توافق در گرو احیای اطمینان

گروه سیاسی/ پیش‌نویسی که در جریان جدیدترین روند گفت‌و‌گوهای وین از سوی اتحادیه اروپا روی میز قرار گرفت، تنها با محقق کردن 3 خواست اصلی تهران یعنی رفع تحریم‌ها، ارائه تضمین و پایان یافتن مسائل پادمانی می‌تواند به تأیید برسد و امکان را برای احیای توافقی فراهم کند که امریکا 4 سال پیش با بدعهدی به آن پشت پا زد.در همین چهارچوب هیأت دیپلماتیک ایرانی در آخرین دور از مذاکرات وین دیدگاه‌های خود پیرامون موضوعات اختلافی باقیمانده را ارائه کرده و پس از آن بود که «انریکه مورا»، هماهنگ کننده اروپایی مذاکرات، متن پیش نویسی را به همه طرف‌ها ارائه کرد و خواستار اعلام نظر پیرامون این متن پیشنهادی شد. این ماحصل همه آن چیزی است که در روزهای اخیر و در روند گفت‌و‌گوهای جدید در وین صورت گرفته و حالا ایران در حال بررسی متن ارائه شده از سوی اروپاست که نسخه‌های دیگر آن نیز به سایر طرف‌های توافق هم ارائه شده است.
ادعاهایی که باید تمام شوند
در این میان موضوع پادمان به عنوان یکی از سه مسأله مورد نظر تهران، متناظر بر خواسته پایان یافتن اتهام‌های سیاسی و موهومی است که هر از چند گاهی از سوی منابع ذینفوذ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه فعالیت هسته‌ای ایران مطرح و سبب ایجاد فضایی می‌شود که تا سر حد زمینه‌سازی برای صدور بیانیه در شورای حکام آژانس علیه کشورمان پیش می‌رود؛ مسأله‌ای که سرمایه‌گذاری جدی صهیونیست‌ها و خرابکاری به منظور ایجاد تنش در این‌باره را به همراه داشته است. به همین دلیل سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در گفت‌و‌گوهای اخیر خود با رؤسای جمهور فرانسه، روسیه و چین بر لزوم حل و فصل ادعاهای پادمانی علیه ایران تأکید کرده و انجام توافق جدید را منوط به این امر مهم دانسته است.
پیشنهاد اروپا باید اطمینان آور باشد
موضوع پادمانی در حالی به عنوان یکی از مباحث مهم اختلافی مطرح است که اخیراً یک روزنامه امریکایی به نقل از یک دیپلمات اروپایی مدعی شده است که اتحادیه اروپا در مورد این موضوع پیشنهاد تازه‌ای به ایران ارائه داده که هدف آن پایان سریع تحقیقات آژانس درباره فعالیت‌های گذشته هسته‌ای ایران است. «وال استریت ژورنال» مدعی است بر اساس پیش نویس جدید اروپا در صورتی که تهران با آژانس درباره ابهامات اخیر همکاری کند، ایالات متحده و سایر طرف‌های مذاکره از شورای حکام خواهند خواست که به تحقیقات خود در این زمینه پایان دهند. در این سو اما یک دیپلمات ایرانی در گفت‌و‌گو با ایرنا با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران در حال بررسی پیشنهادهای دریافتی است تا نسبت به تأمین خواسته‌های خود اطمینان حاصل کند»، تصریح کرده است: «ایران باید بررسی کند که آیا این پیشنهادها تضمین کننده خواسته‌های ایران در حوزه‌های مختلف از جمله ادعاهای سیاسی مرتبط با مسائل پادمانی، تحریم و تضمین‌ برای پایداری توافق هست و آیا می‌تواند در این موضوعات اطمینان آور باشد یا خیر.»
