رشد 25 درصدی ترانزیت در 5 ماه

گروه اقتصادی/ ترانزیت 6 میلیون تن کالا در 5 ماه نخست امسال از کل ترانزیت در سال 99 پیشی گرفته است. رشد ترانزیت از ماه‌های گذشته شروع شده و بدون وقفه ادامه دارد. هدف تا پایان سال ترانزیت 15 تا 20 میلیون تن کالا است که رشد ماهانه این هدف را قابل دسترسی نشان می‌دهد. رشد ترانزیتی ایران بر پایه برنامه‌‌ای چندوجهی به‌صورت همزمان طرح‌ریزی شده است. محور این برنامه تقویت ارتباط با همسایگان و منطقه است. بر این اساس عضویت ایران در پیمان‌های مهم سیاسی-اقتصادی منطقه دنبال می‌شود. الحاق ایران به سازمان همکاری‌های شانگهای، نقش‌آفرینی ایران در سازکار اقتصادی بریکس پلاس، تلاش برای عضویت ایران در اتحادیه اوراسیا و نقش‌آفرینی ایران در سازمان همکاری‌های اقتصادی اکو، بخشی از افزایش توسعه روابط با کشورهای منطقه است که رونق ارتباطات تجاری و در نتیجه افزایش مراودات حمل و نقلی با این کشورها را در پی دارد. در برنامه دیگر برای افزایش ترانزیتی، ایران توسعه زیرساخت‌ها، ساخت و تکمیل کریدورهای ترانزیتی را در دستور کار قرار داده است. سومین وجه از برنامه توسعه ترانزیت، تسهیل قوانین و مقررات مربوط به حمل‌ونقل است.
فعال شدن دیپلماسی اقتصادی
این وجه از برنامه رشد ترانزیتی، از ابتدای روی کارآمدن دولت مورد توجه قرار گرفت و دولت روابط با کشورهای همسایه و منطقه را در اولویت مراودات سیاسی-اقتصادی قرار دارد. افزایش همکاری با کشورهای منطقه موجب فعال شدن دوباره کریدورهای ترانزیتی و استقبال کشورها برای استفاده از مسیر ایران در حمل بار شده است. ایران در چندین مرز به کشورهای همسایه متصل است. اتصال ریلی به افغانستان، اتصال ریلی از 3 مرز اینچه‌برون، لطف‌آباد و سرخس به ترکمنستان، اتصال از بندر امیرآباد به کشورهای حوزه دریای خزر، اتصال از مرز جلفا به راه‌آهن جمهوری آذربایجان، در مرز رازی به راه‌آهن ترکیه، اتصال از بنادر عباس، امام خمینی و چابهار به خلیج فارس موجب شده تا ایران به مسیر ارتباطی شمال-جنوب و شرق-غرب در منطقه تبدیل شود. مسیرهای ترانزیتی ایران دو گروه مسیر مهم ترانزیتی شرقی -غربی و شمالی -جنوبی است که از طریق ریل، جاده و دریا ایران را به 15 کشور همسایه متصل می‌کند. برخی مسیرهای ترانزیتی در سال‌های اخیر غیرفعال و از چرخه ترانزیتی خارج شده بود یا اینکه فعالیت آنها بسیار کاهش داشت، اما اخیراً این مسیرها مانند مسیر ترانزیتی ترکمنستان- ایران و مسیر ترانزیتی روسیه- قزاقستان- ترکمنستان -ایران و چین -قزاقستان-ترکمنستان- ایران فعالیت خود را از سر گرفته است. از این کریدورهای حمل کالا از روسیه و چین به مقصد اروپا و هند افزایش یافته است. توجه به همسایگان، روابط دو یا چندجانبه اقتصادی و سیاسی، عضویت در پیمان‌های منطقه‌ای و تقویت مناسبات دو جانبه، از سیاست‌های دولت سیزدهم است که باعث شده تا مناسبات تجاری و همچنین ترانزیت رو به رشد باشد.
ساخت مسیرها
تکمیل و احداث مسیرهای ترانزیتی نیز یکی دیگر از وجوه برنامه رشد ترانزیت کشور است. توسعه نامتوازن مسیرهای ترانزیتی و همچنین عدم تکمیل این مسیرها در عدم رشد ترانزیت در سال‌های گذشته تأثیر گذشته است. رویکرد سیاست دولت تکمیل مسیرهای ترانزیتی در اسرع وقت است. به این منظور استفاده از منابع داخلی و سرمایه‌گذاری مشترک با کشورهای ذینفع در دستور کار قرار گرفته است. تکمیل کریدور شمال-جنوب با ساخت راه‌آهن رشت-آستار و چابهار-زاهدان اولویت اول کشور در توسعه مسیرهای ترانزیتی است. در کنار تکمیل این دو مسیر، تکمیل پروژه‌های دیگر ریلی و جاده‌ای که در مسیر کریدورهای شمالی جنوبی و شرقی غربی کشور قرار دارند دنبال می‌شود.
تسهیل ترانزیت
منظور توسعه کریدور شمال-جنوب اولین پروژه بین‌المللی حمل‌ونقل ترکیبی «تیر الکترونیکی» بین گمرکات ایران و هند با ورود محموله ارسالی از کشور هند به گمرک شهید رجایی بندرعباس و خروج آن از طریق گمرک آستارا عملیاتی خواهد شد. با اجرای این پروژه ضمن کاهش زمان و هزینه ترانزیت کالا، توسعه تجارت از مسیر ایران را شاهد خواهیم بود. یکی از مشکلات اساسی در ترانزیت کالا از طریق حمل‌ونقل ترکیبی و بین کشورها، فقدان اسناد واحد گمرکی است که با اجرای این پروژه ضمن اینکه از کارنه تیر به‌عنوان سند گمرکی واحد بین کشورها و در طول مسیر استفاده می‌شود، انجام این رویه تحت تیر الکترونیکی باعث تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها شده و گام مؤثری را در جهت تسهیل تشریفات گمرکی و نهایتاً توسعه و فعالسازی کریدورها و از جمله کریدور شمال _جنوب به همراه خواهد داشت. کلمه تیر(TIR) مخفف حمل‌ونقل جاده‌ای بین‌المللی است و تیر الکترونیکی، سیستمی است که کالا تحت سند واحد و تبادل الکترونیکی اطلاعات بین کشورها و تضمین بین‌المللی معتبر منتقل می‌شود. با اقداماتی که در ماه‌های گذشته صورت گرفته است شاهد رشد ماهانه ترانزیت در کشور هستیم. بر اساس آمار ترانزیت 4ماهه 5 میلیون تن و ترانزیت 5 ماهه به 6 میلیون تن رسیده است. ترانزیت در سال گذشته معادل 11,5 میلیون تن و از زمان روی کار آمدن دولت سیزدهم تاکنون حدود 13 میلیون تن بوده که رکورد تازه‌ای در ترانزیت کشور محسوب می‌شود.