دروغ گازی مخالفان دولت

گروه اقتصادی / آمارهای وزارت نفت و همین طور مقاصد صادراتی گاز ایران نشان می‌‌دهد که در سال نخست دولت سیزدهم صادرات گاز کشور به بازارهای موجود از جمله ترکیه و عراق 25 درصد افزایش داشته است و منابع مالی حاصل از این صادرات نیز به کشور بازگشته است.
در این خصوص چندی پیش، سخنگوی وزارت برق عراق با تأیید افزایش صادرات گاز ایران به عراق، از مذاکره با ایران برای افزایش صادرات گاز خبر داد. «احمد العبادی»، سخنگوی وزارت برق عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری رسمی عراق (واع) اعلام کرد که حجم گاز وارداتی از ایران هم‌اکنون حدود 43 میلیون مترمکعب است. او اشاره کرد که عراق به 55-60 میلیون مترمکعب نیاز دارد و مذاکرات با ایران برای واردات این حجم گاز جریان دارد.
 
هدفگذاری برای تجارت گاز
یک منبع آگاه در وزارت نفت با تأیید این خبر به «ایران» می‌‌گوید: «ایران به دنبال ایجاد ظرفیت‌های جدید برای افزایش صادرات گاز به عراق و ترکیه و همین طور فعال کردن برخی از قراردادهای نافذ مانند قرارداد پاکستان است. در همین حال، بازارسازی‌های جدید نیز پیگیری می‌‌شود. یکی از راهکارها برای تحقق این هدف تجارت گاز خواهد بود که ایران را تبدیل به‌ هاب گازی منطقه خواهد کرد.»
او که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش نداشت، درخصوص بازار گاز عراق عنوان می‌‌کند: «رشد 43 درصدی صادرات گاز به عراق در سه ماهه نخست سال 1401 نسبت به بازه مشابه سال 1400 نشان دهنده عزم دولت برای افزایش حضور در بازار گاز است. در این راستا، نمی‌خواهیم فقط صادرکننده گاز باشیم، بلکه از هر نوع اقدامی که این سهم را افزایش دهد، استقبال می‌‌کنیم. این نشان دهنده پیچیدگی دیپلماسی گازی است.»
این مقام آگاه می‌‌گوید که ایران در داخل افزایش تولید از طریق توسعه میادین ش و جمع‌آوری گازهای مشعل و همین طور بهینه‌سازی مصرف را در دستور کار قرار داده و در خارج نیز هر اقدام مرتبط با موضوع تجارت گاز از واردات، مبادله تا سوآپ را دنبال می‌‌کند. برآیند این اقدامات سهم ایران در بازار گاز را افزایش خواهد داد و از نظر اقتصادی سودآور خواهد بود.
گفتنی است، در هفته‌های اخیر ایران و روسیه یک تفاهمنامه 40 میلیارد دلاری امضا کردند که بخشی از این تفاهمنامه به تقویت تجارت گاز کمک خواهد کرد. از جمله بخش‌های این تفاهمنامه همکاری گازی ایران و روسیه، سرمایه‌گذاری روسیه در پروژه‌های زیرساختی ایران و تکمیل ایران ال‌ان‌جی است. تکمیل ایران ال ان جی کمک می‌‌کند که ایران صادرات گاز را به هر کشور دور و نزدیک انجام دهد.
 
افزایش 15 درصدی صادرات LPG
در سال‌های گذشته بخشی از گاز مایع در پالایشگاه‌های گازی به همراه گاز طبیعی به شبکه سراسری گاز تزریق و سوزانده می‌شد اما حالا داده‌های وزارت نفت نشان می‌‌دهد که در 7 ماهه پایانی سال 1400 نسبت به بازه مشابه سال قبل از آن صادرات گاز مایع (LPG) کشور  15 درصد افزایش داشته است. کاهش 10 درصدی گاز مایع سوزانده شده با اجرای طرح‌های جمع آوری بخارات گازی، بازاریابی برای صادرات گاز مایع و تکمیل اسکله پارس سیراف به تحقق این موضوع کمک کرده است. مقدار گاز مایع صادراتی در هفت ماه پایانی سال ۱۴۰۰ به ۲۶۰۸ هزار تن رسیده است.
 
