رهاسازی حقابه ایران از هیرمند، بدون شروط جدید

 گروه اقتصادی / در روزهای اخیر وزیر نیرو سفری یک روزه به افغانستان داشت و در این سفر حقابه ایران از رودخانه مشترک هیرمند را مطالبه کرد. در جریان این سفر و مذاکراتی که صورت گرفت، طرف افغانستانی پذیرفت که مطابق با ‌معاهده بین ایران و افغانستان راجع به آب رود هیرمند (‌هلمند)، آب این رودخانه را به سمت شوره زار‌ها منحرف نکند و اجازه دهد که آب وارد ایران، یعنی منطقه سیستان شود.
بررسی‌ها نشان می‌‌دهد مهمترین موضوعی که در ماه‌ها و سال‌های اخیر موجب عدم دریافت حقابه می‌شد، اجرای یک پروژه در نزدیکی مرز جمهوری اسلامی بود. یک بند انحرافی که در یکی دو سال اخیر با احداث آن، حقابه کشور آزاد نمی‌شد. حقابه ایران از سد کجکی کشور افغانستان رها می‌‌شد و به بند کمال‌خان در ٧٠ کیلومتری مرز ایران می‌رسید، اما در جنوب منطقه بند کمال‌خان، منطقه‌ای به نام گود زره وجود دارد که شوره زار است و به واسطه این بند انحرافی، حقابه هیرمند به آن منطقه منحرف می‌‌شد. آن طور که گزارش‌ها از دستاورد سفر علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو به افغانستان حکایت می‌‌کند، طرف افغانستانی پذیرفته که دیگر جریان آب به سمت شوره زار گود زره منحرف نشود و آب در مسیر طبیعی خود به سمت ایران جریان یابد.
در این رابطه، سخنگوی صنعت آب می‌‌گوید: وزیر نیرو در این سفر درخصوص معاهده ۱۳۵۱ با طرف افغان گفت‌وگو کرده است. خواست ایران تحقق حقابه بر اساس معاهده فی مابین سال ۱۳۵۱ است و قیود جدیدی اضافه نشده است، لذا حقابه ایران بدون شروط جدید رها خواهد شد. فیروز قاسم زاده مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در گفت‌وگو با «ایران» ادامه می‌‌دهد: «این حقابه بایستی در طول سال آبی رها شود که افغانستان هنوز بجز بخش اندکی از آن را رها نکرده است.»
قاسم‌زاده درخصوص زمان آزادسازی حقابه نیز توضیح می‌‌دهد: «در حال حاضر نشست کمیساران برای رفع موانع موجود و رهاسازی زودهنگام در افغانستان در حال برگزاری است.» 
گفتنی است، اشرف غنی، رئیس جمهور فراری افغانستان در مراسم افتتاح سد کمال خان در ابتدای سال 1400 گفته بود: «افغانستان از این پس در مقابل نفت به ایران آب می‌دهد.»

آزادسازی حقابه در روزهای پیش رو
بررسی تاریخی میزان حقابه ایران از این رودخانه نشان می‌‌دهد که در سال‌های نرمال ٨٢٠ میلیون مترمکعب حقابه جمهوری اسلامی ایران بوده است. این درحالی است که براساس آخرین داده‌های موجود در سال آبی جاری کمتر از ۴ میلیون مترمکعب آب از حقابه ۸۲۰ میلیون مترمکعب مندرج در معاهده وارد کشور شده است، حالا قرار شده که با توجه به شرایط بارشی کمیساران آب در این خصوص تشکیل جلسه بدهند و موضوع را بررسی کنند تا این حقابه آزاد شود. 
زمان آن هنوز قطعی نشده اما وزیر نیرو می‌‌گوید: «امیدواریم که در روزهای پیش رو شاهد رهاسازی حقابه ایران باشیم.»
وزیر نیرو در این سفر با سرپرست وزارتخانه‌های انرژی و آب و امور خارجه افغانستان دیدار کرد و پس از دیدار با سرپرست وزارت انرژی و آب طالبان مقرر شد کارگروه تخصصی کارشناسان آب و برق با حضور نمایندگان دو کشور نیز در وزارت انرژی و آب افغانستان تشکیل شود.