گل محلات محروم از دروازه‌های قطر

حمیرا حیدریان
خبرنگار

سابقه گلکاری و کشت و تولید گل و گیاه در شهرستان محلات در استان مرکزی حدود یک قرن است. این شهر با تولید ۳۵۰ گونه مختلف گیاهان آپارتمانی و گل و گیاه زینتی و همچنین بواسطه استقرار پژوهشکده ملی گل و گیاه، به‌عنوان قطب گل و گیاه کشور شهره است. ۳۰ درصد از اهالی این شهرستان در این صنعت فعالیت دارند و بالغ بر900 هکتار اراضی زیرکشت گل و گیاه زینتی، ۹۰ درصد آن در اختیار محلاتی‌ها است و مسلماً فعالیت جدی پایانه صادراتی گل و گیاه در محلات می‌تواند این صنعت را رونق بیشتری ببخشد.
محلات که با نام «پایتخت گل ایران» شهرت یافته و جایگاه خاصی در زمینه تولید گل و گیاه زینتی دارد؛ بزرگ‌ترین منطقه زیر کشت و تولید گل و گیاه زینتی را در کشور دارا است. 18درصد از اراضی زیر کشت گل کل کشور در این شهرستان قرار دارد. همچنین سالانه ۸۰درصد تولید گل‌های فصلی و نشایی، ۲۱ درصد تولید درخت و درختچه‌های زینتی، ۱۴درصد تولید گیاهان آپارتمانی و ۱۲درصد تولید گل شاخه بریده کشور در محلات انجام می‌شود؛ اما در این شهرستان که برخی از آن به‌عنوان (بام گل ایران) یاد می‌کنند آنگونه که باید سهم خود را در حوزه اقتصاد کشور پیدا نکرده است. این در حالی است که به گفته رئیس صنعت، معدن و تجارت شهرستان محلات از حدود ۶ میلیون دلار کالای غیرنفتی که در سال 1400 از محلات به خارج از کشور صادر شد، 4میلیون و ۷۰۰ هزاردلار آن مربوط به گل‌های شاخه‌ای و گلدانی است؛ موضوعی که به گفته کارشناسان با توجه خاص می‌توان جای پای محکم‌تری را در بازار جهانی به خود اختصاص داده و رتبه 117 صادرات این صنعت در کشور را تقلیل داد.
جای خالی گل در سبد مصرف خانوار
مدیرعامل اتحادیه گل و گیاه محلات با انتقاد از عدم فرهنگسازی مصرف گل در جامعه در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: مهم‌ترین اقدامی که می‌توان برای صنعت گل و گیاه کرد این است که فرهنگ مصرف را در بین مردم اشاعه داد. متأسفانه آن‌طور که باید فرهنگ مصرف گل و گیاه که خود عاملی برای روحیه بخشیدن به شهروندان در روزهای سخت کرونایی‌ است، نهادینه نشده است. این در حالی است که در کشورهای اروپایی گل جزو سبد مصرفی افراد در ماه محسوب می‌شود.
ابراهیم علیپوربا بیان اینکه در ایران خرید گل با توجه به ماه‌ها و بازه‌های زمانی خاص افزایش یا کاهش داشته و متناوب نیست، افزود: در ایران بنا به ماه‌های سال همچون ماه مبارک رمضان یا محرم میزان فروش کم یا قطع شده و در روزهای مناسبتی همچون ایام ولادت حضرت فاطمه(س) و مناسبت هایی از این دست، تقاضای گل افزایش پیدا کرده و در روزهای پس از آن کاهش پیدا می‌کند.
وی با اشاره به اینکه یک‌هزار نفر در صنعت گل و گیاهان زینتی در سطح کشور فعالند و سالانه حدود ۴۰ میلیون دلار صادرات گل و گیاه از کشور انجام می‌شود، اظهار داشت: این میزان صادرات در سال‌جاری نسبت به دو سال گذشته که شیوع بیماری کرونا در کشور را شاهد بودیم چندان تغییری نداشته است.
