عاشورا، قیام علیه انحراف

صادق وفایی
خبرنگار

​​​​​​​کتاب «قیام حسین(ع)» زنده‌یاد سیدجعفر شهیدی  یکی از معدود آثار نسبتاً جدید و قابل توجه تحلیلی بازار نشر کشور درباره قیام امام حسین‌(ع) و حادثه عاشوراست که علل و پیشینه‌های این‌ واقعه را کندوکاو می‌کند و نویسنده‌اش با نگاهی بی‌طرف و البته نسبتاً صریح حقایقی را که موجب به‌وقوع پیوستن عاشورا و شهادت امام حسین(ع) شد، با روایتی که خودش نیز در آنها حضور دارد، پیش روی مخاطب می‌گذارد. همان‌طور که در ماه محرم امسال کتاب دیگر این‌ نویسنده یعنی «زندگانی علی بن الحسین» را مورد بررسی قرار دادیم، بنا داریم در مطلبی که در ادامه می‌آید، «قیام حسین (ع)» را نیز بر اساس مسائل و موضوعات محوری که در آن مطرح شده‌اند، مورد بررسی قرار دهیم. یکی از نکات قابل توجه درباره این‌ کتاب، از این قرار است که شهیدی از الفاظ احترام‌ برانگیز و همچنین تبعیض خوب و بد استفاده نکرده و از اسامی معمولی اشخاص استفاده کرده و از پیامبر و دشمنش با عناوینی چون محمد و ابوسفیان و از امام حسین و دشمنش با الفاظی چون حسین و یزید یاد کرده است. اما نویسنده در نتیجه‌گیری بی‌طرف نیست و مواضع تحلیلی و تاریخی خود را به‌صراحت مطرح کرده است. جان کلام شهیدی در این‌کتاب این است که پس از پیامبر (ص) و امام علی (ع)، تا زمانی که دوران امامت امام حسین (ع) شروع شد، با گذشت پنجاه‌ سال از شروع دعوت اسلام، هم برادری اسلامی فراموش شد و هم خشم و انتقامجویی که در صحنه‌های جهاد در راه خدا نمایان می‌شد، به کینه‌توزی و خونخواهی قبیله‌ای بدل شد. یعنی به‌مرور اصل مساوات اسلامی از میان رفت و کار به‌جایی رسید که در پایان خلافت خلیفه سوم عثمان، قبیله قریش نه فقط از برای تصدی مقامات مهم دولتی بر غیرقریش برتری یافت، بلکه مقدمات برتر شمردن عنصر عرب از دیگر نژادهایی که مسلمانی را پذیرفته بودند هم فراهم شد. در دوره معاویه هم این برتری‌فروشی آشکار شد. خلاصه کلام نویسنده هم از این قرار است که روح مساوات و برابری و عدم نژادپرستی که در زمان پیامبر(ص) بین اعراب جاهلی تقویت شده بود، با فقدان پیامبر (ص) دوباره تضعیف شد و اعراب به‌ظاهر مسلمان‌شده در نهایت ضربه خود را به اسلام وارد کردند و امام حسین(ع) برای جلوگیری از تأثیرگذاری بیشتر این‌ ضربه، ناچار به رفتن به قتلگاه شد.
قیام حسین (ع)
نویسنده: سیدجعفر شهیدی
ناشر: دفتر نشر فرهنگ اسلامی