پیش به سوی خودکفایی در تولید روغن و شکر

امین محمودی
خبرنگار

وزارت جهاد کشاورزی از ابتدای روی کار آمدن دولت سیزدهم خودکفایی در بسیاری از کالاهای اساسی از جمله گندم، جو، پنبه، ذرت، روغن و شکر را در دستور کار خود قرار داده است، از این رو با توجه به اصلاح ارز ترجیحی در کشور و افزایش قابل توجه قیمت خرید تضمینی در دو سال اخیر، علاوه بر افزایش تولید از میزان واردات این محصولات کاسته شده است.
چندی پیش بود که وزارت جهاد کشاورزی بار دیگر قیمت خرید تضمینی گندم را از 11 هزار و 500 تومان به 13 هزار تومان برای سال زراعی آینده که از مهرماه امسال آغاز می‌شود، افزایش داد، در حال حاضر نیز قیمت خرید تضمینی سه محصول کلزا، سویا و چغندرقند کشت بهاره و پاییزه را قبل از فصل کشت اعلام کرد تا کشاورزان با انگیزه کافی به کشت این محصولات پرداخته و کشورمان تا حدود زیادی از واردات روغن و شکر بی‌نیاز شود که اعلام این نرخ خرید تضمینی محصولات کشاورزی در دوسال اخیر قبل از آغاز سال زراعی بوده، این در حالی است که در دولت‌های یازدهم و دوازدهم همواره پس از گذشت 7 تا 8 ماه از سال زراعی قیمت خرید تضمینی این محصولات اعلام می‌شد که زمینه بی‌انگیزگی کشاورزان برای کشت و افزایش واردات و ارزبری را فراهم می‌کرد.
چند گام تا خودکفایی شکر
تا قبل از اصلاح ارز ترجیحی میزان مصرف شکر در کشور 2 میلیون و 400 هزار تن بود که با حذف ارز 4200 تومانی مصرف شکر 300 هزار تن کاهش یافت، این در حالی است که هم‌اکنون میزان تولید این محصول در کشورمان به 1 میلیون و 600 هزار تن می‌رسد بنابراین 500 هزار تن از این محصول وارداتی است با این حال به نظر می‌رسد با تدابیر وزارت جهاد کشاورزی برای کاشت بیشتر چغندر قند خصوصاً در فصل پاییز به جای کشت نیشکر انتظار می‌رود کشورمان در دو سال آینده در تولید شکر به خودکفایی برسد.
تا پیش از اختصاص ارز ترجیحی به واردات، در تولید روغن نیز 16 درصد از نیاز کشورمان به این محصول اساسی از طریق کشت دانه‌های روغنی در کشورمان تأمین می‌شد ولی در سال‌های اخیر این میزان به 10 درصد رسیده است با این حال وزارت جهاد کشاورزی با افزایش قابل توجه نرخ خرید تضمینی کلزا و سویا در دو سال اخیر به دنبال خودکفایی 50 درصدی این محصول در افق 1404 است. در همین خصوص سیدجواد ساداتی نژاد، وزیر جهاد کشاورزی در گفت‌وگویی اختصاصی با «ایران» گفت: در مورد دانه‌های روغنی می‌توانیم تا 50 درصد به سطح خودکفایی برسیم، چون برخی از این دانه‌ها آب‌بر هستند بنابراین نمی‌توانیم به طور 100 درصد در این زمینه خودکفا شویم. وی افزود: علاوه بر این برای خودکفایی در تولید شکر نیز می‌‌توانیم  با اولویت قرار دادن کشت چغندر قند به جای نیشکر و توسعه کشت پاییزه این محصول به جای کشت تابستانی به‌دلیل آب‌بر بودن،  این مهم را محقق کنیم.
افزایش قیمت خرید تضمینی کلزا، سویا و چغندر قند
کشورهای پیشرو در تولید محصولات کشاورزی علاوه بر افزایش منطقی قیمت خرید تضمینی، سیاست‌های حمایتی و یارانه‌ای دیگر را برای حمایت از کشاورزان درنظر می‌‌گیرند این در حالی است که در دولت‌های گذشته همواره بر قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی جهت حمایت از کشاورزان تأکید می‌‌شد. اما وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم علاوه بر سیاست قیمتی (افزایش نرخ خرید تضمینی)، سیاست‌های غیرقیمتی همچون کاهش قیمت نهاده‌های کشاورزی همچون کود و سم، کشت قراردادی، یارانه کشت و تخفیفات بیمه‌ای را در دستور کار خود قرار داده است. بر این اساس در سال جاری قیمت خرید تضمینی هر کیلو گرم کلزا 22 هزار تومان، سویا 22 هزار و 500 تومان و چغندر قند بهاره و پاییزه بدون احتساب کرایه حمل و نقلی که هر ساله وزارت جهاد کشاورزی به کشاورزان اعطا می‌‌کند به ترتیب یک هزار 870 و یک هزار و 805 تومان تعیین شد.
 سیاست‌های غیرقیمتی وزارت جهاد کشاورزی برای کشاورزان
علاوه بر کشت قراردادی و کاهش 45 درصدی قیمت کود و سم وزارت جهاد کشاورزی برای سال زراعی آینده یارانه‌ کاشت و یارانه بیمه‌ای به کشاورزان اختصاص داده است به طوری که به منظور تقویت و ایجاد انگیزه‌های توسعه کشت قراردادی کلزا و سویا، یارانه کاشت برای تأمین بخشی از هزینه‌های کود و بذر معادل 2 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم از این محصولات در نظر گرفته شده است. از طرف دیگر کشاورزان تولیدکننده چغندر قند، دانه کلزا و سویای مشارکت کننده در طرح کشاورزی قراردادی نسبت به سایر تولید کنندگان تخفیفی بیشتر معادل (۲۰) درصد از حق بیمه سهم کشاورزان برخوردار خواهند بود. همچنین به تولید کنندگان چغندر قند به ازای هر تن چغندر قند بهاره و پاییزه 2 کیلوگرم قند یا شکر به نرخ 2 هزار و 200 تومان و 20 کیلوگرم تفاله خشک به نرخ 800 تومان به عنوان جایزه تحویل داده خواهد شد علاوه بر این به ازای هر کیلوگرم چغندر قند بهاره 400 تومان و چغندر قند پاییزه 430 تومان هزینه حمل به قیمت خرید تضمینی این محصول اضافه می‌شود.