پرواز در نسیم تابستانی
مازیار معاونی
منتقد سینما
در طول سه چهار سال گذشته گویندگان (دوبلورهای) بسیاری را از دست دادهایم، چهرههای ارزشمندی که هر کدام بخش مهمی از تاریخ 70 ساله هنر دوبلاژ را نمایندگی میکردند.از بهرام زند که صلابت و مهارت در صدایش موج میزد تا حسین عرفانی که استادی بیهمتا با جنس صدایی منحصر بهفرد بود و اجراها و بویژه تیپسازیهایش تا ابد در ذهنها خواهد ماند، استاد رفعت هاشمپور که با صدایی گرم و گویندگی بینظیر از سوزان هیوارد تا عمه ﻫِ تی (قصههای جزیره) بسیاری نقشهای دیگر را برایمان ماندگار کرد؛ استاد چنگیز جلیلوند بینظیر و حنجره طلایی که بر اثر ابتلا به کرونا داغدارمان کرد و البته دیگرانی چون محمد عبادی، مهدی آریننژاد، محمود فاطمی و... اما زمانی که فرشته مرگ بر شانههای چهرهای مینشیند که دهههاست کوچک و بزرگ از او با عنوان «بهترین گوینده تاریخ دوبله» یاد میکنند، بیتردید با فقدانی بزرگتر و خلأیی اندوهانگیزتر مواجه هستیم.
فقدانی همردیف با سوگ از دست رفتن استاد علی کسمایی، «پدر دوبله ایران» و حتی تلختر از آن، که از خاطرات فراموش نشدنی مخاطبان با صاحبان صداهای جادویی سرچشمه میگیرد.
زمانی که استاد منوچهر اسماعیلی را در نظر میآوریم، حقیقتاً نمیدانیم از کجا و از کدامیک از نقشگوییهای این مرد بیبدیل دوبله آغاز کنیم.از سِر توماس مور (مایکل اسکافیلد) ساخته جاویدان فرد زینهمان یعنی «مردی برای تمام فصول» بگوییم که استاد تمام دشواری تصمیم سخت سر توماس در مواجهه با تصمیم ضدمذهبی پادشاه برای ازدواج مجدد را در اجرایش بروز میداد؛ از بنهور (چارلتون هستون) به کارگردانی ویلیام وایلر بزرگ یاد کنیم که قهرمان چگونه به دست دوست دوران کودکی به بردگی کشیده شده و مادر و خواهرش را در چنگال طاعون اسیر و گرفتار میدید و اسماعیلی بزرگ تمام غم و درد مردی که این چنین از صدر به ذیل آمده و از نجیبزادگی به بردگی در کشتی اربابان رومی کشانده شده را در صدا و اجرای خود بازتاب میداد، میتوان این کارنامه پربار را ادامه داد و از بازیگران بزرگ و آثار درخشان دیگر سینمای جهان هم یاد کرد؛ از گویندگی به جای «پیتر فالک» در «معجزه سیب» و «دنیای دیوانه دیوانه»، از «لارنس اولیویه» در «اسپارتاکوس»، «الک گینس» در «لورنس عربستان»، «ژان گابن» در «توهم بزرگ» و... دهها فیلم درخشان دیگر سینمای دنیا که از دهه 50 میلادی تا همین دهههای اخیر به روی پرده رفتهاند.