این کارشناس گل و گیاه به بازی‌های جام‌جهانی پیش رو در قطر اشاره کرد و گفت: در حالی قطر به میزبانی بازی‌های جام‌جهانی می‌رود که برای تزئین و گل‌آرایی این بازی‌ها تمام سفارش گل‌ها از اروپا انجام می‌شود در حالی که ایران در همسایگی این کشور است و می‌تواند بازار گل این بازی‌ها را تأمین کند و از بعد مسافتی نزدیک‌تر است اما از این فرصت ارز‌آوری محروم است. در حال حاضرمیزان گردش مالی صنعت ارزآور گل و گیاه در جهان به ۲۰ میلیارد دلار می‌رسد و حتی برخی اقتصاددانان ۱۰۰ شاخه گل رز را با یک بشکه نفت به لحاظ اقتصادی برابر می‌دانند و این در حالی است که برای صنعت نفت باید هزینه‌های زیادی را صرف کرد تا یک بشکه نفت حاصل شود اما برای پرورش گل چنین هزینه‌های زیرساختی لازم نیست.
ابراهیم علیپور با اشاره به اینکه پایانه صادراتی گل و گیاه محلات به‌عنوان تنها پایانه فعال این حوزه در کشور است، گفت: دیگر پایانه‌های مشابه با وجود دریافت منابع مالی، هنوز فعال نشده‌اند، ولی پایانه محلات با وجود همه کم و کاستی‌ها فعال است و عملیات بسته‌بندی گل و گیاه، صادرات و... در آن انجام می‌گیرد. حتی سردخانه آن نیز در حال استفاده است، به طوری که پیاز گل وارداتی در این سردخانه نگهداری می‌شود تا در زمان مناسب مورد استفاده قرار گیرد، در واقع این پایانه در حال حاضر مزیت‌های بسیاری برای صنعت گل و گیاه و شهرستان محلات دارد. صفر تا صد عملیات آماده‌سازی تا صادرات بید قرمز در پایانه انجام می‌گیرد و در واقع این زیرساخت برای صادرات بید قرمز بسیار اثربخش بوده است. در این میان تنها چیزی که مورد اعتراض گلکاران است، مدت پروانه پایانه است که باید دائمی باشد.
فعالیت 700 واحد تولید و پرورش گل و امید به توسعه
مدیر جهاد کشاورزی شهرستان محلات نیز با بیان اینکه60 میلیون گل‌ شاخه بریده از گونه‌های گلایل، میخک، داوودی، لیسیانتوس، آنتوریوم و لیلیوم بخشی از تولیدات گل در شهرستان محلات را شامل می‌شود، بیان کرد: سال گذشته (1400) 18 میلیون اصله درختچه‌های زینتی در گلخانه‌های فضای باز شهرستان محلات تولید و عرضه شده است. همچنین 6 میلیون گلدان انواع گل‌های آپارتمانی گلدار شامل حسن‌یوسف، گل‌سنگ، کاکتوس، دیفن باخیا، پتوس و فیکوس نیز در گلخانه‌های تونلی محلات طی سال قبل، تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی شد.
احمدرضا جعفری با اشاره به اینکه 30 درصد از مردم محلات در صنعت گل اشتغال دارند، افزود: 700 واحد تولید و پرورش گل و گیاهان زینتی در این شهرستان فعالیت دارند. محلات بیشترین سطح زیر کشت و پرورش انواع گل و گیاه زینتی را در کشور دارد و تولید 350 گونه مختلف گیاهان زینتی، آپارتمانی و فضای سبز، این شهرستان را به یکی از قطب‌های پرورش و تجارت گل و گیاه ایران تبدیل کرده است.
وی اضافه کرد: وجود پژوهشکده ملی گل و گیاهان زینتی در محلات، تولید و تکثیر انواع گونه‌های گل‌های شاخه بریده، درختچه و گیاهان آپارتمانی و نیز تولید و صدور انحصاری بید قرمز از این شهرستان از ظرفیت‌های منطقه در زمینه گل و گیاه است. هر متر مربع افزایش سطح گلخانه‌ای به 5میلیون ریال سرمایه‌گذاری نیاز دارد. تاکنون راه‌اندازی این واحدهای گلخانه‌ای ۷۶ فرصت اشتغالزایی در محلات ایجاد کرده است. در حال حاضر ۴۱۰ هکتار فضای گلخانه‌ای و ۳۰۰ هکتار سطح زیرکشت فضای باز است.