بازارهای گاز ایران
ایران از سال ۲۰۰۱ میلادی به جمع صادرکنندگان گاز جهان پیوسته است. در این سال ایران و ترکیه در قراردادی ۲۵ساله، تجارت گاز را آغاز کردند. این قرارداد 25 ساله در سال 2026 به پایان می‌‌رسد اما دولت سیزدهم مذاکرات برای تمدید آن را از ماه‌ها قبل آغاز کرده است، حتی در سفر اخیر رئیس جمهور ترکیه به تهران، برای تمدید این قرارداد اعلام تفاهم شد. به طوری که رئیس‌جمهور ترکیه اعلام کرد کشورش واردات نفت و گاز از جمهوری اسلامی ایران را افزایش خواهد داد.«رجب طیب اردوغان» درباره تجارت با همسایگان گفت: «تجارت و همکاری‌های دوجانبه با کشورهای همسایه ادامه خواهد داشت و در عین حال، هدف آنکارا تقویت خرید نفت و گاز از ایران است.»
البته تلاش ایران برای حضور در بازار گاز تنها به قرارداد با کشورهایی مانند ترکیه و عراق خلاصه نمی‌شود. جمهوری اسلامی ایران در ۲۲ سال گذشته با کشورهای مختلفی همچون هند، پاکستان، چین، امارات، عراق، ترکیه، عمان، کویت، بحرین، لهستان، گرجستان، ایتالیا، آذربایجان و اتحادیه اروپا برای صادرات گاز گفت‌وگو کرده است که بعضی از آنها به قرارداد یا یادداشت تفاهم منجر شده است؛ از جمله ترکیه، عراق، ارمنستان و آذربایجان و همینطور قرارداد نافذ پاکستان و تفاهم با عمان. دومین تولیدکننده گاز جهان اما از این بازار تنها حدود 2 درصد سهم دارد و حالا دولت سیزدهم به دنبال اصلاح این معادله است. ایران ظرفیت تولید گازی نزدیک به یک میلیارد مترمکعب در هر روز دارد.
یکی دیگر از اقداماتی که در این مدت انجام شده، آغاز قرارداد سوآپ گاز از ترکمنستان به جمهوری آذربایجان از ابتدای سال جاری میلادی است که طرفین به دنبال افزایش حجم آن به ۲ برابر هستند. قرارداد کنونی بر سوآپ 
5/1 تا 2 میلیارد مترمکعب در سال تأکید دارد. سوآپ 4 میلیون مترمکعب در روز گاز که از ابتدای زمستان سال گذشته آغاز شد، علاوه بر بازیابی روابط گازی ایران و ترکمنستان، به پایداری شبکه گاز کشور و تأمین گاز کمک شایانی کرد. بزودی قرار است برمبنای قرارداد منعقد شده، حجم سوآپ گاز ترکمنستان به آذربایجان به 5/5 میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد.
این اقدامات، در حالی محقق شده  یا پیگیری می‌‌شود که گازرسانی و تأمین پایدار گاز در بخش‌های خانگی و تجاری بدون قطعی و افت فشار در همه مناطق کشور با وجود سرمای شدید هوا در زمستان ۱۴۰۰ و نیز گازرسانی حداکثری و پایدار سوخت موردنیاز نیروگاه‌های کشور در تابستان جاری را داشته‌ایم. رکورد تاریخی مصرف بیش از ۶۹۰ میلیون مترمکعب در روز گاز در بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده در زمستان سال ۱۴۰۰ ثبت شد، اما برخلاف سال ۹۹ از قطع گاز و برق خبری نبود.
در چنین شرایطی که ایران سالی بیش از 30 میلیارد مترمکعب گاز صادر می‌‌کند و برای چند برابر شدن آن از طریق فعال کردن تجارت گاز برنامه‌ریزی کرده است، شایعاتی مبنی بر اینکه «ایران در یک سال اخیر بعد از نفت، بازار گاز را هم از دست داد!» رد می‌‌شود؛ هرچند که در این دولت بازار نفت نیز گسترش داشته و حدود 40 درصد صادرات نفت بیشتر از ابتدای دولت شده است.