اما نمیتوان از منوچهر اسماعیلی بزرگ گفت و از نقشگویی درخشان و تکرار نشدنی او به جای «آنتونی کویین» در نقش «حمزه»/ «عموی پیامبر» در ساخته بیهمتای مصطفی عقاد فقید یعنی فیلم «محمد رسولالله/ الرساله» یاد نکرد، افزون بر حضور کاریزماتیک و بازی حیرتآور «آنتونی کویین» در این نقش که به بهترین و ملموسترین شکل ممکن به این چهره بزرگ تاریخ صدر اسلام بر پرده سینما جان بخشید، نقشگویی منوچهر اسماعیلی در فیلمی که خود با استادی هر چه تمامتر مدیریت دوبلاژ آن را هم برعهده داشت برای مخاطبین ایرانی مقید به دین اسلام که از کودکی شرح رشادتهای این سردار بزرگ صدر اسلام را بارها و بارها شنیدهاند ارزشی دوچندان بیشتر از دیگر نقشگوییهای استاد دارد.علاقه مندان حرفهایتر سینما که تماشای آثار سینمایی به زبان اصلی را هم از دست نمیدهند، بخوبی میدانند که «آنتونی کویینِ» نامدار در بیان خود نوعی مکث لکنتگونه داشت که شاید تنها از منوچهر اسماعیلی بزرگ برمیآمد که با همان مکث و همان آکسونگذاری به جای کویین، نقشگویی کند. گویی که خود بازیگر انگلیسی زبان، زبان فارسی را آموخته و دیالوگهایش را به زبان ما فارسیزبانان ادا میکند، مهارتی که به گواه بسیاری از کارشناسان عرصه دوبله در فیلم عقاد و نقش «حمزه» به منتهای اوج خود رسید و به یکی از قلههای دستنیافتنی کارنامه کاری این گوینده پرآوازه بدل شد.
از نقشگوییهای استاد از دسترفته در سینما و تلویزیون ایران هم خاطرات بسیاری برجای مانده است.از هر دو نقش «قیصر» و «خان دایی» در اثر به یادماندنی مسعود کیمیایی یعنی «قیصر» تا سه نقشی که در فیلم نوستالژیک «مادر» ساخته زنده یاد علی حاتمی به جای زنده یاد محمدعلی کشاورز، جمشید هاشمپور و اکبر عبدی گفت بدون آنکه مخاطب عام متوجه یکی بودن دوبلور این نقشها شود تا گویندگی در چهار نقشی که زندهیادان «جمشید مشایخی»، «عزتالله انتظامی»، «محمدعلی کشاورز» و «جمشید لایق» در سریال درخشان «هزار دستان» ایفا میکردند و بسیاری از نقشهای خاطره انگیز دیگری که در این مقال نمیگنجد. روحش شاد و یادش سبز و جاویدان.
منتقد سینما
در طول سه چهار سال گذشته گویندگان (دوبلورهای) بسیاری را از دست دادهایم، چهرههای ارزشمندی که هر کدام بخش مهمی از تاریخ 70 ساله هنر دوبلاژ را نمایندگی میکردند.از بهرام زند که صلابت و مهارت در صدایش موج میزد تا حسین عرفانی که استادی بیهمتا با جنس صدایی منحصر بهفرد بود و اجراها و بویژه تیپسازیهایش تا ابد در ذهنها خواهد ماند، استاد رفعت هاشمپور که با صدایی گرم و گویندگی بینظیر از سوزان هیوارد تا عمه ﻫِ تی (قصههای جزیره) بسیاری نقشهای دیگر را برایمان ماندگار کرد؛ استاد چنگیز جلیلوند بینظیر و حنجره طلایی که بر اثر ابتلا به کرونا داغدارمان کرد و البته دیگرانی چون محمد عبادی، مهدی آریننژاد، محمود فاطمی و... اما زمانی که فرشته مرگ بر شانههای چهرهای مینشیند که دهههاست کوچک و بزرگ از او با عنوان «بهترین گوینده تاریخ دوبله» یاد میکنند، بیتردید با فقدانی بزرگتر و خلأیی اندوهانگیزتر مواجه هستیم.
فقدانی همردیف با سوگ از دست رفتن استاد علی کسمایی، «پدر دوبله ایران» و حتی تلختر از آن، که از خاطرات فراموش نشدنی مخاطبان با صاحبان صداهای جادویی سرچشمه میگیرد.
