جهانی که ویران می‌سازیم

مجید فروغی
کارشناس هنری

«بازدم»؛ نمایشگاه امیر موسوی‌زاده در گالری اعتماد، بیانی است از آنچه انسان بر سر جان جهان آورده است. بازدم، جهان را محصول بینش و کنش انسان‌ها می‌داند، انسان در وجوه فردی و اجتماعی و قدرت‌های اقتصادی و سیاسی جهانی ساخته‌ رنگارنگ و متنوع، اما بدون آرام و قرار. جهان بیم و خطر، تهدید و تیرگی. موسوی‌زاده برای انسان در وضعیت اکنون جهان عاملیتی قطعی قائل است که این عاملیت در وجوه مختلف به جهان آسیب زده است ومی‌زند. انسان، جان جهان را نوشیده، اما در پاسخ به آنچه گرفته، جهان را آشفته کرده است. «بازدم»، به همان دی‌اکسید‌کربنی اشاره می‌کند که براساس فرایند طبیعی تنفس حاصل می‌شود و حالا گویا تخریب جهان نیز به امری عادی بدل شده است و انسان هر روز بیشتر جهان را برای زیستن دشوار و ناممکن می‌کند. بازدمی تصویری از تنفس انسان در جامعه و جهان پیرامونش.آثاری از نمایشگاه فقط بر وضعیت جهان تمرکز دارند و از آثار می‌توان ردپای عاملیت آن را پی گرفت تا به انسان رسید. صندلی‌هایی با رنگ‌های قرمز و صورتی و زرد که کارکرد خود را از دست داده‌اند. نشستن بر این صندلی‌ها خطر و آسیب دارد، دشوار  یا ناممکن است. صندلی، دیگر صندلی نیست در عین حال که اجزا و فرم صندلی را دارد، صندلی جایی برای نشستن نیست، گرچه زیبا، متنوع و رنگارنگ است. هنرمند با بیان اختلال در فلسفه و کارکرد صندلی، می‌گوید ما انسان‌ها، فلسفه و کارکرد جهان را مخدوش کرده‌ایم و می‌کنیم. صندلی‌ها می‌توانند بیانگر جهانی باشند که آرامش بر آنها ممکن نیست، هر کدام خطری دارند که کارکرد آن را مختل می‌کنند، مانند جهان که زیستن در آن دشوار است.در اثر دیگر تلفن به‌عنوان وسیله ارتباطی به صفحه آگهی فروش کلیه و جان انسان تبدیل شده است. روی سطح قاب تلفن همگانی اطلاعیه‌های متعدد فروش کلیه و حراج جان انسان نوشته شده است و جهانی که جان انسان در آن حراج می‌شود، برساخته خود اوست.نمایشگاه علاوه‌بر وجوه فردی و اجتماعی انسان‌ها که در چگونگی جهان نقش دارند، بر عاملیت قدرت‌های سیاسی و اقتصادی هم تأکید می‌کند و از منظر اقتصاد سیاسی نیز قابل تأمل است. قدرت‌هایی که چرخ‌های جهان را به سمتی که می‌خواهند، حرکت می‌دهند. در یک اثر نمایشگاه قدم‌هایی است که برداشته می‌شوند، اما این اهرم‌هایی از پول و سرمایه است که پاها را در هدف و مسیری که می‌خواهند، حرکت می‌دهند. عاملیت قدرت‌های اقتصادی و سرمایه‌داری در وضعیت جهان بیان اصلی این اثر است که بر بنای نهادها و رویه‌های جهان بر انباشت سرمایه و کالایی‌سازی تأکید می‌کند. در این اثر اقتصاد و ثروت تعیین‌کننده است، جهان و هرچه در آن می‌گذرد به اقتصاد و سرمایه وابسته است و سرمایه سکان و فرمان و کنترل را در اختیار دارد. هر آنچه در فرهنگ و اجتماع است، در اقتصاد ریشه دارد و قدرت سرمایه چگونگی جهان را تعیین می‌کند.نقش قدرت‌ها و دست‌های سیاسی و اقتصادی در وضعیت جهان در اثر دیگر نمایشگاه نیز مستقیم و سرراست بیان شده است. موقعیت‌هایی که در یک دایره در حال چرخش هستند، دست یا دست‌هایی کره زمین را در این دایره قرار می‌دهند و با چرخش این دایره جهان در موقعیتی قرار می‌گیرد که مطابق خواست و سود همان قدرت‌هاست. جهان را درگیر موشک می‌کنند، درگیر جنگ نفت می‌کنند، یا درگیر بازنمایی و وانمایی رسانه‌های جریان اصلی و....