بازی خرابکنی اتحادیه اروپا
جدیدترین دور مذاکرات وین در حالی با جمع‌بندی گفت‌و‌گوها و تلاش برای حل موضوعات اختلافی باقیمانده به پایان رسید که اقدام هماهنگ کننده اروپایی مبنی بر اعلام ارائه «متن نهایی» پیش نویس توافق، اقدامی زودهنگام و شتابزده به نظر می‌رسید که تنها می‌توانست بر پیچیدگی این مرحله حساس از مذاکرات بیفزاید. خاصه آنکه پیش از ارائه این پیش نویس، سه کشور اروپایی که نماینده‌ای در آخرین روند مذاکرات وین نداشتند، در بیانیه‌ای ادعایی و همسو با مواضع امریکا به ایران هشدار دادند که اکنون باید تصمیم بگیرد تا توافق را امضا کند. این در حالی بود که هیأت مذاکره کننده ایرانی در جدیدترین دور از حضور خود در وین پس از دیدارهایی که با مقام‌های حاضر در این مذاکرات داشتند، پس از دریافت آخرین ایده‌های «مورا» پاسخ و ملاحظات اولیه خود را منتقل کردند. اما اتحادیه اروپا در اقدامی یکجانبه تصمیم گرفت که پیشنهادات مطرح شده را به عنوان متن نهایی توصیف و پایان مذاکرات را اعلام کند. این در حالی بود که گرچه در متن پیشنهادی «مورا» پیشرفت‌هایی حاصل شده اما بی‌تردید متن ارائه شده از نظر ایران متن نهایی تلقی نمی‌شد. از این رو حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان هم در واکنش به این اقدام اروپایی‌ها در گفت‌و‌گو با «جوزپ بورل»، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یادآور شد که توافق نهایی باید تأمین‌کننده حقوق و منافع ملت ایران بوده و رفع پایدار مؤثر تحریم‌ها را تضمین کند. امیرعبداللهیان همچنین در گفت‌و‌گوی تلفنی روز گذشته خود با «چاوش اوغلو»، وزیر خارجه ترکیه گفت: «ما پیام خود را از طریق اروپایی‌ها به امریکا منتقل کرده‌ایم. امیدواریم طرف امریکایی با نگاه واقع بینانه و عملگرایانه و پذیرش خواسته‌های برحق و قانونی جمهوری اسلامی ایران، زمینه برای توافق پیرامون متن نهایی را فراهم آورد.»
روسیه: به اتحادیه اروپا اجازه چنین اظهاراتی نداده‌ایم
در پی چنین تحولاتی بود که «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در مذاکرات وین با استناد به بیانیه‌ وزارت خارجه کشورش از لحن زورگویانه مقام‌های اتحادیه اروپا درباره مذاکرات رفع تحریم‌های ایران انتقاد کرد و در توئیتر نوشت: «طبق گفته سخنگوی اتحادیه اروپا، طرف‌های مشارکت‌کننده در گفت‌وگوهای وین با این انتخاب مواجه هستند که یا متن فعلی را بپذیرند یا اینکه بدانند گفت‌وگوها شکست خورده است. کمیسیون مشترک برجام به هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا اجازه نداده اظهارات این چنینی مطرح کند.» اولیانوف همچنین در یک نشست خبری با بیان اینکه متن سند احیای برجام تقریباً به طور کامل مورد توافق قرار گرفته، افزود: «ایران تنها در مورد چند کلمه از متن، سؤالاتی را مطرح کرده و در مورد بقیه متن می‌توان گفت توافق صورت گرفته است.» او در عین حال با اشاره به اینکه همین چند کلمه می‌تواند به مانعی برای توافق بدل شود، همان‌گونه که پیش از این هم در جریان مذاکرات وین رخ داده بود، افزود: «امیدوارم این اتفاق نیفتد، متن بد نیست و یک سازش بسیار معقول است. این گزینه‌ای است که اصولاً همه طرف‌ها راضی هستند و در عین حال همه نارضایتی خاصی از برخی مفاد پروژه را تجربه می‌کنند.» «ایوان نچایف» معاون سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز طی یک نشست خبری در مسکو با بیان اینکه پیش‌نویس ارائه شده توسط اتحادیه اروپا برای احیای برجام و توافق در مذاکرات وین هنوز در دست بررسی است، تأکید کرد: «درخواست غرب برای تصویب آن در اسرع وقت، هنوز زودهنگام است.»
دولت امریکا به زانو درآمده است
در همین حال وزارت امورخارجه امریکا پنجشنبه گذشته مدعی شد که آماده بازگشت فوری به توافق هسته‌ای با ایران هستیم که در وین بر سر آن مذاکره شد. این موضع ادعایی در حالی مطرح شده است که مقام‌های دولت امریکا با اختلافات داخلی گسترده‌ای بر سر نحوه بازگشت به توافق هسته‌ای روبه‌رو هستند. در جدیدترین این هجمه‌ها «جان بولتون» مشاور امنیت ملی پیشین امریکا در گفت‌و‌گویی با پایگاه هیل ادامه مذاکرات با ایران را اشتباه خواند و گفت: «تلاش برای بازگشت به این توافق به منزله مماشات با تهران است.» او در ادامه افزود: «این توافق با گذشت زمان بهتر نشده است. دولت در وین به زانو درآمده و در حال التماس برای بازگشت به توافق است. این باعث ارسال پیام ضعف نه فقط به تهران بلکه به سراسر دنیا می‌شود.»