زمانی که استاد منوچهر اسماعیلی را در نظر میآوریم، حقیقتاً نمیدانیم از کجا و از کدامیک از نقشگوییهای این مرد بیبدیل دوبله آغاز کنیم.از سِر توماس مور (مایکل اسکافیلد) ساخته جاویدان فرد زینهمان یعنی «مردی برای تمام فصول» بگوییم که استاد تمام دشواری تصمیم سخت سر توماس در مواجهه با تصمیم ضدمذهبی پادشاه برای ازدواج مجدد را در اجرایش بروز میداد؛ از بنهور (چارلتون هستون) به کارگردانی ویلیام وایلر بزرگ یاد کنیم که قهرمان چگونه به دست دوست دوران کودکی به بردگی کشیده شده و مادر و خواهرش را در چنگال طاعون اسیر و گرفتار میدید و اسماعیلی بزرگ تمام غم و درد مردی که این چنین از صدر به ذیل آمده و از نجیبزادگی به بردگی در کشتی اربابان رومی کشانده شده را در صدا و اجرای خود بازتاب میداد، میتوان این کارنامه پربار را ادامه داد و از بازیگران بزرگ و آثار درخشان دیگر سینمای جهان هم یاد کرد؛ از گویندگی به جای «پیتر فالک» در «معجزه سیب» و «دنیای دیوانه دیوانه»، از «لارنس اولیویه» در «اسپارتاکوس»، «الک گینس» در «لورنس عربستان»، «ژان گابن» در «توهم بزرگ» و... دهها فیلم درخشان دیگر سینمای دنیا که از دهه 50 میلادی تا همین دهههای اخیر به روی پرده رفتهاند.
اما نمیتوان از منوچهر اسماعیلی بزرگ گفت و از نقشگویی درخشان و تکرار نشدنی او به جای «آنتونی کویین» در نقش «حمزه»/ «عموی پیامبر» در ساخته بیهمتای مصطفی عقاد فقید یعنی فیلم «محمد رسولالله/ الرساله» یاد نکرد، افزون بر حضور کاریزماتیک و بازی حیرتآور «آنتونی کویین» در این نقش که به بهترین و ملموسترین شکل ممکن به این چهره بزرگ تاریخ صدر اسلام بر پرده سینما جان بخشید، نقشگویی منوچهر اسماعیلی در فیلمی که خود با استادی هر چه تمامتر مدیریت دوبلاژ آن را هم برعهده داشت برای مخاطبین ایرانی مقید به دین اسلام که از کودکی شرح رشادتهای این سردار بزرگ صدر اسلام را بارها و بارها شنیدهاند ارزشی دوچندان بیشتر از دیگر نقشگوییهای استاد دارد.علاقه مندان حرفهایتر سینما که تماشای آثار سینمایی به زبان اصلی را هم از دست نمیدهند، بخوبی میدانند که «آنتونی کویینِ» نامدار در بیان خود نوعی مکث لکنتگونه داشت که شاید تنها از منوچهر اسماعیلی بزرگ برمیآمد که با همان مکث و همان آکسونگذاری به جای کویین، نقشگویی کند. گویی که خود بازیگر انگلیسی زبان، زبان فارسی را آموخته و دیالوگهایش را به زبان ما فارسیزبانان ادا میکند، مهارتی که به گواه بسیاری از کارشناسان عرصه دوبله در فیلم عقاد و نقش «حمزه» به منتهای اوج خود رسید و به یکی از قلههای دستنیافتنی کارنامه کاری این گوینده پرآوازه بدل شد.
از نقشگوییهای استاد از دسترفته در سینما و تلویزیون ایران هم خاطرات بسیاری برجای مانده است.از هر دو نقش «قیصر» و «خان دایی» در اثر به یادماندنی مسعود کیمیایی یعنی «قیصر» تا سه نقشی که در فیلم نوستالژیک «مادر» ساخته زنده یاد علی حاتمی به جای زنده یاد محمدعلی کشاورز، جمشید هاشمپور و اکبر عبدی گفت بدون آنکه مخاطب عام متوجه یکی بودن دوبلور این نقشها شود تا گویندگی در چهار نقشی که زندهیادان «جمشید مشایخی»، «عزتالله انتظامی»، «محمدعلی کشاورز» و «جمشید لایق» در سریال درخشان «هزار دستان» ایفا میکردند و بسیاری از نقشهای خاطره انگیز دیگری که در این مقال نمیگنجد. روحش شاد و یادش سبز و جاویدان.
ارسال دیدگاه
- ضمن تشکر از بیان دیدگاه خود به اطلاع شما رسانده می شود که دیدگاه شما پس از تایید نویسنده این مطلب منتشر خواهد شد.
- دیدگاه ها ویرایش نمی شوند.
- از ایمیل شما فقط جهت تشخیص هویت استفاده خواهد شد.
- دیدگاه های تبلیغاتی ، اسپم و مغایر عرف تایید نمی شوند.
ویژه نامه