این شهرک جمع‌آوری شود اما این کار صورت نگرفت و ساکنانش در این منطقه ماندند.»
او بیستون را  اثری محصور در میان محوطه‌های انسان‌ساخت می داند و می گوید:«بیستون از شمال با کوه، از شرق با شهر بیستون، از غرب با شهرک الزهرا(س) و از جنوب هم با مزارع کشاورزی محصور شده است. یعنی اثر تاریخی در دل محوطه های «انسان ساخت» محصور شده است.»
اجرایی با بیان اینکه طبق ضوابط و حریم‌هایی که میراث‌های جهانی دارند، مردم باید محدودیت‌هایی را برای ساخت و ساز در این منطقه بپذیرند و رعایت کنند، می‌گوید: از سال1387 طرح ویژه جامع ساماندهی بیستون با هدف حفظ آثار تاریخی و احترام به ساکنان آن منطقه ایجاد شد که از سال1393 مصوبه شورای عالی شهرسازی نیز گرفت تا هم میراث‌فرهنگی کشور دچار آسیب نشود و تسهیلاتی در زندگی مردم صورت گیرد.
اجرایی می‌گوید: شهرداری و استانداری باید طبق آن مصوبه، شهرک الزهرا را جابه جا کنند اما هنوز اقدامی در این باره انجام نداده‌اند. مردم از هر وزیر یا نمایندگانی که از سوی مسئولان کشوری به این منطقه می‌آیند، حل مشکلات خود را به عنوان مطالبه از میراث‌فرهنگی استان مطرح می‌کنند در صورتی که این به میراث‌فرهنگی مربوط نمی‌شود و 10 سال قبل نیز این مشکلات در طرح‌ها لحاظ شد اما مسئولان مربوطه به آن عمل نکردند.
 صامت اجرایی به «ایران» می‌گوید: پایگاه میراث جهانی بیستون کرمانشاه، با داشتن 2 ورودی، محوطه وسیعی با  عرصه حدود 35هکتار است. همجواری آن با زمین‌های کشاورزی گسترده، موجب شده که تردد زیادی داخل آن صورت گیرد.
او می‌گوید: از سال 1380 که بیستون به ثبت ملی و در سال 1385 به ثبت جهانی رسیده، باید اعتبارات سالانه برای این اثر میراث جهانی اختصاص می‌یافت اما یا اصلاً اختصاص نیافته یا میزان آن پاسخگو نیازها نبوده است. به طور مثال طی 4 سال اخیر اعتبار استانی برای این اثر میراث جهانی اختصاص نیافته و اعتبار ملی هم به حدی بوده که فقط بتوانیم جوابگوی حقوق نیروهای محافظ و نگهبانان و نیز حفظ محوطه باشیم.
این مسئول با تأیید صحبت‌های وزیر میراث فرهنگی مبنی بر نبود زیرساخت های گردشگری در بیستون، می‌گوید: طی سال ها اتفاقات زیادی در این منطقه افتاده و بخشی از این محوطه محصور شده است. البته در این منطقه پوشش فضای سبز به مساحت 10هکتار نیز ایجاد شده است که باید از آن نیز نگهداری شود.
نیاز بیستون به اعتبار سالانه 10 میلیارد تومانی
 به گفته اجرایی اثر تاریخی به این مهمی در مجموع باید سالانه بالغ بر 10میلیارد تومان اعتبار به آن اختصاص یابد اما طی 4سال اخیر اعتبار تخصیصی صفر بوده است. بدون اعتبار نمی‌توان زیرساخت‌های گردشگری را فراهم کرد.
اجرایی با بیان اینکه برداشتن هر گام و اجرای هر برنامه در این گونه آثار تاریخی باید با انجام مطالعه و توجه به تمامی جوانب فرهنگی و تاریخی آن باشد، می‌گوید: از وزیر میراث فرهنگی درخواست کردیم به واسطه اهمیتی که این اثر جهانی دارد و استقبالی که از آن می‌شود، اعتبار کافی و پیوسته لحاظ شود. این گونه نباشد یک سال اعتبار اختصاص یابد و پروژه ای آغاز شود بعد به دلیل نبود اعتبار و... سال‌ها نیمه تمام باقی بماند تا زمانی که دوباره وزیری بیاید و دستور بر ادامه اعتبار دهد.او مساله اصلی بیستون را مشکلات اعتباری می‌داند و می‌گوید:« حفاظت و مرمت داخل محوطه و آثاری که داریم با امکاناتی که در اختیار ما بوده است به بهترین نحو ممکن انجام شده اما در حوزه گردشگری زیرساخت ها کامل نیست چون نیازمند اعتبار کافی و پیوسته است.» به گفته اجرایی از 10هکتار فضای سبز ایجاد شده، حدود 3هکتار آن به دلیل شرایط اقلیمی حاکم خشک شده که احیای آن نیز نیازمند اعتبار است. اعتباری که اختصاص می یابد صرف نگهداری می شود و برای تکمیل و ساماندهی اعتباری اختصاص نیافته است.او  با اشاره به طرح ویژه ساماندهی بیستون که از 10سال قبل برای آن در نظر گرفته شده و به دلیل نبود منابع مالی کافی هنوز به سرانجام نرسیده است، می گوید: طی سال‌های قبل مجموعه کاروانسرا در این محوطه تاریخی به هتل تبدیل شد اما فضای خدماتی و جانبی همجوار آن نظیر سوله‌های باقی مانده که قبلا به زندان اختصاص داشت را برای سالن‌های آمفی تئاتر، معرفی موزه و... در نظر گرفته بودیم که از سال1396 تاکنون نیمه تمام مانده است. اگر اعتبار لازم تزریق شود، سالن‌های نیمه کاره تکمیل و همچنین در داخل محوطه موزه و فضاهای خدماتی نظیر اقامتگاه و... ایجاد می شود.به گفته اجرایی تاکنون فقط 30درصد پروژه ها انجام شده و تکمیل 70درصد دیگر آن در انتظار اعتبار کافی است.